Zwakke euro lijkt zegen maar is op termijn vloek

Agrarische ondernemers hebben het lastig. De economie kwakkelt, de consument let op zijn centen meer dan ooit en onder meer de Russische markt is dicht voor ze. Geluk bij ongeluk is de euro zwak. Dat biedt enig soelaas in deze slechte tijden.

Nederland voert jaarlijks voor enkele miljarden euro landbouwproducten naar de landen buiten de Europese Unie (EU). Bij veel landbouwproducten is Nederland de grootste exporteur en bij veel producten vaak nummer twee of drie. Omdat het leeuwendeel ervan afgerekend wordt in dollars, komt die zwakke euro, zeker nu, goed uit.

Daardoor kunnen consumenten buiten de EU met hetzelfde hoeveelheid geld, in lokale munten, meer Nederlandse spullen kopen. Voor sommige ondernemers zorgt de zwakke euro ervoor dat dit jaar een beetje goed is. Kortom, het is een zegen, die zwakke euro. Maar let op: die zegen kan na enige tijd veranderen in een vloek.

Als een munt een lange tijd zwak is, dan uit zich dat in hoge inflatie. Alles wat we namelijk invoeren, denk bijvoorbeeld aan olie, kost ons meer, in euro’s uitgedrukt omdat we meer euro’s nodig hebben voor een dollar om die olie te kopen. Hoge inflatie zorgt voor hogere kosten voor ondernemers, denk daarbij aan loonkosten. Doorgaans volgen die de inflatie en, als de inflatie hoog is en vakbonden overtuigd raken dat die hoog zal blijven, eisen ze loonstijgingen die de prijsstijgingen overtreffen.

Waarna de inflatie nog verder stijgt omdat bedrijven die hogere loonkosten doorberekenen in de prijs van hun producten. Dit is dé reden waarom bedrijven uit landen met een traditie van hoge inflatie, zoals Griekenland of Italië nauwelijks concurrerend zijn op de internationale markt: hun loonkosten zijn de pan uitgerezen, mede door de hoge inflatie in die landen.

In een land dat hoge inflatie kent, staan de rentes ook hoog. Beleggers die hun geld steken in staatsobligaties krijgen elk jaar of elke zes maanden een renteuitkering. De rente staat vast, wat betekent dat naarmate de inflatie hoger is, de waarde van hun renteuitkering lager is. Wanneer ze rekening houden met hoge inflatie in de toekomst, eisen ze als compensatie hogere rente. Dit is de reden waarom een land als Griekenland in het pre-euro tijdperk een tienjarige rente van 20 procent en meer kende en de tienjarige rente in landen zoals Portugal, Spanje en Italië doorgaans tussen 8 en 15 procent bedroeg. Dat waren dus géén uitzonderlijke rentestanden maar de normale rentes.  

Ook de kortetermijnrentes zoals EURIBOR komen bij hoge inflatie hoger te liggen. Om te voorkomen dat de inflatie uit de hand loopt, moet de centrale bank namelijk de officiële rente hoog houden. Kortetermijnrentes zijn nauw verbonden aan de officiële rente van de centrale bank in hun land. Hoge inflatie oefent ook neerwaartse druk op de consumptie, ook van landbouwproducten, omdat de koopkracht van de consument schade oploopt.

Op korte termijn is een zwakke euro gunstig, maar op termijn heeft een land er meer aan als de eigen munt sterk is. Nederland en Duitsland zijn voorbeelden ervan. Beide landen behoren tot de meest welvarende landen van Europa en zelfs de wereld. Dat komt voor een belangrijk deel door hun traditie van een sterke gulden en mark en lage inflatie.

De zwakke euro is dus zeer welkom, zeker voor de landbouwondernemer op dit moment. Maar pleiten voor en hopen op structureel zwakke euro pakt per saldo negatief uit omdat na enige tijd de zegeningen van een zwakke munt veranderen in een vloek. De narigheid is dat dat vaak plotseling gebeurt en alleen tegen zeer hoge kosten ongedaan kan worden gemaakt. Want beleggers overtuigen dat je als land géén zwakke munt, en dus hoge inflatie, nastreeft is lastig, zeker omdat ze in de jaren ervoor zagen dat je juist zo’n beleid voerde.

Hen overtuigen kan dan ook maar op één manier namelijk door de officiële rente fors te verhogen om met daden te laten zien dat je het meent. De officiële rente fors verhogen betekent wel de economische groei de grond  in boren. De les is dat een munt die een lange tijd zwak is, uiteindelijk een nadeel is. In mijn ogen leidt dat uiteindelijk tot iets wat ik geldmoord heb genoemd.

Tot slot: vraag u zich af, als een zwakke munt en daarmee onvermijdelijk samengaande hoge inflatie, goed economisch beleid zou zijn – en het omgekeerde dus een slecht beleid is – waarom moeten landen als Duitsland en Nederland al jarenlang landen zoals Griekenland, Italië en Portugal van de ondergang redden? Immers, áls een zwakke munt en hoge inflatie goed beleid zou zijn, zou je verwachten dat zij nu sterke eurolanden hadden moeten zijn en zouden zij juist Nederland en Duitsland moeten redden.

Edin Mujagic
Monetair econoom en DCA analist rentemarkt

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.