Belangenbehartigers op de bres maar voor wie?

Boerenbelangenbehartigingsorganisaties – een woord waarmee u iedereen van het Scrabble-bord veegt – schieten als paddenstoelen uit de digitale grond, zo lijkt het. Eén van de belangrijke redenen hiervoor is de opkomst van sociale media, zoals eerder uitvoerig werd beschreven door Kees Maas. Maar welk doel wordt met deze organisaties bereikt?

Natuurlijk hebben we oer-organisatie LTO, die vooral op politiek vlak een rol speelt of moet spelen. Maar, akkerbouwers zijn vaak van mening (zo krijg ik te horen) dat zij hun blik vooral op de veehouderij hebben gericht. Deels begrijpelijk gezien de verdeling van agrarisch Nederland. Veehouders zeggen op hun beurt het tegenovergestelde. Dat zorgt voor verdeeldheid.

Je kunt van milieuorganisaties en radicale groene partijen vinden wat je wilt, hun marketing hebben ze donders goed in de vingers. Vlak niet uit wat voor een machine er achter Partij voor de Dieren zit, om er een te noemen. De term megastal en plofkip komen regelrecht uit de koker van hun marketingafdeling. Daar zijn vergaderingen over gehouden en is overleg over gepleegd. Met behulp van forse sommen geld worden de termen via alle mogelijke kanalen richting de consument gespuid, die zich van geen kwaad bewust is. Iedereen heeft het inmiddels over megastallen en plofkippen. Zelfs de boer.

Het 'antwoord' van agrarische ondernemers op deze negatieve reclame komt niet veel verder dan alles duurzaam noemen of schermen met Veldleeuwerik. Uiteraard met goede bedoelingen. Ik oordeel niet over het initiatief Veldleeuwerik, echter ik vraag me wel af welke link de consument hier mee legt. Die praten over plofkippen, niet over Veldleeuwerikboeren. Over de term duurzaam zullen we het niet meer hebben, dat woord is inmiddels kapot gemarketeerd.

Geen wonder dat een (groeiende) groep ondernemers vindt dat het de hoogste tijd is om actie te ondernemen. Hoe frustrerend is het om dag in dag uit bezig te zijn met het perfect verzorgen van je dieren, of het zeer precies afwegen van je middelengebruik, terwijl je in de pers en bij de consument wordt afgezet als dierenmartelaar en gifspuiter? Dan gaan je handen flink jeuken.

Sympathie kweken onder je collega’s is niet zo’n probleem. Die zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Om hetzelfde bij ‘de consument’ te bereiken is een ander verhaal. Ga er maar aan staan. Je staat al met één nul achter. Boeren klagen immers altijd, toch? Die moet je niet te serieus nemen? Daar heb je een flinke kluif aan. Toch zijn er organisaties of initiatieven die dit voor elkaar proberen te krijgen. Boer Bewust bijvoorbeeld of Boerburgertweet. Die bewegen voornamelijk rond op sociale media want daar kun je voor niks contact met zo’n beetje heel de wereld krijgen.

Een mooi voorbeeld is de recente discussie omtrent het gebruik van koper in bio-aardappelen. Eens, het ombuigen van dit regeltje is fout. Dat realiseren ook steeds meer biologische telers zich. Maar hoe is hiertegen campagne gevoerd? Ik kreeg sterk het idee dat zwaar gefrustreerde telers (logisch) een overwinning wilden behalen. Een welles-nietes verhaal. Had de consument hier geen grotere rol in moeten spelen?

Hebben dergelijke ideeën het gewenste effect? Ik weet niet of daar naar wordt gekeken. Iemand zei me laatst over een open-boerderijendag: ‘Driekwart die komt zit zelf in de sector. Een kwart zijn omwonenden die al een link hebben met de landbouw.’ Gezellig is het wel, maar voor publiciteit en een eerlijke beeldvorming schiet je er niet veel mee op. Daarvoor moet de groene linksdenkende grachtengordel toch echt het platteland op en dat is een enorme drempel voor de meesten.

Een jaarlijks evenement dat - in mijn optiek - de spijker op zijn kop slaat is de Aardappeloogstdag. Dit wordt georganiseerd door akkerbouwbedrijf Novifarm uit de Hoeksche Waard, in samenwerking met de Rotterdamse fritesbakker Bram Ladage. Zij maken perfect gebruik van één van de sterkste punten die Nederlandse boeren hebben: Ze bevinden zich op de drempel van de consument. Over het gebrek aan ruimte wordt vaak geklaagd, maar het moet toch mogelijk zijn om grote groepen mensen verder te laten kijken dan hun neus lang is? Daarvoor nodigen Ladage en Novifarm honderden scholieren uit Rotterdam uit. Die mogen zelf aardappelen rooien, frites produceren, bakken en opeten. Daarmee pak je het ‘probleem’ bij de bron aan. Dit jaar wordt alweer de zesde editie gehouden. Het is een enorm succes.

Beide bedrijven maken handig gebruik van hun locatie, letterlijk onder de rook van Rotterdam, en een bijbehorend netwerk. Haal bussen vol met mensen uit de stad en toon ze wat vijftien minuten verderop in het land gebeurt. Daar zijn ze echt wel in geïnteresseerd. Toon ze de waarheid en de consument – die echt niet gek is – vormt zijn eigen mening. Als je één ding fout kunt doen is het de consument onderschatten. Die mening kan weleens positiever uitpakken dan je misschien denkt. Voor dat het zover is moeten we alleen eerst flink omdenken hoe we het tij echt kunnen keren, door met gelijke munt terug te betalen. Een mooiere sector dan de agrarische kan ik me niet bedenken.

Niels van der Boom

Niels van der Boom is sinds augustus 2013 expert Akkerbouw & Techniek bij Boerenbusiness. Hij bericht vooral over de aardappel-, granen- en suikermarkt. Wekelijks presenteert hij de marktflits over de granenmarkt.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.