Naast goede contractprijs kijkt Lamb Weston verder

Jan Willem Sepers, senior directeur agriculture voor Europa bij de Amerikaanse aardappelverwerker, spreekt van een 'explosieve marktsituatie' op meerdere vlakken. Denk aan de beschikbaarheid van pootgoed, concurrentie binnen de aardappelteelt, maar ook wet- en regelgeving waar akkerbouwers steeds vaker mee te maken hebben. "In deze situatie is het belangrijk dat je een betrouwbare partner bent voor de aardappelteler", zegt Sepers. "Concreet betekent dit voor mij dat we problemen - als die zich voordoen - gezamenlijk oplossen, je snel betaalt en geen spelletjes speelt."

Pootgoed geen verdienmodel
De inkoopdirecteur erkent dat ook Lamb Weston dit seizoen wordt geraakt wordt door de krappe beschikbaarheid van pootgoed. Die is over de hele linie bij alle rassen voelbaar. "Tegelijkertijd is het pootgoed voor ons geen verdienmogelijkheid, maar een serviceartikel", aldus Sepers. "We hebben onze positie gelukkig goed op orde, waardoor we de telers van voldoende pootgoed kunnen voorzien. Uiteraard gaat er meer worden gesneden, mede doordat het pootgoed dit jaar erg grof is."

Gemiddeld is een aardappelteler bij LWM komend seizoen zo'n €1.700 per hectare kwijt aan uitgangsmateriaal. Voor gesneden pootgoed ligt dat bedrag wat lager. Verschillende tarieven tussen herfst- en voorjaarslevering kent het bedrijf niet. Sepers erkent dat de pootgoedproblematiek niet in één jaar is overgewaaid. "Iedereen in de sector moet een goede boterham kunnen verdienen. De poot- en consumptieaardappelteler, maar ook het handelshuis en de verwerker. De (aardappel)wereld verandert en daar moeten we gezamenlijk op anticiperen. In Noord-Amerika heb je geen handelshuizen in de keten. Het is niet ondenkbaar dat ook hier verwerkers zich meer met het uitgangsmateriaal gaan bemoeien, maar dat is nu nadrukkelijk geen streven. Of we meer ATR-pootgoed gaan zien bij consumptietelers, is afwachten. Misschien gebeurt dat wanneer populaire rassen zonder licentie kunnen worden vermeerderd."

Bewaren beter beloond
Lamb Weston kiest ervoor om de bedragen in het vaste prijscontract vooral in de bewaarperiode te laten stijgen. Al jaren zet de verwerker in op het lang bewaren van aardappelen om zo grip te hebben op de kwaliteit en leverzekerheid. Aan die strategie wordt niet getornd. Voor Fontane wordt €172,50 per ton betaald voor levering af land in week 36. Innovator zit dan op €190 per ton. In week 17 (april) zit Fontane op €268,50 en Innovator op €286. Eind juni (week 26) zijn deze bedragen opgelopen tot €283,50 en €301. Dit zijn de basisprijzen zonder premies en vergoedingen.

De genoemde prijzen zijn voor het bekende hectarecontract. Lamb Weston verplicht telers niet het volledig aardappelvolume tegen deze vaste prijs te leveren. Een deel kan worden vastgelegd op een andere contractvorm. Hoe groot het vaste volume exact bedraagt, wordt per situatie door de verwerker bekeken. Telers die meerjarige prijsafspraken willen maken (voor twee, drie of meer jaren), worden daarin door het bedrijf gefaciliteerd.

Resultaat onderaan de streep
Sepers: "Onderaan de streep zijn we in Nederland als verwerker denk ik zeer competitief. Een teler begint meestal snel over de prijs, maar het gaat om veel meer. Het draait erom wat onderaan de streep overblijft én dat het geld vlot wordt uitgekeerd. Een goede partner zijn voor de teler, zit in ons DNA. We kunnen het ons niet veroorloven om fouten te maken. Lamb Weston is beursgenoteerd, daar word je op afgerekend."

Lamb Weston, sinds begin vorig jaar zonder Meijer, na overname van alle aandelen, investeert in uitbreiding van de productie in Kruiningen. Daar wordt een nieuwe lijn  geïnstalleerd. Die moet eind 2024 operationeel zijn. De plannen lagen er al langer, maar corona zette de investering even on hold. Sepers: "We zijn al enkele jaren bezig om het aardappelvolume te laten stijgen. Onze strategie blijft op groei gericht. Zowel bij bestaande als nieuwe telers." Tegelijkertijd spreekt hij wel zijn zorgen uit over uitbreidingsmogelijkheden voor de teelt in Nederland. Deels vanwege de genoemde wet- en regeldruk. "We merken dat de manier van produceren een belangrijk item wordt. Dat is niet meer dan logisch, het past bij deze tijd. In de loop van dit jaar lanceren we daarom een omvangrijk plan dat is gericht op duurzaam telen."

Europa blijft hoofdrol spelen
Of Noordwest-Europa ook op de lange termijn leidend blijft op de wereldmarkt voor aardappelproducten? Sepers denkt van wel. "Vergeet niet dat we naast een goede aardappelproductie ook heel veel logistieke voordelen hebben ten opzichte van andere continenten. De wereldconsumptie van frites en andere aardappelproducten blijft groeien. Over de kansen zijn we als bedrijf zeer positief. Duurzaamheid is een wereldwijd topic, maar in Europa lopen we daar denk ik ook in voorop. Die positie moeten we zien te behouden."