Waar doet gemis van derogatie het meeste pijn?

Bij menige agrarische bijeenkomst is de derogatie en het geklungel er omheen het gesprek van de dag. De melkveesector heeft zelf een plan gemaakt om onder het fosfaatplafond te komen en daarmee het verlies van de derogatie af te wenden. Maar rosékalverhouders lopen de grootste risico’s.  

Uit onderzoek van de Wageningen Universiteit blijkt dat bij het wegvallen van de derogatie de mestverwerkingscapaciteit met ruim 75 procent gaat toenemen tot circa 41 miljoen kilo fosfaat per jaar. De extra kosten van die mestafzet bedraagt ongeveer 116 miljoen euro (dat is 65 euro per melkkoe of gemiddeld 6.500 euro per melkveebedrijf). Je kunt de extra mest ook compenseren door minder graasdieren te houden. Dat betekent dat het aantal graasdieren met 20 procent moet verminderen. 

De mestverwerking in Zuid-Nederland komt goed op gang. Op dit moment is er in theorie een evenwicht op de mestmarkt. Dit wil zeggen dat alle mest in Nederland geplaatst kan worden als de plaatsingsruimte voor 100 procent wordt benut.

Echter in de praktijk lukt dit niet, een benutting van 85 procent is denk ik reëler. In dat geval is er nu nog een overschot van ongeveer 15 miljoen kg fosfaat. Vandaar ook dat de mestafzetprijzen nog op een hoog niveau liggen. 

Volgens Bureau Mest Afzet komt er in 2017 nog 15 miljoen kg fosfaat aan mestverwerkingscapaciteit bij. Persoonlijk houd ik het op een toename van 15 miljoen in 2017 en 2018. Daarom verwacht ik dat de mestmarkt in 2018 echt in evenwicht kan komen als de derogatie doorgaat. Als de derogatie niet doorgaat dan duurt het zeker tot 2020 voordat er voldoende mestverwerkingscapaciteit is.

De rosé kalverhouders hebben graasdieren en kunnen gebruik maken van derogatie. Het is eigenlijk bijzonder dat in de hele discussie deze dieren niet zijn besproken, immers de rosé starters en rosékalveren staan, net als melkkoeien, als graasdier te boek. Voor rosé starters geldt dat enkele jaren geleden de mestafzet nog geen 20 euro per dier per jaar kostte (bij geen eigen grond). Inmiddels is dat gestegen naar 40 euro per dier per jaar.  

Nu bestaat het gevaar dat de derogatie wordt afgeschaft, maar ook dat de derogatie alleen voor rosés wordt afgeschaft. Stel dat in de onderhandelingen de definitie van graasdieren wordt aangepast. Dat kan dan ten koste gaan van de rosé starters en rosékalveren.

In beide gevallen wordt de mestafzet drastisch duurder, omdat het dan geen graasdierenmest meer is en in veel gevallen mestverwerking nog niet geregeld is of niet beschikbaar is. Het is dan goed mogelijk dat de afzetkosten naar 60 euro per dier per jaar stijgen (voor rosékalveren is dit een factor 2,5 hoger). Voor een gemiddeld rosé bedrijf stijgen de kosten met 15.000 euro per jaar. Dat zou het einde van de sector kunnen betekenen, of de nuka’s moeten voor een wel heel klein bedrag aangekocht kunnen worden.       

Alfred Jansen

Alfred Jansen is bestuurder veiligheid en pacht bij LTO Nederland, rentmeester en hij heeft een boerderij met kalveren en akkerbouw. In zijn opinies schetst hij de ontwikkelingen in de markt van agrarisch onroerend en dierrechten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.