Zo’n zeven weken nadat de export naar Rusland onder strenge controles op gang kwam, blijkt dat lang niet alle partijen daar terecht zijn gekomen. De rompslomp eromheen en het late tijdstip dat de grens uiteindelijk open ging, heeft bij sommige exporteurs tot financiële schade geleid. Andere handelaren kozen ervoor tijdig een andere bestemming voor de apart gezette partijen te zoeken.
De Nijs Potatoes voelde de bui al hangen. ‘Wij hebben dit jaar weinig aan Rusland verkocht’, laat Michel de Nijs weten. ‘Het leek ons een beter idee een andere bestemming te vinden en dat is op tijd gelukt. De Russische markt is te onzeker en de manier van doen die nodig was om de papierwinkel in orde te krijgen zagen wij niet zitten. We waren bang dat dat een drama zou worden.’
Voor sommige boeren en exporteurs heeft de procedure die de Nederlandse en Russische autoriteiten overeen kwamen inderdaad niet al te best uitgepakt. Zo zegt Agroplant dat het afzet heeft gekost. Directeur Jan van der Lee wil nergens de zwarte piet neerleggen, maar volgens hem is de kwestie nog niet afgedaan. ‘Er worden vrij veel aardappelen gedumpt. Ze worden weggegooid, omdat het zelfs niet voor veevoer weg kan. Er is zoveel aanbod voor mei dat ze het niet komen halen. De vlokkenfabrieken zijn gestopt. Misschien dat er nog hier en daar nog wat wordt opgestart, maar dat is peanuts. Boeren en wij zijn de dupe geworden van een werkwijze met een eerste lijst, een nooit gekomen definitieve lijst, controles tot vervelens toe en andere dingen die fout gingen. Dat moet volgend jaar anders.’
Gaby Stet van The Potato Company (TPC) herkent de kritiek. ‘Zelf exporteer ik niet naar Rusland, maar ik hoor in het veld berichten over een slechte administratieve organisatie, partijen die naar Rusland zouden maar een andere bestemming kregen; als voer- of consumptieaardappel.’ En ook KWS Potato heeft op het laatste moment nog partijen om kunnen ‘katten’. ‘Wat we naar Rusland wilden brengen aan basispootgoed voor lokale vermeerdering is gelukt, maar ongeveer de helft van de vraag die er was uit Rusland is weggevallen, omdat de grens te laat open ging. Die telers hebben nu maïs, bieten of een ander gewas gezaaid. Mede omdat het ras was uitverkocht doordat wij ermee de markt op gingen’, aldus Bas Blijdorp, salesmanager in Rusland.
Blijdorp nam op tijd maatregelen. ‘We hebben tijdig een scenario gemaakt voor als de grens dicht zou blijven en op een gegeven moment zijn we ervan uitgegaan dat de grens niet open ging. Voor driekwart van dat pootgoed hebben we op het laatste moment iets anders kunnen vinden waardoor we niet met pootgoed zijn blijven zitten.’ Ook hij hoopt dat er volgend jaar een andere oplossing komt. ‘Logistiek gezien gaf het ons veel stress. Het was moeizaam om de papieren in orde te krijgen. Voor volgend jaar moet de sector eerder duidelijkheid krijgen, want er gaan gigantische bedragen in om. De gesprekken tussen de EU en Rusland over volgend jaar moeten daarom nu al beginnen.’
Agrico zegt geen schade te hebben geleden van de situatie met Rusland. ‘Alles is prima verlopen, geen problemen gehad’, laat directeur Jan van Hoogen weten. Maar dat heeft vermoedelijk te maken met dat het handelshuis het er niet op aan heeft laten komen. ‘Wij zijn doorgegaan met verkopen en hebben niet gewacht tot maart.’ Uiteindelijk is van wat in september is gepland de helft geleverd. De rest heeft een andere bestemming gevonden waaronder Oekraïne. ‘Op de uitbetalingprijs hebben de Russische perikelen geen enkele invloed gehad.’
Bij HZPC zijn de laatste leveringen voor Rusland onderweg. Directeur Gerard Backx laat weten dat de laatste partijen Finland en Nederland uit zijn. ‘Ze zijn nog niet bij de klanten aangekomen. Het proces van het land binnenkomen, lossen, keuren en weer verladen naar de klant, neemt wat tijd in beslag. Voor de telers in het Noorden kan dit ook nog wel. Het sneeuwt daar nog af en toe en het planten is nog niet overal begonnen.’ Backx hoopt dat over een week of tien dagen, alle aardappelen op de plaats van bestemming zijn aangekomen.
Hij spreekt van een lastig seizoen door alle strubbelingen. ‘Het heeft veel tijd en energie gekost, maar uiteindelijk hebben de klanten van ons nog een redelijke hoeveelheid ontvangen. Lang niet exact wat ze wensten, want we zijn immers partijen elders gaan verkopen.’
De Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO) erkent dat de omstandigheden waarop exporteurs en telers dit jaar moesten werken niet ideaal was. ‘Het was mogelijk op basis van de lijst te exporteren. Partijen die niet op de lijst stonden konden Rusland niet in. Het grootste deel van de partijen die op de eerste lijst stonden zijn geëxporteerd’, weet Jan Gottschall. Daarna volgde een poging voor een tweede lijst. ‘Rusland heeft nog wel een paar correcties opgepakt, maar de update die wij wilden om aanvullende partijen over de grens te krijgen, heeft Rusland niet geaccepteerd.’
De lijst is overigens een oplossing die ook de NAO liever niet zo had gezien. ‘Een manier die lastig werken is. We zien liever dat de Russen hier komen en het Nederlandse fytosanitaire systeem accepteren. Maar daarin zijn we afhankelijk van Rusland.’ Gottschall wil echter benadrukken dat het positief is dat de grens überhaupt is open gegaan. ‘Daardoor was er in ieder geval nog de mogelijkheid om te exporteren en om klanten te bedienen. Dat is andere landen niet gelukt. Finland wel en later Duitsland ook, maar Nederland is het eerste grote exporterende land en vrijwel de enige die de Russen kon overtuigen.’
Hoe hoog de exportvolumes precies zijn, maakt de NAO 16 mei (t/m april) en 20 juni (t/m mei) bekend.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
