Column Kees Maas
Belgische fritesindustrie vecht voor grondstof
Nu de eerste beursnotering aardappelen is bekendgemaakt in Emmeloord, en deze op recordhoogte wordt ingezet, blijkt maar weer dat marktwerking het vooral moet hebben van een mislukte oogst. Bij een goede overvloedige oogst is het aanbod aan kilo’s zo groot, dat tegen elke prijs zaken wordt gedaan.
Toch is dit aardappeljaar een bijzondere, want tot nu toe kon er niet echt gesproken worden over een misoogst. Oké, de opbrengst is wat minder en de lengte wat lager dan vorig jaar. Heel andere koek dan bij de misoogsten als in 2006 en 1994 , toen er sprake was van glasaardappelen en dus onduidelijk was hoeveel bruikbare aardappelen er achter de planken lagen. De aardappelen die dit jaar in de diverse opslagen zitten zijn over het algemeen allemaal bruikbaar.
Nederland is deze periode niet het land die de trend zet en de prijs maakt , dat zijn België en Engeland. In Engeland is er wel degelijk sprake van een misoogst door klimatologische problemen, waardoor de opbrengst naar verwachting ruim een miljoen ton lager uitvalt. Voor veel aardappeltelers op het eiland een drama.
Dan de Belgische markt. De Belgische industrie is de laatste jaren toonaangevend geweest in de prijsvorming. De Nederlandse fritesindustrie heeft de laatste jaren met jaloerse blikken gekeken naar de ontwikkelingen bij onze zuiderburen. Ze kopen goedkoper in en hebben controle over de markt. De Belgapom-notering is met een brede onderkant qua fritesgeschiktheid toonzettend voor de overige Europese markt. Dit heeft de afgelopen jaren zeer goed gewerkt voor de Belgische fritesverwerkers en hun ook de mogelijkheid geboden zeer snel te groeien.
De industrieën op Belgische bodem kregen met de opkomst van de Aziatische landen een enorme groeispurt: in tien jaar tijd van minder dan 2 miljoen ton aardappelverwerking naar 3.5 miljoen ton is een ongekende groei. Het absolute dieptepunt in prijsvorming was vorig jaar. Extreem lage prijzen, zonder enige opleving in het bewaarseizoen. De veelal vrije Belgische aardappelteler moest een flink verlies pakken op zijn vrije teelt
In de winter is er vervolgens niet voldoende ingespeeld op de ontevredenheid van de Belgische telers. Daarbij is er minder gecontracteerd (dus minder dekking) bij de telers en is er bovendien een behoorlijk aantal telers afgehaakt. Dit heeft geresulteerd in een krimp van het areaal van ca. 10 procent. De Belgische boer heeft afgebouwd als het om de aardappelteelt ging door te kiezen voor de renderende en minder risicovolle graanteelt. Traditioneel kopen de Belgische industrieën hun overige dekking rond de af land periode en daarin zou de benodigde dekking dan wel worden binnengehaald.
Nu heeft zich echter een rampscenario af gespeeld voor de inkopers van de fritesfabrieken. De hoge graanprijzen hebben hun werk gedaan: de arealen zijn flink gekrompen, het groeiseizoen is minder goed, de opbrengsten liggen duidelijk lager. Vervolgens komt Engeland alle vrije aardappelen opkopen, en moeten de inkopers zich weer gaan gedragen als inkopers.
Met een verwerking van 3,5 miljoen ton en beschikbare aardappelhoop van ongeveer 3 miljoen ton is er een stevig tekort. Dit leidt tot een biedingsoorlog, waarbij de fritesfabrikanten in West-Europa het niet meer zo eens zijn en tegen elkaar op bieden om de vrije beschikbare aardappelen in handen te krijgen. De markt werkt letterlijk en figuurlijk.
Kees Maas
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.