Wat is toch het succes van studieclubs?

De winter is niet de drukste tijd in de landbouw. De leegloop is niet zo erg als bij de Amerikaanse graanboeren, die het soms over het Miami-bouwplan hebben: in de zomer in de Midwest op de combine, in de winter aan het strand van Florida. Als de graanprijzen meezitten althans.

Hier zijn we meestal toch nog druk met het bewaren van producten en het vee. Verder is het een tijd van onderhoud en het plannen voor het nieuwe seizoen. Maar ook van studeren op het verleden, bijvoorbeeld in studieclubverband. Vorige week mocht ik een inleiding houden in Goes, op een mooi feest van ZLTO-boeren die twintig jaar managementstudieclubs vierden.

Dat was aanleiding om eens na te denken wat het succes van studieclubs is. Dat is allereerst vertrouwen in elkaar. Als dat er niet is, valt een groep snel uit elkaar. Nederland is een maatschappij waar vertrouwen veelal in principe aanwezig is. Dat is een heel verschil met bijvoorbeeld het oosten van Europa, waar in communistische tijden het vertrouwen te paard is weggejaagd, en nu schoorvoetend terug moet komen.

Vertrouwen verdient onderhoud en begeleiding. Daarom is professionele begeleiding door bijvoorbeeld een voorlichter belangrijk. Zo iemand brengt nieuwe ideeën in, let op het groepsproces en wordt makkelijk aanvaard omdat hij of zij geen specifiek belang heeft bij de richting van de discussie. Soms kan een groep ook zonder, maar dat is toch een uitzondering.

Deze noodzakelijke voorwaarden zijn niet voldoende voor ondernemers om hun tijd in zo’n club te steken. Er moet ook een echte prikkel zijn. Vaak zijn het de grote verschillen in bedrijfsuitkomsten die intrigeren. In een groep van 10 boeren zit er vaak 100% verschil tussen inkomens. En forse verschillen tussen kg-opbrengsten. Dat roept vragen op. 

Studieclubs leveren vooral feedback, terugkoppeling op de eigen prestatie. Iemand die in een groter bedrijf werkt krijgt regelmatig feedback van collega’s en zijn baas. Wie ijsjes verkoopt, krijgt commentaar van zijn klanten en telt elke avond de kassa. Akkerbouwers hebben dat niet en dus andere middelen voor coaching en feedback nodig. Waarbij de bereidheid tot zelfevaluatie essentieel is voor goed ondernemerschap. 

Succesvolle studieclubs met veel onderling vertrouwen kunnen echte vriendenclubs worden. Misschien wel te gezellig, zei een onderneemster uit een studieclub van het eerste uur vorige week in Goes. Dan wordt het tijd te vernieuwen. Bijvoorbeeld in onderwerp, door het ook eens over duurzaamheidsaspecten of innovatie of strategie te hebben. Of door eens naar bedrijven buiten de sector te kijken: in de akkerbouwstudieclub gaat het soms toch weer over aardappelen in plaats van over management en strategie. 

Als je praat met mensen uit verschillende bedrijfstakken (ook buiten de landbouw) is die valkuil er niet. Als onderzoeker dacht ik vroeger vaak dat bedrijven vooral goed vergelijkbaar moeten zijn om conclusies te trekken uit de cijfers. Daar staat tegenover dat mensen met een verschillende kijk op de wereld en andere activiteiten elkaar soms juist veel te vertellen hebben.

Kortom, er zit nog volop muziek in het verschijnsel studieclub. Warm aanbevolen voor winterse dagen waarop er niet geschaatst kan worden. En voor zomers bedrijfsbezoek.

Krijn J. Poppe

Krijn Poppe werkte bijna 40 jaar als econoom bij het LEI en Wageningen UR en vervult nu een aantal advies- en bestuursfuncties. Voor Boerenbusiness duikt hij in zijn boekenkast en bespreekt actuele ontwikkelingen aan de hand van klassiek geworden studies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.