Agrifoto

Opinie Peter Pals

Boeren is een elitesport geworden

12 Januari 2019 - Peter Pals - 25 reacties

De Amerikaanse zakenman en entertainer Walt Disney gebruikte regelmatig de spreuk 'If you can dream it, you can do it'. Voor de Amerikanen is deze 'je kunt alles bereiken wat je verlangt-gedachte' een soort van evangelie. In de tekenfilms van Disney zijn immers minder grenzen aan wat mogelijk is dan in het echte leven.

Dan het leven van een boer; linksom of rechtsom werkt hij volgens het model hoeveelheid maal prijs en verdient hij daarmee zijn geld. Om een bepaalde hoeveelheid te produceren, zijn kapitaalgoederen als grond, arbeid en gebouwen nodig. Hierbij hoort 1 belangrijk aspect: de goederen worden steeds duurder. Het verraderlijkste geldt voor de grond, want schaarste is gegarandeerd en daarmee een prijsstijging waarschijnlijk ook.

Maar, de prijs voor zijn producten is een ander verhaal. De prijs die een boer voor zijn producten ontvangt, is in de afgelopen 200 jaar behoorlijk achteruitgegaan. De oplossing is tot nu voornamelijk gevonden in schaalvergroting, specialisatie en intensivering.

Een zelfbewust gekozen warme sanering?
Misschien is het niet erg en moeten we het gewoon relativeren, maar van het aantal boeren in 1950 is nog slechts 12,5% over. Dat zijn zo'n 50.000 bedrijven, waarvan 5.000 bedrijven voor de helft van de productie zorgen. Ik kan nog wel even doorgaan en van nog eens 40.000 boeren hun plezier bederven, bijvoorbeeld door te stellen dat we met 10.000 boeren prima uit de voeten kunnen. Deze getallen bedenk ik niet, die meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op het Nationaal Economisch Landbouwcongres. Laat 1 ding helder zijn, die boeren (hoeveel het er ook zijn) moeten dan wel geld verdienen.

Dus? De gang van zaken van de afgelopen jaren heeft de boerenstand gebracht waar zij nu is, en ik zie niet in waarom dit proces nu anders zal worden. Sterker nog, het zit in een versnelling en het aantal stoppers per dag neemt eerder toe dan af. Het lijkt erop dat steeds meer boeren eieren voor hun geld kiezen en hun dure kapitaalgoederen (nu het nog kan) snel ten gelden te maken. Een zelfbewust gekozen warme sanering?

Vanzelf zijn er mensen die vinden dat ik veel te kort door de bocht ga en andere belangrijke thema's links laat liggen. Ja, dat klopt. Ik raak woorden als biodiversiteit, klimaat, kringlooplandbouw en natuurinclusief bewust niet aan. Geen discussie, want het is belangrijk dat we zo gezond mogelijk voedsel produceren, verduurzamen en de geleende aarde zo netjes mogelijk doorgeven aan de volgende generaties. Dat zijn we verplicht en er is wat mij betreft niet zo veel nieuws aan.

Krapte op de boerenmarkt
Een gezonde en klimaatverantwoorde voedselproductie kan alleen blijven bestaan als de boer (de producent) er geld aan verdient. Want boeren is een economische activiteit. Denkt u even, liefst buiten je gangbare en veilige paadje, mee? Hoe gaan we dat doen?

De truc lijkt even eenvoudig als complex. Je moet namelijk (anders dan nu) gemiddeld genomen bij je klanten komen en meer marge naar jou toe halen. Ik zeg dat het uitzwaaien van de melkauto of onderlosser niet genoeg is. Het zal grote inspanningen vergen om dit zo nodige scenario te realiseren. Toch vermoed ik dat we het eens zijn dat wat Disney heeft weggezet ook niet vanzelf ging.

Hulp uit onverwachte hoek?
De rest van de keten en de beleidsmakers zullen inzien dat de huidige verdeling van de marge een onacceptabel risico met zich meebrengt: dat er te weinig boeren over zijn om blijvend, voldoende duurzaam voedsel te produceren. Krapte op de boerenmarkt.

Er ligt een behoorlijke uitdaging, welke een steeds kleinere groep met buitengewone kwalificaties op zal pakken. Die zal geholpen worden door professionals. Boeren is daarmee een elitesport geworden.

Peter Pals

Peter Pals is ondernemer bij Farmers Funding & Advies en groeide op op een boerderij. Vanuit zijn boerenhart heeft hij besloten een onderneming op te bouwen voor bedrijfskundige, financiële - en fiscale advisering van agrarisch ondernemers.

Meer over

Peter Pals
Reacties
25 reacties
Westbrabander 12 Januari 2019
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/column/10881012/boeren-is-een-elitesport-geworden]Boeren is een elitesport geworden[/url]
Als die 5000 boeren hun omzet verdubbelen dan kunnen we de andere 45000 al missen.
Abonnee
zeeuw 12 Januari 2019
Het grondeigendom zal bij de nieuwe generatie boeren steeds minder bij de teler zelf liggen
Abonnee
Kjol 12 Januari 2019
Peter Pals, je hebt het over een warme sanering, echter betekent het woord saneren 'gezond maken'.
Het probleem is echter dan de hele sanering de sector totaal niet gezonder maakt, het creëert alleen maar meer schulden bij de overblijvers.
Je kunt een sector die niet lekker loopt zo vol stoppen met schulden dat deze uiteindelijk in een soort vrije val terecht komt, laten we hopen dat het niet zover komt maar ik vrees het ergste.
De banken moeten hun verantwoordelijkheid hierin nemen en op tijd op de rem trappen.
hans 12 Januari 2019
Kjol, wat moeten banken dan?
Steeds meer boeren zullen stoppen zonder opvolgers vanwege het beleid van de open grenzen en oneerlijke concurrentie.

Moeten banken dan niet de overblijvers over-financieren om die productie locaties over te nemen? Moeten ze zeggen stop, met als gevolg dat het hele kaartenhuis van dure grond ineenstort, en iedereen incl de bank kopje onder gaat?
hans 12 Januari 2019
Er wordt genoeg verdiend aan de Nederlandse landbouw. Er wordt overigens genoeg verdiend aan iedere Nederlander. Kijk maar naar de winsten op de beurs, het geld dat onder aandeelhouders verdeeld wordt.
De Franse mensen hebben het wel door: voor hogere lonen en betere voorzieningen hoeven niet zij-zelf, de burger, te betalen. Laat de grote bedrijven in eigen land gewoon belasting betalen, daar waar zij hun winsten behalen.
De gewone man, de gewone boer ontzien, liever steunen, en de veelvraat extra belasten.
varkentje 13 Januari 2019
Peter Paps bedoeld waarschijnlijk dat boeren meer voor zichzelf op moeten komen.
De verkopers van toeleverende bedrijven (vaak adviseurs genoemd) en inkopers van onze afnemers worden met dezelfde opdracht op pad gestuurd: zoveel mogelijk winst maken.(Dit valt ook terug te lezen in de vacatures die voor die functies uitstaan).
Dus producten zo duur mogelijk verkopen en zo goedkoop mogelijk inkopen. Door die mensen wordt ons aangepraat dat je geen boer moet willen zijn om rijk te worden (lees, fatsoenlijke boterham verdienen). Rijk worden dat mogen alleen zij. Het model, hoeveelheid maal prijs werkt voor hun uitstekend. Vandaar ook dat ze zo gehecht zijn aan de productie volumes en daar is schaalvergroting voor nodig om die in stand te houden.
Wanneer je als boer jezelf niet goed positioneert in onderhandelinggesprekken verdien je niks en zij deste meer.
Het is toch van de zotte dat bedrijven die technisch uitstekend draaien soms nog kopje ondergaan door slechte afspraken. Er is veel verschil in verdiensten tussen bedrijven die technisch gelijkwaardig draaien.
Pijnlijk om te zien wanneer en bedrijf van 1500 zeugen dat technisch uitstekend draait zonder teveel poespas zijn hoofd niet boven water kan houden. En vervolgens overgenomen wordt door een toeleverancier. In zo'n situatie heb je de overname van je eigen bedrijf gefinancierd.

Hans heeft gelijk er wordt voldoende geld verdient in de landbouw het is gewoon slecht verdeeld. En aan die verdeling daar kun je en moet jezelf wat an doen, ook zonder samenwerking in integraties kan dit. Het kan vandaag nog. If you can dream it, you can do it.

We moeten af van de gedachte dat je geen boer moet willen worden wanneer je een normale boterham wil verdienen. En dat je zo graag boer wil zijn dat je het nog voor niks zou willen doen(voor sommige mensen nu al aan de hand). Dat haalt de onderhandelingspositie van de boer onderuit, je bent dan een makkelijke prooi. De realiteit is dat de periferie de boer hard nodig heeft om zijn miljarden te verdienen. Door het boerentekort zou je denken dat we een in een uitstekende onderhandelingspositie zitten echter door het psychologisch spel dat aan de keukentafels gespeeld word door in- en verkopers (accountmanagers, adviseurs, techniscspecialisten, wolf in schaapskleren) zijn we het tegen overgestelde gaan denken.

Het meest vervelende vind ik altijd nog dat we op een manier produceren die voor de periferie het meeste geld opleverd. De winst mogen we niet ontvangen, de kritiek vanuit de maatschappij op de productiemethode wel.
Karin 13 Januari 2019
Ik zou het fijn vinden wanneer de periferie eens toestaat dat we een productiemethode kunnen toepassen waar de maatschappij ook achter kan staan.
hans 13 Januari 2019
Goed verhaal, Varkentje!

Alleen, je zegt dat je er zelf wat aan kan doen.
Dat wordt moeilijk.
Je kunt er alleen SAMEN, als boeren, als burgers wat aan doen dat niet alle geld in slechts enkele zakken rolt.
En dat samen wat doen zal wat kosten, dus je moet er wel aan toe zijn.

Franse gele hesjes balans tot nu:
10 doden
50 tal zwaar verminkten (hand of oog kwijt)
1000 den lichter gewonden
1000 aanhoudingen met 500 voorkomen (niet allen gele hesjes maar ook profiteurs vernielers)
varkentje 13 Januari 2019
Bedankt voor het compliment Hans.

Het idee dat je alleen samen iets kunt bereiken op dit vlak. Heeft dezelfde uitwerking als het psychologisch spel aan de keukentafel dat door de periferie gespeeld word. Het ontmoedigd mensen om zelf actie te ondernemen. Je krijgt het gevoel dat je ergens op moet wachten. We weten allemaal dat boeren slecht georganiseerd zijn als het over samenwerking gaat. Wat dat betreft kan dus nog lang gaan duren. De samenwerking doormiddel van integraties die de periferie voor ogen heeft heeft voornamelijk als doel, winkelnering en niet marges verdelen. Ze willen de wereld veranderen zonder zichzelf te veranderen.

Voor de varkenshouderij zijn er ondernemers die ook in slechte tijden nog een kleine winst maken of quite spelen. Dit komt omdat ze gemiddeld genomen goed draaien maar vooral omdat ze sterk zijn aan de onderhandelingstafel en zich geen producten aan laten smeren die overbodig zijn. Ze weten hoe hard ze nodig zijn voor de periferie om hun activiteiten rond te zetten. En dat zijn zeker niet alleen de grote bedrijven. Ze spelen hun onderhandelingspositie goed uit, die ondernemers hebben geen samenwerking nodig. De grootste nachtmerrie van de periferie is wanneer er varkensplaatsen verdwijnen dan verdienen ze niks meer.

Denken dat het alleen met een geel hesje kan werpt een drempel op. Dat is precies wat de tegenpartij wil.
Samenwerking vind ik een top idee laat dat duidelijk zijn en daar moeten we ook aan werken, maar laat dit je niet afremmen nu individueel al iets te bewerkstelligen. Laat je niet een afwachtende/machteloze houding aanpraten. Iedereen berekend kosten verhoging door in in- en verkoopprijzen behalve sommigen boeren omdat ze het is aangepraat dat dat niet mogelijk is/zo werkt dat nu eenmaal.
Abonnee
Kjol 13 Januari 2019
Zie Denemarken (overgefinancierd).
hans 13 Januari 2019
Is in Nederland toch even anders.
Denemarken heeft
- veel minder lucht in de grondprijs
- (nog) Nederlandse boeren om hun problemen op te lossen.

vanplateringen 13 Januari 2019
Varkentje, alleen de allergrootste bedrijven, Zeg maar 250 koeien, 5000 varkens of 1000 zeugen, zie dit dan maar als ondergrens, hebben in hun onderhandelingen wat te vertellen. De rest, zeg maar 90 % van de boeren hebben niks te willen. Die moeten alleen maar hopen op een goed jaar v.w.b. de markt en verder niks.
vanplateringen 13 Januari 2019
Varkentje, wat het effect in verschil in inkomen nog groter maakt, is dat de voordeeltjes die aan de grote klanten wordt gegeven, weer weggehaald worden bij de overige kleinere klanten, want die betalen deze grappen, niet de directeur van zeg maar de voerfabriek. Het werkt dus dubbelop.
Kjol 14 Januari 2019
In NL zit al zeer veel lucht in de agrarische grondprijs. Maar dat zullen we op termijn wel meemaken.
kalf 14 Januari 2019
Blijkbaar is de politiek/regering door hele geschiedenis heen altijd al angstig geworden als het de boeren goed gaat.
bookeskook 14 Januari 2019
Kjol schreef:
In NL zit al zeer veel lucht in de agrarische grondprijs. Maar dat zullen we op termijn wel meemaken.
Beste Kjol die lucht valt wel mee, dat is gekakel van de niet kopers.
Als je ziet dat er huren betaald worden tussen 1200 en 3000€ per hectare door pachters, dan is het rekensommetje om te kopen toch zo slecht niet, rendement van meer als 2%, waar kan ik dat met zoveel zekerheid krijgen? Die grond ligt er over 30 jaar nog en grote kans dat ik nog een paar % jaarlijks rendement kado krijg alleen uit het bezit. Wat is dan de lucht waar iedereen het over heeft. Ja als je geen teeltrendement maakt of er een te duur machinepark op na houdt, dan denk je dat de buren je een flinke boer vinden maar dan krijg je nooit geen eigen vermogen om te kopen. Maar er zijn ook collega's die het anders doen.
Berry 14 Januari 2019
@BookeskookU vergeet, net als veel anderen, dat er ook afgelost moet worden.In de jaren '90 kon je de huurprijs wegstrepen tegen rente aflossing. Dat is nu in de verste verte niet haalbaar
Ton Westgeest 14 Januari 2019
Klopt bookeskook er is veel meer inflatie dan ze willen laten geloven. Kijk naar de huizenprijs, land, huur, kijk eens gewoon naar een kilo kaas dat is zowat twintig gulden omgerekend. Ze moeten ook wel want ze leven allemaal van veel schuld en door inflatie.....
Jpk 14 Januari 2019
De acm een overheidsuitvoerder moet ingeperkt worden over afzet afspraken tussen telers . Zie uien drama
Kjol 14 Januari 2019
Ik zie wel inflatie aan de inkoopzijde, niet aan de verkoopzijde. Ik begrijjp heel goed dat er veel weerstand is tegen de stelling dat grond momenteel te duur is, en er zullen vast wel een aantal rekenwonders zijn die een hele lage kostprijs hebben ondanks dat ze erg dure grond gekocht hebben. Dit rechtvaardigt niet dat men de ogen moet sluiten voor de huidige kunstmatig ophogende factoren waardoor grondprijzen opgejaagd worden. Er zal een forse correctie komen die menigeen de nek omdraait, dit is niet nieuw en is in het verleden ook vaker gebeurt.
Abonnee
3897 14 Januari 2019
Grondprijzen ontwikkelen zich gewoon in de pas met huizen en andere onroerend goed prijzen. Als je grond te duur vind koop je toch gewoon niet. Als je boer wilt blijven moet je gewoon iedere 10 jaar wat kopen, hoe lastig of duur het ook is. Inflatie meten we verkeerd, we meten het met prijzen van producten die door de globalisering relatief goedkoper geworden zijn. We worden toch min of meer voor de gek gehouden. Vroeger was de waarde van geld gekoppeld aan edelmetaal, later via een zeer anti inflatie beleid van de duitse bank. Tegenwoordig is geld een politiek gedreven (zuid) europees ruilmiddel. Mijn visie zoveel mogelijk grond met zoveel mogelijk schuld, dit is een goede manier om de werkelijke inflatie voor te blijven.
Abonnee
Kjol 14 Januari 2019
Ook al kan een vogel vliegen, hij moet weer landen op aarde. Zo gaat het ook met valuta.
1956JL 15 Januari 2019
@vanplateringen dat heeft al niet meer alleen met de grote van het bedrijf te maken. Bedrijven met voerschulden bijvoorbeeld kunnen echt niet zomaar overstappen van voerleverancier(zijn vaak de grotere bedrijven waar toeleveranciers en afnemers belang hebben in het bedrijf) Verder zullen leveranciers en afnemers een manier van werken adviseren die voor hen het meeste geld op levert niet voor de boer. Het is dus niet alleen maar de marge waar het verdient word.

van binsbergen 15 Januari 2019
@vanplateringen ik denk niet dat een voerfabriek blij wordt wanneer 90% procent van de klanten(de kleintjes) weglopen of stoppen. Zeker niet wanneer die de voordeeltjes voor de grote klanten moeten verdienen. Daarmee hebben ze dus weldegelijk wat te willen.
De stelling dat je alleen wat verdient of invloed uit kunt oefenen wanneer je groot bent, is commerciële praat. Dat moet de kleine boeren braaf houden(wat onderhandelen beteft). En stimuleren te groeien om op die manier de krimp op te vangen.

Groot of klein van beide groepen zijn bedrijven die een mooie boterham verdienen. Ook zijn van beide groepen bedrijven die moeite hebben een boterham te verdienen. Maar dat is ondernemen denk ik dan.



U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Opinie Peter Pals

Boeren vraagt veel van boeren in turbulente tijd

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden