Sterke franc zet Zwitserse bank voor grote uitdaging

De voortvarendheid waarmee de Zwitserse centrale bank de economische problemen te lijf gaat, moet een voorbeeld zijn voor de ECB. Zolang de franc geldt als veilige vluchthaven, blijft de Zwitserse speelruimte echter beperkt.

Terwijl de Europese Unie worstelt met het gevaar van een Brexit en een Grexit, kampt Zwitserland met heel andere problemen. Het land heeft begin vorig jaar de koppeling tussen de franc en de euro losgelaten. Hierdoor schoot de waarde van de Zwitserse munt in één klap met 40 procent omhoog ten opzichte van de euro. Een duurdere munt is slecht nieuws voor exporterende bedrijven. De Zwitserse beursindex SMI ging met 9 procent onderuit en economen voorspelden dat het land in een recessie terecht komt.

Dankzij de maatregel van de Zwitserse centrale bank (SNB) is de klap voor de economie veel minder hard aangekomen dan werd gevreesd. In het vierde kwartaal van vorig jaar lag de groei alweer op 0,4 procent. Morgen, op 1 juni, komen de cijfers over het tweede kwartaal naar buiten. Economen voorspellen dat die wijzen op een verdere toename van het groeitempo.

Die is voor een deel het gevolg van de wijze waarop de SNB de franc met een negatieve rente van -0,75 procent geleidelijk doet dalen ten opzichte van de euro. In de afgelopen twaalf maanden heeft de munt ongeveer 8 procent in waarde ingeleverd. De ECB kan nog wat leren van de doortastende wijze, waarmee de SNB de Zwitserse problemen te lijf is gegaan.

De centrale bank kan echter niet alle financiële problemen in het land oplossen. ç. Met een koersdaling van bijna 9 procent sinds eind 2015 is de SMI één van de zwakst presterende aandelenindices ter wereld. Beleggers hebben bovendien weinig hoop dat daar binnenkort verandering in komt. De zogeheten call-put ratio (de verhouding tussen opties waarmee beleggers respectievelijk op koersstijgingen en -dalingen anticiperen) heeft het laagste niveau bereikt sinds 2012.

Behalve het beleggingssentiment kan ook de rol van de franc als veilige haven de SNB ook voor een flinke uitdaging stellen. In tijden waarin de spanning op financiële markten toeneemt, zoeken veel beleggers de veiligheid op van de Zwitserse munt. Er zitten verschillende zaken in de pijplijn die de onzekerheid kunnen aanwakkeren. In Groot-Brittannië wordt op 23 juni gestemd over een mogelijke Brexit, de kans op een Amerikaanse renteverhoging is weer toegenomen en het gevaar van een nieuwe Griekse crisis zit in een klein hoekje.

Het is maar de vraag in hoeverre het nog verder verlagen van de al negatieve Zwitserse rente het antwoord is als de franc weer in waarde gaat stijgen. Veel Zwitsers kiezen er nu al voor om hun vermogen cash aan te houden in plaats van om het geld op een spaarrekening te laten staan. Daarvoor is weinig ruimte nodig, aangezien de 1.000-franc-biljetten bijna het meest waardevolle papiergeld ter wereld is. Een papiertje is ruim 900 euro waard. Met een omgerekende waarde van bijna 6.400 euro is alleen biljet van 10.000 Singaporese dollar meer waard.

De franc deelt de rol als veilige valutahaven met de Amerikaanse dollar. In de Verenigde Staten houden beleidsmakers de laatste dagen steeds nadrukkelijker de mogelijkheid open dat er in juni alsnog een renteverhoging aankomt. De SNB kan zich alvast schrap zetten voor een nieuwe schok. Dat geldt overigens ook voor beleggers.

Een stijgende rente en een oplopende dollar voorspellen meestal weinig goeds voor de beurskoersen en vooral niet voor aandelen uit opkomende markten. Het gaat de SNB dan moeite kosten om te voorkomen dat de wisselkoersverhouding franc/euro dan door het dak schiet.

Gezien het succes waarmee de bank tot nu toe opereert is de kans groot dat het niveau van 1,10 zowel op korte als op lange termijn stand gaat houden.

Laurens Maartens

Laurens Maartens is valuta-expert bij de Nederlandsche Betaal- en Wisselmaatschappij (NBWM). Maartens analyseert de actuele valuta-ontwikkelingen en verzorgt tevens lezingen en trainingen op het gebied van valutamanagement.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.