Heropening Rusland voor fokvarkens helpt niets

Het besluit van Rusland om de grens voor fokvarkens uit een aantal EU-lidstaten, waaronder Nederland, te heropenen is op het eerste gezicht veelbelovend, maar kan wel eens nadelig uitpakken voor de varkenssector, zo blijkt uit een analyse van Boerenbusiness.

Dat Rusland de grens voor fokvarkens uit Nederland, Frankrijk, Denemarken en Italië heropent, wekt de indruk dat er schot zit in de onderhandelingen tussen Rusland en de EU. Schijn bedriegt echter, want dat Rusland fokvarkens gaat invoeren is eerder een nadeel, dan een voordeel. Bovendien wint de Nederlandse varkenssector nauwelijks iets met de ontwikkeling.

De heropening van de Russische grens voor fokvarkens brengt twee problemen met zich mee. Ten eerste heeft Rusland grote behoefte aan fokmateriaal om de eigen varkensvleesproductie op te voeren. Het land wil op termijn namelijk onafhankelijk worden van de varkensvleesimport. Ten tweede exporteert Nederland nauwelijks fokvarkens naar Rusland, waardoor de winst van de heropening nihil gaat zijn.

Laten we eerst eens inzoomen op de eerste probleem. Rusland sloot eind januari de grens voor levende varkens en varkensvlees uit de Europese Unie. De officiële verklaring van Russische autoriteiten luidde dat de grenssluiting het gevolg was van uitbraken van Afrikaanse varkenspest in Litouwen. In de EU was men sceptisch en vermoedde men dat Rusland de grens vooral sloot om de eigen sector een impuls te geven.

Dit vermoeden is verschillende keren bevestigd door Russische functionarissen. In november verklaarde Dmitri Rylko, de voorzitter van het Russische Instituut voor Agrarische Marktstudies, nog dat Rusland in 2020 zelfvoorzienend is op het gebied van varkensvlees, zo meldde Pig Progress. Het Russische ministerie van Landbouw formuleerde in april de ambitie om in 2017 al een zelfvoorzieningsgraad van 85 procent te hebben.

‘Dat Rusland weer gelten en beren gaat importeren, is zeer begrijpelijk’, zegt Cees Oostrom, voorzitter van de sectorcommissie varkens- en biggenhandel en export van Vee & Logistiek Nederland. ‘Rusland wil zo snel mogelijk de binnenlandse varkensvleesproductie op orde brengen. Dit is niet nieuw, maar door de crisis en de onenigheid tussen de EU en de VS en Rusland, wil Rusland de productie versneld opvoeren.’

Om zelfvoorzienend te worden, moet de Russische varkenssector fors groeien. Uit cijfers van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) blijkt dat Rusland in 2014 2,65 miljoen ton varkensvlees produceert. De consumptie bedraagt 3,11 miljoen ton. Rusland heeft in 2014 dus een tekort van 460.000 ton. Dit is ongeveer een derde van de totale varkensvleesproductie van Nederland in 2013.

Wil Rusland de komende jaren de afhankelijkheid van geïmporteerd varkensvlees verkleinen en de binnenlandse productie vergroten, dan moet de varkensstapel van het land dus fors groeien. In 2013 en 2014 is, volgens het USDA, de Russische varkensstapel met 5,2 en 5,1 procent gegroeid, maar het USDA verwacht een stagnatie in 2015. Met 19 miljoen varkens krimpt de Russische varkensstapel in 2015 zelfs met 0,4 procent ten opzichte van 2014. De oorzaak hiervan ligt deels bij Afrikaanse varkenspest, waar Rusland al veel langer en sterker mee kampt dan de EU.

Rusland heeft dus baat bij fokvarkens, want hiermee kan de stagnatie of de dreigende krimp van het aantal varkens en de varkensvleesproductie tegen worden gegaan. Een heropening van de grens voor fokvarkens uit een aantal EU-landen kan bijdragen aan een stijging van de Russische varkensvleesproductie, waardoor de noodzaak voor Rusland om ook de grens voor varkensvlees te heropenen, alleen maar kleiner wordt.

Oostrom is echter minder negatief. ‘Het vergroten van de binnenlandse productie kost tijd en alleen met het invoeren van fokvarkens ben je er niet. Binnen aantal maanden kunnen ze niet zelfvoorzienend worden, dus ik verwacht dat de grens wel weer een keer open gaat. Rusland gaat echter wel steeds minder varkensvlees importeren’, verwacht Oostrom.’

Het tweede probleem, namelijk dat Nederland geen voordeel heeft bij een heropening van de Russische grens voor fokvarkens, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Uit deze cijfers blijkt dat Nederland in 2013 1,32 miljoen fokvarkens exporteerde. Naar Rusland zijn, volgens het CBS, welgeteld 0 fokvarkens uitgevoerd.

Peter Loenen, communicatiemanager bij Topigs Norsvin, ziet de heropening wel als een voordeel. ‘Topigs Norsvin heeft in Rusland al een eigen fokkerijbedrijf. Aan de ene kant heeft de heropening van de grens niet zoveel effect, maar aan de andere kant maakt dit het wel makkelijker om zaken te doen met en in Rusland.’

Naast Nederland, stelt Rusland ook de grens open voor fokvarkens uit Denemarken, Frankrijk en Italië. Ook deze landen gaan nauwelijks profiteren van het Russische besluit, want de Russische fokvarkensimport is de laatste jaren sterk gedaald. In het eerste kwartaal van 2012 voerde Rusland nog 12.285 fokvarkens in, maar in de eerste drie maanden van 2013 waren dit er slechts 2.582. In het eerste kwartaal van 2014 importeerde Rusland 1.580 fokvarkens. Denemarken en Frankrijk behoren wel tot de voornaamste leveranciers, waarbij Denemarken in het eerste kwartaal van 2013 1.536 fokvarkens naar Rusland exporteerde en vanuit Frankrijk 663 dieren de Russische grens overgingen. In het eerste kwartaal van 2014 leverden Denemarken en Frankrijk slechts 71 en 99 fokvarkens aan Rusland.

Dat Rusland het importverbod voor fokvarkens uit Nederland, Denemarken, Frankrijk en Italië opheft is op het eerste gezicht dus goed nieuws, maar de kans dat het voor ontspanning op de Nederlandse varkensmarkt gaat zorgen, is klein. Bovendien kan het besluit uiteindelijk negatief uitpakken voor de varkensvleesexport naar Rusland.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.