Met een aardappelmarkt in mineur en een sector zonder geld, lijkt het een mooi moment om te kijken of de teler nog dichter naar zijn afnemer wil kruipen. In goede tijden kan de agrarische ondernemer zich prima redden, maar in slechte tijden zoekt hij steun. En steun is wat Aviko biedt.
Aviko, de grootste aardappelverwerker van Nederland, laat duidelijk merken dat het moeite heeft met de zeer beweeglijke aardappelprijzen. Het concern voelt zich daardoor op achterstand gezet in de wereldwijde afzetmarkt van frites. Vooral door de Amerikanen, die door een honderd procent vaste inkoopprijs beter op de marktomstandigheden kunnen inspelen.
Daar wil de fritesproducent uit Steenderen, een onderdeel van coöperatie Cosun, verandering in brengen door de teler meer aan zich te binden. Met als doel; meer aardappelen op vaste prijs vast te leggen. Hiermee krijgt Aviko een stabielere inkoopprijs, waarmee eenvoudiger de internationale afzetambities kan verwezenlijken.
Het nadeel van deze aanpassing van de inkoop van aardappelen is dat, door de steeds kleiner wordende vrije aardappelmarkt, de handel zo goed als dood valt. Bovendien wordt het ook steeds lastiger om vrije aardappelen te prijzen. Immers, er worden geen transacties meer gedaan waarop goede beursnoteringen kunnen worden gebaseerd.
Bovendien worden de prijsbewegingen bij een tekort of een overschot ook steeds groter. Als het ergens mis gaat in de wereld, zoals in 2012 met Engeland en 2010 met Rusland, is er bijna geen ruimte meer om bij te schakelen. Een ander groot nadeel van het contractueel vastleggen van alle aardappelen is de vraag: hoe kom je als contractteler/ketenteler aan een eerlijke vaste prijs? Is er wel onderhandelingsruimte? Of wordt de prijs, hoeveelheid en areaal van de teler door de afnemer gedicteerd?
Daarbij is Aviko in eigendom van een coöperatie. Veel telers die lid zijn van Cosun ervaren dit als een duaal systeem. Aviko moet zoveel mogelijk rendement genereren voor hun eigenaar Cosun, maar dat betekent dus ook zo goedkoop mogelijk inkopen bij dezelfde leden van Cosun. Dus met een goede winstbijdrage van Aviko aan Cosun, krijgt de leden meer bietengeld maar voor hun gevoel minder aardappelgeld.
Daarom is het de grote vraag of het beoogde ketentelerschap van Aviko in de huidige constellatie gaat slagen. Voor een grotere kans op succes is het verstandiger om Aviko te verzelfstandigen, oftewel: Cosun moet Aviko los laten. Volgens mij is dat goed mogelijk in een coöperatieve structuur. Wat dat betreft moet Aviko wat structuur betreft gewoon een kleine Cosun worden.
Aardappeltelers worden rechtstreeks eigenaar van Aviko in een coöperatieve structuur, gefinancierd door Cosun via een achtergestelde lening. Aviko gaat de aardappelen inkopen en uitbetalen zoals Cosun dit met de bieten doet. Dan kun je dus een vaste prijs afspreken met de teler, tevens de eigenaar van het bedrijf, en je geeft hem rechtstreeks een nabetaling bij goede winstgevendheid. Daarmee creëer je pas betrokkenheid en een ketenbelang.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/columnisten/column/10860735/Tijd-voor-Cosun-om-Aviko-te-verzelfstandigen]Tijd voor Cosun om Aviko te verzelfstandigen[/url]