China: AVP in alle windstreken

Begin augustus werd Afrikaanse varkenspest (AVP) voor het eerst officieel vastgesteld in China. Sindsdien zijn er meer dan 40 uitbraken door de autoriteiten bevestigd. De uitbraken beperken zich niet alleen tot primitieve backyard-farms; ook grote varkensbedrijven zijn getroffen.  

Op 3.000 kilometer afstand
Binnen 'no time' verspreid het virus zich door het grootste varkensland ter wereld. Zo vond de eerste uitbraak plaats in het noordoosten van China, in de provincie Liaoning wat grenst aan Noord-Korea. Bijna 3.000 kilometers verderop werd afgelopen weekend melding gemaakt van een uitbraak in provincie Yunnan. Deze provincie  grenst aan de landen Myanmar, Laos en Vietnam.

De reeks uitbraken zorgt voor veel onzekerheid. Kenners van de Chinese varkenssector denken dat het aantal uitbraken veel hoger ligt, dan tot nu toe officieel is vastgesteld. Ook Pan Chenjun, marktanalist bij de Rabobank, heeft die gedachte. Hij zegt dat het virus zich 'in principe' door heel China heeft verspreid. Sommige provincies hebben officieel nog geen uitbraken gemeld, maar daarmee is volgens Chenjun niet gezegd dat ze daadwerkelijk AVP-vrij zijn.

In Oost-Europese landen heerst AVP al sinds 2007. Er ging meer dan 10 jaar overheen voordat de besmettelijke dierziekte in West-Europa (België) opdook. De afstand tussen Oost- en West-Europa bedraagt minder dan de helft van het aantal kilometers wat het virus, in ruim 3 maanden tijd, door China aflegde. Dit maakt de uitbraakgolf in China des te opmerkelijker.

Grote impact in Zuid-China
Vooral de recente uitbraak in Yunnan (Zuid-China) doet veel stof opwaaien. Deze provincie grenst aan de provincie Sichuan en dat is de belangrijkste productieregio van het land. Jaarlijks worden daar bijna 70 miljoen varkens geslacht. Ook in andere, omliggende zuidelijke provincies, worden veel varkens geslacht. Een (relatief groot) gedeelte van de aanvoer komt uit het noorden van China.

De transportbewegingen die dit met zich meebrengt, kan een verklaring zijn waarom AVP zich zo snel van noord naar zuid heeft verspreid. De hygiënestandaarden in China zijn veel lager dan bijvoorbeeld in West-Europa. Zo worden varkens op brommertjes en in open vrachtwagens door het land getransporteerd. Met diverse vervoersverboden probeert de Chinese landbouwministerie de uitbrakenreeks een halt toe te roepen, maar tot nu toe is dat zonder succes.

In het Zuiden van China word bovendien het meeste varkensvlees geconsumeerd. In de provincie Sichuan eten consumenten gemiddeld 68 kilo varkensvlees per jaar. In het noorden van China is het gemiddelde consumptiepatroon 'slechts' 20 kilo. Een Nederlander eet gemiddeld zo’n 35 kilo varkensvlees per jaar.

Overgeslagen naar Japan
Ondertussen is Afrikaanse varkenspest ook in Japan gedetecteerd. Een reiziger uit China werd op een Japanse airport 'betrapt' met besmet vlees. Dit gebeurde kortgeleden ook al in Zuid-Korea. De kans dat AVP zich door andere landen in Azië verspreid, is behoorlijk groot. Zowel in Japan, Zuid-Korea als Vietnam is de varkenshouderij breed vertegenwoordigd.

De komende maanden moet blijken, waar de nachtmerrie (die Afrikaanse varkenspest heet) eindigt. Dan rijst direct de vraag op, of de dierziekte überhaupt wel te stoppen is. Er bestaat namelijk geen vaccin. 

Nerveuze markt
De varkensprijzen in China reageren, afhankelijk per regio, nerveus op de uitbraken. Over het algemeen is het aanbod ruim; varkenshouders brengen veel varkens naar de slacht om een eventuele uitbraak voor te zijn. De varkensstapel in China lijkt te krimpen. Zonder exacte aantallen te noemen melde het Chinese landbouwministerie dat de varkensstapel (september) in een jaar tijd met 1,8% is gekrompen.

De zeugenstapel slonk in diezelfde periode met 4,8%. Deze daling heeft weinig met de uitbraak van AVP te maken, maar is vooral een gevolg van een aanhoudend prijsdal in de achterliggende jaren. Door de uitbraken van AVP is het aannemelijk om te verwachten dat de krimp (versneld) doorzet.

7% meer import?
De consumptie van varkensvlees in China groeit al jaren. Deze trend is 'in principe' niet in gevaar, gezien AVP niet gevaarlijk is voor mensen. Wel zijn geluiden te horen dat pluimveevlees momenteel aan populariteit wint bij Chinese consumenten. Desalniettemin is de verwachting dat de stijgende consumptie van varkensvlees doorzet.

In haar prognose voor 2019 voorziet het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) in China een consumptiegroei van 1% tot 56,5 miljoen ton. De importbehoefte stijgt waarschijnlijk met maar liefst 7% tot 1,87 miljoen ton. Hiervan vullen Europese exporteurs waarschijnlijk driekwart in. In de afgelopen jaren daalde de afzet naar China juist, waardoor de Europese varkensprijs fors moesten inleveren.

Kan Europa profiteren?
Het is natuurlijk niet gezegd dat de prognose van het USDA waterdicht is. Door de vele AVP-uitbraken, leeft De Chinese varkenssector bij de dag. Wanneer dat de verwachting van het USDA echter grosso modo klopt, dan kan de Europese varkenssector waarschijnlijk profiteren van extra afzet. En dat gaat de varkensprijzen in Europa waarschijnlijk steun bieden, wat gezien de huidige niveaus hard nodig is. 

Een (Europees) land moet AVP-vrij zijn om varkensvlees naar China te verschepen. Met de recente uitbraak van AVP in België nog vers in het geheugen, is alertheid en waakzaamheid geboden. AVP is momenteel op nog geen 150 kilometer van Nederland verwijderd. Naar Chinese maatstaven kan AVP morgen in Nederland of Duitsland zijn.