EU werkt aan doorbraak in varkenscrisis

Door de vroegtijdige sluiting van de particuliere opslag (PO) is de winst die de varkensprijs in de eerste weken van 2016 boekte, snel weer verdampt. Toch heeft de regeling een positieve uitwerking gehad, zegt Frans van Dongen, lobbyist voor de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). Hij geeft verder aan dat de leiders van de Europese lidstaten aan een doorbraak werken die de crisis kan oplossen. 

Is de particuliere opslagregeling een succes geweest?

De regeling heeft in ieder geval 90.000 ton varkensvlees tijdelijk van de Europese markt gehaald. Ik ga ervan uit dat het grootste deel naar landen buiten de EU wordt geëxporteerd. Als dat het geval is en daar reken ik op, dan ben ik zover dat ik keihard zeg dat de regeling een positieve uitwerking op de varkensmarkt heeft. Het heeft wellicht geen kentering in de markt teweeggebracht, maar zonder de particuliere opslag was het veel erger geweest.

Veel van de winst die de Nederlandse varkensprijs boekte, is alweer verdampt. De PO-regeling krijgt kritiek op de duur en de timing. Ook wordt gevreesd dat het opgeslagen vlees de markt later verstoort. Is deze kritiek terecht?

Er kon inderdaad maar korte tijd op de regeling worden ingeschreven, maar steun kan nooit lang genoeg duren. Ook in Brussel groeien de bomen niet tot in de hemel.  Dat er een negatieve reactie van de markt kwam toen de regeling werd stopgezet, was te verwachten. Als ik het koud heb, dan zet ik de verwarming aan. Als ik vervolgens de rekening niet meer kan betalen en de verwarming wordt afgesloten, dan krijg ik het weer koud. Hetzelfde geldt voor de varkensvleesopslag. De prijzen stegen en werden ondersteund gedurende de inschrijfperiode. Toen de opslag vol zat, raakte de markt weer verstopt en kwamen de prijzen onder druk.

Bovendien moeten we ons afvragen waarom de prijs onder druk staat. Dit is niet omdat de PO-regeling na enkele weken is gesloten, maar simpelweg omdat er teveel varkens in de EU zijn en onvoldoende afzetmogelijkheden zijn voor het vlees. Je kan de PO-regeling niet de schuld geven van dalende prijzen.

Had het geld dat voor de PO-regeling was uitgetrokken niet beter kunnen worden besteed aan een warme sanering van de sector? Onder andere Annie Schreijer-Pierik pleitte hiervoor en zei dat dit tot de mogelijkheden behoorde.

Dat kan ik volledig bestrijden. Het kost maanden om een warme sanering van de varkenssector te regelen. Het had gekund hoor, maar dan hadden politici het veel eerder op de agenda moeten plaatsen. Ik vraag mij altijd af waarom politici altijd pas in actie komen als de problemen tot uitbarsting komen in plaat van vooruit te lopen op ontwikkelingen.

Ook kun je niet zomaar geld dat was vrijgemaakt voor de PO-rgeling besteden aan een warme sanering van de sector. De PO-regeling heeft een fractie gekost van het enveloppengeld dat is overgemaakt naar de lidstaten. Nederland heeft 30 miljoen ontvangen van Brussel. Dit is aanzienlijk meer dan de totale PO heeft gekost. De instrumenten die de Europese Commissie tot haar beschikking heeft om markten te ondersteunen zijn zeer beperkt. Particuliere opslag is één van de instrumenten die snel kan worden ingezet, in tegenstelling tot het uitvoeren van een warme sanering.

Verschillende landen pleiten ervoor de PO een vervolg te geven. Gaat dit gebeuren?

Daar is nu wel veel discussie over. Een aantal landen maakt zich daar sterk voor, waaronder Frankrijk en Polen die het op de agenda hebben gezet van de landbouwraad die maandag 15 februari wordt georganiseerd. Tijdens de raad komt de crisis in de varkenssector volop in beeld.

Mocht de PO-regeling een vervolg krijgen, dan heeft dit altijd een effect omdat het de druk op de mark verlicht. De overschotten zijn dusdanig groot dat het vlees ook zonder PO-regeling moet worden ingevroren. Er moeten alleen geen wonderen van worden verwacht. Het is het enige instrument dat de export op gang kan brengen. Er moeten alleen geen wonderen van worden verwacht.

Polen is één van de landen die de problemen aankaart, maar het land schijnt minder krediet te hebben bij de commissie. Hoe komt dit?

Hoewel beide landen dezelfde brief naar de commissie hebben gestuurd, zijn de verschillen tussen beide landen groot. Frankrijk benadert de problemen vanuit Europees perspectief, maar Polen denkt alleen maar aan zichzelf. Polen vraag bijvoorbeeld om exportrestituties. Dat is zeer dom, want de EU heeft net met de Wereldhandelsorganisatie afgesproken deze af te schaffen. Met dit verzoek brengt Polen de EU in verlegenheid.

Bovendien heeft Polen krijgt Polen tot ieder frustratie Afrikaanse varkenspest maar niet onder controle. Nadat er onlangs nieuwe gevallen zijn vastgesteld, moest de qurantainezone worden vergroot. Hier hebben de lidstaten over gestemd en iedereen was voor, behalve Polen. Nu wil Polen dat besluit terugdraaien met het argument dat het teveel geld kost. Dat kan gewoon niet, omdat het risico groeit dat de ziekte overslaat naar andere lidstaten.

Afrikaanse varkenspest is ook van invloed op de onderhandelingen met Rusland. Hoe groot is de kans dat er een doorbraak met Rusland kan worden geforceerd?

Wij zijn nog steeds bezig om te kijken of het probleem met de Russische grenssluiting kan worden opgelost. Als de kans niet groot was, stak ik mijn tijd er niet in. Ook Frankrijk vraag nadrukkelijk zo snel mogelijk een oplossing te vinden. Zelfs de Franse premier heeft zich hiervoor uitgesproken. Het onderwerp zit ondertussen dus op het niveau van de staatshoofden. Nu moet alleen de Europese Commissie nog goede wil tonen om export naar Rusland weer mogelijk te maken. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.