Tijd voor nieuw verdienmodel in varkenshouderij

2013 zit er op, een nieuw jaar dient zich aan met nieuwe kansen. Akkerbouwers en melkveehouders kunnen over het algemeen terugkijken op een goed jaar, met mooie prijzen voor hun producten. Mijn LEI-collega’s becijferden mooie inkomenscijfers: voor de akkerbouwers nauwelijks lager dan het goede jaar 2012/13 en voor de melkveehouders een fors herstel.

Elk jaar staan we weer versteld van de enorme spreiding in inkomens en dat zal over het afgelopen jaar gezien de soms bijzondere weersomstandigheden niet minder zijn. Maar gemiddeld genomen mogen de grondgebonden sectoren hopen dat 2014 een voortzetting wordt van het oude jaar.

De varkenshouderij scoorde ook niet slecht, maar samen met de vleesindustrie mag ze daarentegen hopen dat de public relations drama’s van afgelopen jaar zich niet herhalen. Wie zich afgelopen jaren nog geen zorgen was gaan maken over de positie van de intensieve veehouderij in Nederland, moet in 2013 toch de ogen open zijn gegaan.
Daarbij denk ik dan niet eens zozeer aan de kweekvlees-hamburgers van een kwart miljoen per stuk, die een Maastrichtse professor met dank aan Google-oprichter Sergey Brin afgelopen zomer met veel bombarie in Londen presenteerde. Het zal nog jaren duren voordat dit de positie van de Peel bedreigt, als het ooit zover komt. Hoewel het natuurlijk ook een signaal is over veranderend denken over vlees.

Problematischer op korte termijn is de onrust die er bij consumenten ontstaat rond diverse schandalen. Meest in het oog springend was de paardenvleesaffaire, waaruit bleek dat de sector de tracing and tracking maar niet georganiseerd krijgt. Terwijl de technologie op de plank ligt, ook voor slachterijen. Verder kwam via een weinig verheffende Zembla-uitzending het spotlicht te staan op de geheel op kostprijs geoptimaliseerde slachtprocessen met risico’s op ‘poepvlees’. Het ontbrak er nog maar aan dat dat het woord van het jaar werd.

Ook de publiciteitsslag die, aangewakkerd door Wakker Dier, rond dierwelzijn wordt geleverd, helpt niet om het consumentenvertrouwen in vlees te versterken. Plofkip en Flopkip versus CBL-inkoopspecificaties, de consument raakt in verwarring zo vertellen retailers me. Retail en vleesindustrie hebben het niet eenvoudig met de marketing. En dan was er in 2013 nog het Vion-debacle: het vleesbedrijf zag zich gedwongen het kroonjuweel te verkopen. Dat kan de varkensprijs dus niet meer ondersteunen en betekent nog hardere concurrentie met andere Europese slachterijen.

Al met al lijkt de sector in zwaar weer terecht te komen. Voor zover ondernemers daarin toch nog uitbreidingsmogelijkheden zien, is het nieuwe mestbeleid geen opsteker. De staatssecretaris kiest voor groei van de melkveehouderij die een betere toekomstverwachting heeft. Dat geldt in bijzonder als de handelsliberalisatie doorzet, waarop de kansen in 2013 iets toegenomen lijken te zijn.

Voor het bereiken van een duurzamer goed inkomen is er in 2014 veel werk aan de winkel. Het wordt tijd voor een nieuw verdienmodel met nieuwe ketenarrangementen. Merken, minder faalkosten en meer producentenorganisaties lijken me ingrediënten die het vertrouwen in vlees moeten versterken.

Krijn J. Poppe
Econoom met een analyserende blik op de landbouw

Krijn J. Poppe

Krijn Poppe werkte bijna 40 jaar als econoom bij het LEI en Wageningen UR en vervult nu een aantal advies- en bestuursfuncties. Voor Boerenbusiness duikt hij in zijn boekenkast en bespreekt actuele ontwikkelingen aan de hand van klassiek geworden studies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.