Mega- of familiebedrijf, doet de grote er toe?

Doet de grootte er toe? Is een hyperintensief melkveebedrijf of een familiebedrijf beter? Om die vraag draait het onder meer vrijdagochtend in Berlijn. Het is hier een Nederlander, Katrien van 't Hooft, die lijnrecht tegenover de Amerikaanse Judith Capper komt te staan. Zij is in Amerika duurzaamheidconsultent voor de veehouderij.

Er bestaan twee stereotype beelden van de melkveehouderij die vrij hardnekkig terugkeren. Aan de ene kant staat het familiebedrijf, wat geassocieerd wordt met een kleine veestapel, de boer die zelf zijn producten verwerkt en koeien die buiten lopen. Daar tegenover staat het grootschalige intensieve bedrijf. In Nederland gaat het dan doorgaans om 150 koeien of meer, als we over een dergelijk bedrijf praten. Die bedrijven hebben het imago niet goed te zijn voor de dieren en plaatselijk voor problemen te zorgen. 

Capper zette al voor het congres haar ervaringen op papier en vroeg zich af welke van deze twee het beste is. 'De consument, waarvan de meerderheid amper iets weet van het reilen en zeilen in de landbouw, die een vraag heeft over hoe het voedsel geproduceerd wordt moet het van de media hebben. Die zetten duidelijk in op het kleine bedrijf, omdat deze beter voor het milieu, de economie en de lokale gemeenschap zou zijn.' 

Die mening deelt de FAO, de voedsel en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, niet. Die stelt juist dat een groeiende wereldbevolking vraagt om duurzame intensivering van de voedselproductie. 'Efficiency en grote bedrijven gaan volgens vele niet samen met het romantische beeld wat er bestaat van het boerenbedrijf.'

Het is misschien een teleurstelling, maar alle onderzoeken die er zijn geweest geven geen antwoord op de vraag welk type bedrijf nu beter is. Capper gebruikt hier de VS als voorbeeld. Daar lopen op grofweg driekwart van de bedrijven minder dan 100 koeien. Slechts op 4,2 procent van de bedrijven lopen meer dan 500 dieren. Welke impact de bedrijven hebben blijkt uit het aandeel in de melkplas. De bedrijven met minder dan 100 koeien leveren 13,7 procent van de Amerikaanse melkplas af, terwijl de bedrijven met meer dan 500 koeien 63 procent van de Amerikaanse melk leveren. 

Wordt hiermee al antwoord gegeven op de vraag welk bedrijf beter is? 'Ja, zij leveren meer melk in verhouding tot wat er in gaat en uit cijfers van het FAO blijkt ook dat ze beter voor het milieu zijn. Maar dit betekent niet dat de grote bedrijven beter zijn. Er zijn namelijk geen cijfers rondom diergezondheid, werkomstandigheden of hoe het bedrijf het doet in het gebied waar deze ligt.'

Het houdt in dat de diergezondheid op een klein bedrijf net zo goed of slecht is als op een groot bedrijf. 'Ik heb zowel geweldige kleine als grote bedrijven gezien, waaronder een met 1.200 dieren. Er was een speciale ziekenboeg voor koeien met maar 12 dieren en een sterftecijfer van 1 procent. Hoe verhoudt dat zich tot een gemiddeld bedrijf waar mensen werken?'

Capper maakt duidelijk dat er geen ideale bedrijfsomvang bestaat. 'Er is geen blauwdruk die melkveehouders door de huidige crisis kan trekken. Hoewel veel organisaties proberen het ideale bedrijf neer te zetten bestaat dat niet en het zou dom zijn om te suggereren dat er maar een manier is om melk te produceren. Er moet niet steeds onderscheid tussen grote en kleine bedrijven gemaakt worden. Wat nodig is zijn efficiënte, goed geleide, productieve bedrijven die bestand zijn tegen de crisis.'

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.