De prijzen voor ruwe olie zitten al ruim een half jaar in de lift. Door de oorlog in Oekraïne is de volatiliteit in de markt ook nog eens enorm toegenomen met vooral in maart extreme prijsbewegingen. De grootste prijsschommelingen lijken inmiddels wel achter de rug en de laatste twee weken vlakt het opwaartse momentum af. Breekt er daarmee een nieuwe fase aan op de oliemarkt?
De notering van ruwe Brent-olie heeft een voorzichtige daling ingezet deze week. Maandag 13 juni deed Brent-olie nog $122,39 per vat. Dat is vandaag (vrijdag 17 juni) gedaald naar $119,33 per vat. Als gedurende de laatste handelssessie deze week niet verder stijgt, is de voor eerste in vijf weken dat de prijs op weekbasis daalt. Olie blijft overigens nog steeds stevig aan de prijs. Voor 24 februari stond de koers nog ruim onder de $100 per vat en in juni vorig jaar schommelde de olieprijs rond de $75 per vat.
Bijeffect van renteverhoging
De correctie op de olienotering wordt voor een belangrijk deel toegeschreven aan ontwikkelingen buiten de oliemarkt. Allereerst is er de renteverhoging van de Amerikaanse Centrale Bank (Fed). De basisrente is met 0,75 procentpunt verhoogd om de inflatie te bestrijden. Dat is overigens de grootste renteverhoging in 28 jaar in de VS. De renteverhoging drukte in eerste instantie een flink stempel op de financiële markten maar ook op de grondstoffen. Direct doordat de koers van de dollar zakte. De in dollar genoteerde producten zijn daardoor goedkoper geworden. Dat zorgt dan ook meestal voor een koersstijging van deze grondstoffen. Analisten noemen het dan ook opmerkelijk dat de olienotering daalt. De reële daling is zelfs nog wat sterker als je het valutaverschil meeneemt.
De renteverhoging is bedoeld om de inflatie te beteugelen, maar kan ook en rem op de economische groei zetten. De voornamelijk Amerikaanse cijfers over het verbruik van brandstof laten zien dat de vraag tot nu toe goed overeind blijft of zelfs groeit en dat de voorraden relatief klein zijn. De dure olie en brandstof moet uiteindelijk wel betaald (kunnen) worden. En daar rijzen toch wel wat zorgen over onder analisten. De markt stond tot nu toe vooral in het teken van krapte in de aanbodzijde. Verschillende analisten verschuiven nu het blikveld naar de vraagkant en zijn vooral benieuwd of als de economische groei wat haarscheurtjes gaat vertonen, die vraag nog steeds zo goed blijft.
Nucleaire deal
De Amerikaanse president Biden heeft de laatste maanden al verschillende verzoeken bij de Opec neergelegd om de olieproductie op te voeren. Biden wil dat de Opec meer olie oppompt om de prijs te verlagen en daarmee uiteindelijk de Amerikaanse inflatie te drukken. In dat licht bezien is het opvallend dat de VS donderdag 16 juni sancties heeft ingesteld tegen bedrijven uit China, Iran en de Verenigde Arabische Emiraten vanwege de uitvoer van petrochemische producten. De Amerikanen zien zich daartoe genoodzaakt om de druk op Iran op te voeren om de nucleaire deal (de Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA)) weer nieuw leven in te blazen. Na jaren onderhandelen werd er kort gezegd in 2015 een akkoord bereikt over het inperken van de nucleaire ambities van Iran in ruil voor verspoeling van de sancties. Dat akkoord werd in 2018 door Trump opgeblazen en sinds de komst van Biden in het Witte Huis is geprobeerd het JCPOA nieuw leven in te blazen. Een akkoord leek al een paar keer dichtbij maar is tot nu toe steeds afgeketst.
De olieprijs staat op een hoog niveau en Iran kan daar nu maar beperkt van profiteren. Amerika probeert de druk nu nog wat veder op de voeren om schot in de zaak te krijgen. Het mes snijdt dan aan twee kanten, zo lijken de Amerikanen te denken. De Iraanse economie krijgt een stimulans door de instroom van oliegelden en de VS wordt geholpen met een lagere olieprijs door het extra aanbod uit Iran. Of Iran en de huidige afnemers van de Iraanse olie meegaan valt nog te bezien volgens experts. De sancties zijn voor het Witte Huis ook wel een beetje een bliksemafleider voor de interne problemen.
Op de dieselmarkt is er nog sprake van een omslag punt. Van €170,58 per 100 liter op maand is de prijs gestegen naar €175,87 per 100 liter. Dat is nog geen record maar wel een extreem hoge prijs. In maart heeft de prijs ook al een aantal dagen rond dit niveau gehangen. Dat is overigens nog wel voor de verlaging van accijns die op 1 april werd doorgevoerd.