Laatste redmiddel maakt situatie nog erger

Gisteren stonden we stil bij het besluit van de Russische centrale bank om de officiële rente te verhogen van 10,5 naar 17 procent. Dat nucleaire wapen was een wanhoopspoging de vrije val van de roebel te stoppen.  De Russische munt heeft de afgelopen maanden bijna de helft van zijn waarde kwijtgeraakt.

De centrale bank hoopte met een forse renteverhoging de roebel aantrekkelijk te maken. Daardoor zou de vraag ernaar stijgen en het aanbod dalen – omdat bijvoorbeeld de Russen zouden stoppen met inwisselen van roebels in dollars of euro – en de waarde ervan stijgen.

Maar zo een forse renteverhoging is ongeveer het allerlaatste middel dat men kan inzetten om eigen munt op te vijzelen. Een fors hogere rente kan dat bewerkstelligen maar het nadeel is dat de eigen economie de grond ingeboord wordt. Bedrijven zien bijvoorbeeld hun rentelasten enorm oplopen, net als huishoudens. Denk daarbij aan hypotheekleningen met een variabele rente. Al die Russen die zo een lening hebben, hadden maandag geen leuke dag. Thuisgekomen van het werk zagen ze op het Russische achtuurjournaal dat de rente bijna verdubbeld is.

Daardoor is niet alleen hun renterekening geëxplodeerd, ook is de kans toegenomen dat ze binnenkort geen baan zullen hebben. Bedrijven zien hun rente ook stijgen en kunnen daardoor productie terugschroeven en mensen gaan ontslaan.

Maar als de waarde van de roebel weer zou stijgen, zou dat na enige tijd goed nieuws betekenen. Een duurdere roebel zou buitenlandse spullen voor de Russen goedkoper maken, waardoor de inflatie, nu circa 9 procent, na enige tijd weer zou gaan dalen. Dan zou de centrale bank de rente weer kunnen verlagen.

In reactie op de genoemde forse renteverhoging steeg de  waarde van de roebel met ongeveer 11 procent. Dat was echt slechts tijdelijk. Vrij snel daarna hervatte de roebel zijn vrije val. Er ging 20 procent van de waard ervan binnen enkele uren.

De conclusie is dat de nucleaire optie, namelijk een forse renteverhoging, geen gewenst effect heeft gehad. Sterker, men ziet het als een teken van paniek, dat de centrale bank ook niet meer weet wat te doen, en daardoor is de situatie alleen maar verder verslechterd. Vóór de renteverhoging moest een Rus ongeveer 60 roebels neertellen voor één dollar. Dat is inmiddels meer dan 80 roebels geworden.

Er is geen twijfel meer mogelijk, Rusland gaat in 2015 een zeer diepe en nare recessie meemaken. Als het geen wereldmacht (in eigen ogen althans) zou zijn, zou men verwachten dat het land toenadering tot de Europese Unie en de Verenigde Staten zou zoeken om sancties over en weer te versoepelen. Op die manier zou de ernstig slechte economische situatie kunnen verbeteren. Maar Rusland ziet zichzelf als een wereldmacht en toenadering zoeken tot de EU en de VS – dé vijanden vanuit Moskou bezien – ziet men dan eerder als een soort capitulatie. Kortom, het is te verwachten dat door deze verslechtering van de economische situatie de Russische houding tegenover het Westen eerder zal verharden van versoepelen. De sancties blijven voorlopig en zullen, in tegenstelling tot de opleving van de roebel, niet een tijdelijk fenomeen zijn.

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.