Zwitserse franc nog altijd veilige haven, de euro niet

De malaise van de lage spaarrente in Nederland valt in het niet bij de uitdagingen voor spaarders in Zwitserland, waar de officiële rente -0,75 procent is. Door de negatieve rente en de zwakke economische groei staat de Zwitserse franc onder druk. In tegenstelling tot wat sommige partijen beweren heeft de munt haar rol als veilige haven echter niet verloren.

Een half jaar geleden hadden beleggers onder de huidige omstandigheden maar wat graag de veiligheid van de Zwitserse franc opzoeken. De spanning op financiële markten loopt op door de economische problemen in China, de val van de olieprijs en het zigzag-beleid van de Amerikaanse centrale bank.

In dit soort situaties is het fijn om de veiligheid op te zoeken van een neutraal, veilig land, met een grote banksector en een economie die niet al te gevoelig is voor alle internationale ontwikkelingen. De Zwitserse franc was dat ook tot de zomer van vorig jaar een van de belangrijkste veilige havens in tijden waarin beleggers zich steeds meer zorgen maken.

Lange tijd was er aan het prijsverloop van de munt weinig te zien van die rol. De Zwitserse franc bewoog jarenlang op of boven een niveau van 1,20 franc per euro. Dat was volledig te danken aan steunaankopen van de Swiss National Bank (SNB). Toen de centrale bank eind 2014 onverwacht stopte met het opkopen van de eigen munt, schoot de waarde van de franc door het dak. De munt was zelfs even meer waard dan een euro.
 

Een koersstijging van ruim 20 procent ten opzichte van de euro heeft een enorm effect op bedrijven die naar Zwitserland exporteren. Hun goederen en diensten worden uitgedrukt in francs plotseling een vijfde goedkoper. Dat is hetzelfde effect als onsumenten geen btw hoeven te betalen. Met dat soort acties voeren een grote elektronicaketen en een automerk de verkopen soms flink op. Dat gold ook voor de uitvoer van Europese bedrijven naar Zwitserland. De stijging van de franc holde de concurrentiepositie van Zwitserse bedrijven tegelijkertijd flink uit. De economie van het land groeide vorig jaar met minder dan 1 procent.

De zwakke economische groei en het beleid van de SNB – die de rente ruim een jaar geleden verlaagd heeft tot -0,75% - maken het voor investeerders nauwelijks interessant om vermogen in de Zwitserse munt aan te houden. Op de lopende rekening tekent zich een uitstroom van directe investeringen af van circa 40 miljard franc per kwartaal.

Behalve in de economische cijfers is die beweging ook zichtbaar in de resultaten van Zwitserse bedrijven. Kirt Gardner, financieel topman van de Zwitserse bank UBS (de grootste vermogensbeheerder van de wereld), vertelde eerder deze week dat de winst bij de divisie vermogensbeheer in de laatste drie maanden van 2015 met 27 procent  is gedaald. Volgens Gardner wordt die terugval voornamelijk veroorzaakt doordat klanten uit Rusland, het Midden-Oosten en Brazilië die actief zijn in de energie- of mijnbouwsector een beroep moeten doen op hun reserves door de gedaalde grondstofprijzen en de economische onrust.

Deze uitstroom van vermogen houdt de instroom van beleggers die de franc als veilige haven zien in evenwicht. De laatste weken levert de Zwitserse munt zelfs wat terrein in ten opzichte van de euro. De SNB is daar maar al te blij mee, aangezien er de bank veel aan gelegen is om de internationale concurrentiepositie van het Zwitserse bedrijfsleven te verbeteren. Thomas Jordan, president van de SNB, merkte afgelopen dinsdag nog op dat de franc behoorlijk overgewaardeerd is ten opzichte van de euro. En dat hij niet twijfelt om in te grijpen als de waarde verder oploopt.

Sommige zakenbanken zien in de zwakte van de Zwitserse munt het bewijs dat de Europese munt de rol van veilige haven heeft overgenomen van de franc. De kans is groot dat dit een tijdelijk fenomeen is. In tegenstelling tot de Griekse schuldencrisis in het voorjaar van 2015 spelen de grote problemen zich buiten het continent af. Zodra Griekenland weer in de schijnwerpers staat of beleggers zich om andere reden zorgen maken over Europa, boekt de euro snel aan populariteit in ten opzichte van de franc.

Daar komt bij dat ECB-president Mario Draghi al zinspeelde op een uitbreiding van het programma voor het opkopen van obligaties. Dat moet de inflatie aanwakkeren, waardoor de aantrekkelijkheid van de euro afneemt. In Zwitserland hakt de SNB op 17 maart de knoop door of de rente op het huidige niveau van -0,75% blijft. In de aanloop naar die beslissing is het op een niveau van 1,10 à 1,11 franc per euro dan ook aantrekkelijker om positie te kiezen in de franc dan in de euro.

Laurens Maartens

Laurens Maartens is valuta-expert bij de Nederlandsche Betaal- en Wisselmaatschappij (NBWM). Maartens analyseert de actuele valuta-ontwikkelingen en verzorgt tevens lezingen en trainingen op het gebied van valutamanagement.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.