De economische sancties heeft grote gevolgen voor de agrarische sector van de Eurozone en in het bijzonder voor de zuivel- en kaassector van Nederland. Het ziet er echter naar uit dat de Zwitserse kaassector gaat profiteren van de grenssluitingen. Door de beperkte productiecapaciteit blijft de winst echter beperkt, schrijft Bloomberg.
Bij de Zwitserse kaasproducent InterCheese AG, staat de telefoon roodgloeiend. Aan de andere kant van de lijn klinkt negen van de tien keer een Russische stem die kaas wil kopen. Sinds 7 augustus, toen Rusland de grens sloot voor agrarische producten uit landen die Rusland economische sancties hadden opgelegd, hebben ten minste 14 Russische importeurs contact opgenomen met InterCheese.
De reden voor de toename van het aantal zaken is dat Zwitserland geen lid is van de Europese Unie. Terwijl de Verenigde Staten, de EU, Canada, Australië en Noorwegen te maken kregen met tegenmaatregelen van Rusland, kunnen Zwitserse bedrijven blijven exporteren.
‘Russische importeurs zijn op zoek naar kaas, zoals mozzarella, Gouda en Edammer, omdat ze het niet meer vanuit Europese lidstaten kunnen betrekken’, zegt Daniel Daetwyler, uitvoerend directeur bij InterCheese. Het in Beromünster gevestigde bedrijf verkocht in 2013 20 ton kaas aan Rusland. Daetwyler verwacht dat de omzet in 2014 fors stijgt, maar dat lang niet aan alle vraag kan worden voldaan.
Kaas is het grootste agrarische exportproduct van Zwitserland, maar in vergelijking met de wereldmarkt, is het land een kleine speler. Het land verscheepte in 2013 in totaal 431 ton kaas naar Rusland. Dit is slechts een fractie van het wereldwijde exportvolume van 63.000 ton. Desondanks levert de neutrale opstelling van het land vooral lokale producenten kansen op.
‘Als de grens gesloten blijft, dan is het mogelijk dat Zwitserland meer kaas naar Rusland exporteert’, zegt Jacques Bourgeois, voorzitter van de Zwitserse boerenbond. Vooral de vraag naar Gruyère gaat, naar verwachting, toenemen. De kaassoort heeft het grootste exportpotentieel en de uitvoer van deze kaas is de laatste jaren sterk gestegen.
Bourgeois voegt echter toe dat ‘Zwitserland maar een klein land is. Wij kunnen niet zomaar van de ene dag op de andere onze productie verdubbelen. Als de vraag toeneemt, dan moeten wij kijken wat wij kunnen leveren. Lang niet iedere order kan worden ingevuld, maar wij zijn blij met iedere extra kilo die kan worden geëxporteerd.’
Rusland voerde in 2013 voor 9,5 miljard dollar aan agrarische producten in uit landen die nu op de zwarte lijst staan. De eurozone voerde in 2013 292.000 ton aan zuivelproducten uit naar Rusland. Hiervan was ongeveer 25 procent afkomstig uit Nederland. Duitsland en Frankrijk waren de andere, grote leveranciers aan Rusland.
‘De importban voor agrarische producten remt de economische groei in de eurozone, maar het effect is beperkt’, verwacht Peter Vanden Houte, hoofdeconoom eurozone bij de ING. ‘Voor bepaalde landen kan overaanbod in de zuivelsector echter wel leiden tot lagere prijzen. Door de grote kaasimport van Rusland uit EU-landen verschuift een deel van de vraag naar Zwitserland, maar ik betwijfel of de Zwitsers de productie kunnen opvoeren om aan de vraag te voldoen.’
Vooral de lange tijd die kaas nodig heeft om te rijpen, vormt een obstakel bij het opvoeren van de productie. Emmentaler heeft 120 dagen nodig om te rijpen, terwijl Gruyère hier zes tot negen maanden over doer. In 2013 is 34 procent van de melkproductie aangewend voor de kaasproductie. ‘Zwitserse bedrijven gaan profiteren van de Russische sancties’, zegt David Escher, directeur van Swiss Cheese Marketing AG. ‘Als er een nieuwe markt en nieuwe vraag is, kan het interessant zijn voor Zwitserland, dat duidelijk een voordeel heeft als het kan blijven exporteren.’
Andrey Danilenko, voorzitter van de Nationale Bond van Russische Melkproducenten, verwacht dat Zwitserse kaasproducenten de vervanger kunnen worden van producenten in de EU. ‘De import van kaas uit Zwitserland kan veelvuldig stijgen. Eerder voerde Rusland grote hoeveelheden kaas in uit Baltische staten en Polen. Door de hoge kosten kon Zwitserland hier niet mee concurreren.’
Danilenko ziet echter ook kansen voor Rusland. ‘Kaas uit Zwitserland en Servië kan gedeeltelijk het volume opvangen dat wegvalt door de Russische sancties. Zwitserland ligt tussen Duitsland, Italië en Frankrijk, waardoor het de kazen uit deze landen uitstekend kan vervangen. Russische producenten gaan er echter ook alles aan doen om de productie op te schroeven en uiteindelijk het grootste volume vervangen.’
Hoewel Zwitserse producenten enthousiast zijn over de mogelijkheden die de Russische sancties bieden, zijn er ook zorgen over de gevolgen van een plotseling heropening van de grens. Volgens Daetwyler schuilt hier het grootste gevaar in. ‘Wij kunnen een enorme hoeveelheid mozzarella produceren, maar als de sancties onverwacht worden opgeheven, komen wij voor dezelfde problemen te staan als collega’s in de EU-landen.’
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.