Column Wouter Baan
Hoe kunnen varkenshouders jojo-effecten voorkomen?
Zoals bekend kreeg de Nederlandse varkenssector dit voorjaar de wind weer in de zeilen. Om de binnenlandse tekorten aan te vullen, sloegen de Chinezen hier in Europa hun slag en importeerden er flink op los. Ook in Nederland kunnen de varkensprijzen weer omhoog kijken en dit geeft de sector financieel wat lucht. De vraag is nu, hoe kunnen we de stijgende trend vasthouden?
Simpelweg wordt de stemming op de varkensmarkt bepaald door vraag en aanbod. De werkelijkheid achter dit eenvoudige principe is echter complexer. Neem bijvoorbeeld factoren, zoals valutakoersen en geopolitieke spanningen die de markt onbeheersbaar maken en de balans tussen vraag en aanbod voor langere tijd kunnen verstoren. Zo heeft het ongeveer twee jaar geduurd voordat de Europese varkenssector de gevolgen van de handelsboycot met Rusland enigszins te boven was.
Zoals het er nu uitziet, komen de varkensprijzen in Nederland, maar ook elders in Europa, goed door de zomerperiode heen. De afgelopen weken kenden de varkensprijzen hier en daar lichte correcties, maar over het algemeen is de trend stabiel en vertoont de markt geen gespannen bewegingen. Toch is het nog te vroeg om te spreken van definitief herstel. Daarvoor hebben de crisisjaren in 2014 en 2015 echt te veel schade aangericht. Wel is het tijd om de balans op te maken en te kijken waar de sector nu eigenlijk staat.
Ondanks dat sommige varkenshouders al blij zijn dat ze de mestputten weer leeg kunnen pompen, kan ik me voorstellen dat er ook varkenshouders zijn die alweer voorzichtig denken aan uitbreidingsplannen. Dit zit immers in de genen. Voor dergelijke investeringsplannen is stabiliteit en zekerheid nodig en kunnen prijsdippen, zoals in de afgelopen jaren, funest zijn.
Zekerheid blijft in de praktijk echter een lastig verhaal. Neem bijvoorbeeld de export naar China. Die was in het eerste halfjaar van 2016 – geheel onverwacht – ineens booming. Al zijn de laatste weken ook geluiden te horen dat de trend ietwat afvlakt. Zo zijn de Chinezen minder bereid om de Europese bijproducten af te nemen, mede door toenemende concurrentie uit de VS. Desondanks blijven de vooruitzichten redelijk positief en kan de varkenssector ook in het tweede halfjaar van 2016 voorzichtig blijven rekenen op vraag uit China.
Dan Europa. Als gevolg van pijnlijke faillissementen is de zeugenstapel in Europa de afgelopen jaren flink gekrompen. In belangrijke landen als Duitsland en Denemarken, maar ook in Nederland is het aantal zeugen sinds 2014 met circa 5 procent geslonken. Dit betekent simpelweg minder biggen op de markt. Het is niet voor niets dat de opleving van de varkensmarkt te danken was aan een krap aanbod van vleesvarkens, want minder biggen betekent automatisch minder varkens en dus minder aanbod.
Grofweg heeft de varkenssector dus eigenlijk twee pijlers nodig. Een stabiele binnenlandse (lees Europese) markt en een goede ‘afvoerpijp’ voor restproducten die niemand hier wil eten en dat kan China - voorlopig nog - zijn. Daarbij moet de markt een beetje geholpen worden door gunstige valutakoersen en politieke stabiliteit. Maar ja, dit laatste is compleet onbeheersbaar en kan niemand bepalen.
Hoe kunnen varkenshouders jojo-effecten uit het verleden voorkomen, oftewel wat is het juiste beleid voor stabiele prijzen? Uiteraard zorgen voor een goed imago, al is het volgens mij niet verstandig om in gevecht te gaan met sceptici en criticasters, want die blijven er altijd en raken nooit overtuigd. Neem bijvoorbeeld KLM. Die verdedigen toch ook niet krampachtig hun hoge uitstootnormen. De maatschappij accepteert dat er een 'prijs' moet worden betaald om mensen van A naar B te krijgen. Alternatieven zijn er simpelweg niet. Ook voor veehouderij zijn geen directe alternatieven beschikbaar die voorzien in de maatschappelijke vraag naar vlees. Al betekent het volgens mij ook niet dat voedselzekerheid per definitie afhangt van veehouderij in noordwest Europa.
Beter is het om de markt enigzins nuchter en goed te volgen en hier vervolgens verstandig op in te spelen. En zoek mogelijkheden om jezelf te kunnen onderscheiden, maar probeer vooral niet persé te willen pieken, want net die paar procent meer aanbod kunnen de prijzen flink laten kelderen en de markt dus verstoren. Daar profiteert uiteindelijk niemand van. In goede tijden zijn die laatste paar varkens echt niet nodig, terwijl in slechte jaren juist die extra varkens iedereen in de problemen brengt.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
