Russisch gas best belangrijk
Wie houdt het langer vol: EU of Rusland?
Dit jaar hebben we in Nederland en een groot deel van Europa een XXL-zomer gekend. Begin oktober in korte broek en t-shirt lekker fietsen door de polder zorgde niet bepaald voor vreemde blikken: de zon scheen volop en de temperaturen waren aangenaam.
Het zou niet verbazen als de Russische overheid niet bepaald blij is geweest die extra lange zomer op het continent. Nu de herfst alsnog gearriveerd is, kan het zo zijn dat Rusland zich harder opstelt tegenover de Europese Unie én dat er tussen de EU-landen meer onenigheid zal ontstaan over de vraag hoe om te gaan met Rusland. Nieuwe sancties afspreken wordt voor de Europese Unie bijvoorbeeld veel moeilijker dan eerder dit jaar.
Het heeft alles te maken met hoe afhankelijk sommige EU-landen zijn van het Russische gas. Uit de statistieken van Eurogas blijkt namelijk dat bijna de helft van alle EU-landen, 12 in totaal, voor meer dan de helft van hun gasverbruik afhankelijk zijn van Rusland. Baltische staten Letland, Litouwen en Estland maar ook Finland zijn zelfs voor de volle 100 procent afhankelijk van het Russische gas. Ook in Duitsland komt 37 procent van al het gas uit Rusland.
Deze landen hebben daardoor maar weinig belang erbij Rusland harder aan te pakken. Het risico bestaat namelijk dat Moskou de gaskraan dichtdraait zoals gedurende enkele weken aan het begin van 2009. Het gevolg was dat de gasprijzen met 50 procent stegen. Ook landen die maar weinig Russisch gas verbruikten, hadden er last van omdat de wereldgasprijs gestegen was.
Uiteraard zou dat Rusland zelf ook raken, het land verliest immers zijn gasinkomsten. Nu de olieprijs laag is en blijft dalen en de Russische roebel verder verzwakt, lijdt Moskou duidelijk onder de sancties van de EU en de Verenigde Staten. Met andere woorden, het ziet er naar uit dat Rusland de sanctiesoorlog niet lang kan volhouden als de olieprijs blijft zakken. Maar zoals John Maynard Keynes, een beroemde Britse econoom, ooit zei: ‘op de lange termijn zijn we allemaal dood’. Hij bedoelde te zeggen dat, hoe belangrijk lange termijn ook is, het juist de korte termijn is die vaak relevanter is. Wat daarom op de korte termijn dé vraag is, is niet zozeer hoe lang Rusland het vol kan houden maar wíe het de komende maanden langer vol kan houden: Rusland zonder gasinkomsten of de EU-landen met koude huizen. Bovendien is het de vraag of die EU-landen die afhankelijk zijn van het Russische gas de gok willen nemen dat Rusland de gaskraan níet dicht zal draaien.
En over de middellange en lange termijn: het botert al jaren niet tussen de EU en Rusland. Het ziet ernaar uit dat de strategen in Kremlin daarom bezig zijn met een langetermijnvisie op de gasmarkt. Het is geen ideale situatie voor een groot deel van je gasinkomsten afhankelijk te zijn van een regio waarmee je niet door één deur kunt. Vandaar dat Rusland en China onlangs een overeenkomst getekend hebben voor de levering van 38000 miljard kubieke meter gas per jaar vanaf 2018. De waarde van de deal was 400 miljard dollar. Dit kunnen we zien als een stap naar veel minder afhankelijkheid van gasverkopen aan de EU-landen. Voor de wat langere termijn houdt dit in dat bij nieuwe spanningen tussen de EU en Rusland in de toekomst, de EU een wat zwakkere onderhandelingspositie kan hebben dan nu het geval is.
Edin Mujagic
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
