Hierdoor kan Cono de melkprijs op niveau houden

Als één van de weinige zuivelverwerkers in Nederland slaagt Cono Kaasmakers er in om de melkprijs boven de 30 euro te houden. Toch wordt ook hier de hete adem van de precaire situatie op de wereldmarkt gevoeld. Een uitdaging voor Wim Betten, die per 1 januari algemeen directeur is geworden bij Cono. 

Met 475 leden is de kaasmaker uit de Beemster één van de kleinere verwerkers van melk in Nederland. Ondanks de omvang blijkt het bedrijf kampioen te zijn in het vermarkten van merkkaas. De Beemsterkaas gaat, met nog enkele andere kleinere merken, bijna de hele wereld over. Om verder te kunnen groeien heeft Cono eind 2014 een gloednieuwe kaasmakerij in gebruik genomen, die alleen al door zijn unieke architectuur diverse prijzen in de wacht sleepte. Maar de eerste Beemsterkaas uit deze kaasmakerij moet nog worden verkocht. Nog één testjaar en dan moet de kaasmakerij volgens de planning operationeel zijn. 

De kaasmakerij van A-ware werd vrij vlot na de bouw al in gebruik genomen, waarom duurt het bij jullie twee jaar voordat er volledig kaas gemaakt kan worden?

'A-ware is gestart met het maken van kaas en maakt dus een nieuwe kaas, maar wij hebben een bestaande kaas die zich onderscheidt met smaak en smedigheid. De kaas vanuit de nieuwe kaasmakerij moet exact hetzelfde zijn. Dit is een voorwaarde. Wij gaan pas over als dit niveau behaald is en wij doen dit in overleg met onze klanten. We draaien nu drie dagen per week productie in de kaasmakerij, maar deze kazen gaan naar de rasp of smelterij. Voor bijvoorbeeld pizzakaas. Wel maken we commercieel steeds meer laagvet en specialiteiten in de nieuwe kaasmakerij. Het vraagt wel extra tijd en geld, want wij hebben nu twee kaasmakerijen die moeten worden bemand. Daarvoor hebben we extra personeel nodig en die moeten we opleiden, maar we willen zeker weten dat de kwaliteit van de kaas goed is.'

De nieuwe kaasmakerij heeft twee jaar nodig om op te starten.  Was het met het oog op het einde van het melkquotum niet beter geweest om eerder te bouwen?

'Nee, want dan wordt er nog door ons gekeken naar waar de melk naar toe gaat. Wij gaan niet iets produceren waar geen vraag naar is. Wij hebben een goed valorisatieteam wat snel kan schakelen. Wel hebben we in vergelijking met een jaar eerder ongeveer 18 procent meer melk. Wij hadden gerekend op 15 procent en hebben dus ook te maken met meer melk dan we voorzien hadden. De verwachting is wel dat de groei in de melkproductie nu achter de rug is. Wat we gezien hebben is dat er de laatste 5 jaar veel melkveehouders uit de sector gestapt zijn. Tegelijk is er veel gebouwd. Die melk wordt nu geleverd. We zijn het jaar begonnen met net zoveel leden als vorig jaar. In principe nemen we geen nieuwe leden meer aan. Maar verkoopt een Cono-melkveehouder zijn bedrijf aan een niet-lid, dan kan deze melkveehouder er voor kiezen toch lid te worden. Mits hij aan de eisen voor weidegang en Caring Dairy voldoet. Deze mogelijkheid hebben wij recent in onze voorwaarden aangeboden.' 

Waarom slaagt een qua omvang bescheiden bedrijf als Cono er toch in een relatief goede melkprijs uit te betalen?

'Verreweg het grootste aandeel van de melk wordt verwerkt in kaas. Vooral kaas en met name de leeftijdskaas is belangrijk voor Cono. We hebben het dan over de extra oude kaas van 2 jaar. Wat inhoudt dat een deel van de melk die nu wordt gecollecteerd, pas in 2018 als oude kaas wordt verkocht. Je hebt dan sterk te maken met variabelen in de markt en moet een inschatting proberen te maken van de markt over meerdere jaren. Onvoorziene zaken zijn er altijd. Zo sloot Rusland bijvoorbeeld voor één van onze vrachtwagens met kaas net voor zijn neus de grens. Gelukkig was Rusland geen grote koper van onze kaas. Handel, Retail en foodservice zijn onder meer de afzetkanalen, waarbij het alleen om onze eigen merken gaat. Naast kaas maken wij bijvoorbeeld ook nog weipoeder voor de feed. Een bewuste keuze, omdat voor hoogwaardige eiwitproducten weer een andere aanpak nodig is.'

Maar er is nog een afzetkanaal namelijk export. Hoe past die binnen jullie strategie en ontwikkelt dat zich?

'Belangrijke afzetmarkten voor ons zijn Benelux en Duitsland. Vooral België speelt een belangrijke rol. Dit zijn meteen ook de consumenten met de beste smaakpapillen. Een andere markt waar je Beemsterkaas tegenkomt is Noord-Amerika. Zo werd ik aangetrokken door het van bek-tot-rek principe wat Cono hanteert. Dit is direct een belangrijke kwaliteit van onze producten. De consument wil weten waar de kaas vandaan komt en weidegang. De VS is dan ook een groeimarkt. Onder new business valt dan weer Azië. Daar doet vooral de leeftijdskaas het goed. Vaak wordt gezegd dat consumenten in Azië nog moeten wennen aan de smaak van kaas, maar ik heb het schap in de winkels zien groeien van een halve meter naar 6 tot 7 meter. En het zijn niet de toeristen en expats die de kaas kopen. Ruim 90 procent van de kaas wordt door de lokale consumenten gekocht. Ook Japan is hier een belangrijke markt. Ook de groei van de export is iets waar we goed over moeten nadenken bij het plannen van de verwerking van melk.' 

Ondertussen kijkt in Nederland de kritische consument over de schouder van de melkveehouder mee. Hoe kijkt u daar tegen aan?

'Mijn zorg is vooral dat de politiek wellicht niet meer weet wat de maatregelen betekenen voor een bedrijf. Ze vermenselijken de koeien en laten geen ruimte over voor discussie. Dit terwijl melkveehouders en de zuivelsector een belangrijke bijdrage leveren aan het bruto inkomen en ook de export een waardevolle bijdrage levert. Dit moet wel goed worden geborgd en ik denk dat we nog heel veel van onze ondernemers kunnen leren. Wij proberen richting de consument vooral een echt en eerlijk verhaal te vertellen. Ook hebben wij via Facebook contact met rond de 50.000 fans die onze producten kopen. We gebruiken het ook om te kijken wat de consument wil. Wij moeten het niet hebben van efficiency, want dan kunnen we de tent wel dichtdoen. Wij zijn productleaders geen costleaders en richten ons op kwaliteit en duurzaamheid.'  

Hoe ziet de toekomst er voor de zuivelsector en de kaasmarkt uit?

'De kaasexport blijft groeien. Nederlanders zijn toch ondernemers. De Nederlandse zuivelsector ziet kansen, waarvan één zakendoen met China is. Andere spelers op de Nederlandse markt zien we niet als concurrenten. Alles valt en staat met de markt. Het is heel lastig om alle melk te verwaarden als merkkaas. Als het zo makkelijk was waren er meer partijen die dit zouden doen. Je moet eerst tijd en geld investeren voor er verdiend kan worden.'

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.