Inflatie: jetzt geht's los in eurozone en de VS

Lage rentes en daarna zelfs 0 procent rentes. Tientallen miljarden euro’s en dollars per maand drukken om staatsobligaties massaal op te kopen. Negatieve rentes. Opkopen van bedrijfsobligaties. Geld aan commerciële banken géven in plaats van vragen in de vorm van rente als ze bij je geld komen lenen (ja, u leest dat goed). Werkelijk alles hebben de centrale banken zoals de Fed in de Verenigde Staten en de Europese Centrale Bank (ECB) in de eurozone uit de kast gehaald afgelopen jaren om te voorkomen dat de prijzen zouden dalen (deflatie) en de stijging ervan op te voeren (inflatie veroorzaken).

Het ziet er nu naar uit dat dat vruchten begint af te werpen. Deze week publiceerden statistici uit de eurozone, Duitsland en de VS de inflatiecijfers voor december 2016. In de VS bedroeg de geldontwaarding 2,1 procent. Dat was niet alleen een behoorlijke spurt vergeleken met november maar ook de grootste prijzenstijging sinds de zomer van 2014. In Duitsland stegen de prijzen met 1,7 procent, de snelste toename in ruim drie jaar tijd. In de eurozone als geheel bedroeg de inflatie 1,2 procent waar dat in het voorjaar van 2016 nog -0,2 procent is geweest. Kortom, een forse toename in een betrekkelijk korte tijd.

De inflatiestijging zal de komende maanden bovendien doorzetten. Enerzijds door de ontwikkeling van de olieprijs; in een eerdere bijdrage heb ik uitvoerig omschreven dat de inflatie in de eurozone en de VS zal stijgen ook als de olieprijs zakt. Het heeft te maken met de manier waarop statistici inflatie berekenen en de olieprijs van de afgelopen jaren.

Een andere reden waarom de kans groot is dat de inflatie onder opwaartse druk zal blijven, is dat de vraag naar goederen en diensten eindelijk toeneemt. Neem Nederland.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte deze week bekend dat de werkloosheid in ons land het sterkst is gedaald sinds 2006. Niet geheel toevallig is de consument in de polder veel optimistischer dan hij in de afgelopen jaren is geweest. Sterker nog, de grafiek die het vertrouwen onder de consumenten weergeeft staat ongeveer op hetzelfde niveau als in…2006. Geen wonder dat die van optimisme bulkende consument zijn hand niet meer op de knip houdt. De Nederlander blijkt meer uit te geven, ook aan zogeheten duurzame goederen zoals meubels, iets wat doorgaans alleen gebeurt als hij de toekomst zonnig inziet.

In de eurozone zien we ook een ontwikkeling die aangeeft dat de economische groei redelijk houdbaar begint te worden. Waar ik het over heb? Over kredietverlening door de commerciële banken aan bedrijven en huishoudens.

Onze moderne economieën drijven op consumptie en investeringen en consumptie en investeringen drijven lang niet meer op inkomsten c.q. ingehouden winsten en nieuw eigen vermogen alleen maar vooral op schulden. Dat het lijntje dat de ontwikkeling van de kredietverlening in de eurozone al enkele maanden omhoog klimt (de blauwe lijn in de grafiek hieronder), is dan ook te zien als een teken van leven van een lange tijd in coma liggende economie.

Wat dit mij als macro-econoom zegt, is dat de krachten die de prijzen aanjagen de komende maanden net zo sterk zullen blijven als in de maanden die achter ons liggen, zo niet sterker zullen worden.

Iets wat die verder stijgende inflatie een halt zou toeroepen is een minder ruim monetair beleid in de VS en de eurozone. Zeker in de eurozone zie ik dat beleid om een aantal redenen voorlopig niet minder ruim worden en ook bij de verwachting van veel analisten en economen over een serie renteverhogingen in de VS heb ik zo mijn vraagtekens, om een handvol redenen.

Dit betekent dat we voorlopig rekening moeten houden met laagblijvende rentes en stijgende inflatie, iets wat iedereen die een spaarrekening heeft bijvoorbeeld bijzonder onaangenaam in de oren klinkt. 2017 wordt het jaar waarin sparen gelijk zal staan aan geld verliezen nog zelfs voordat de vermogensrendementheffing is afgedragen aan de fiscus. Wie een pensioen heeft ziet zijn inkomen feitelijk ook in 2017 dalen, nu zelfs met meer dan in de afgelopen jaren. Een ondernemer moet zich erop voorbereiden dat de inkoopkosten voor hem zullen stijgen. Wie die kosten kan doorberekenen aan zijn afnemers beperkt de schade uiteraard. Wie dat niet kan zal een jaar meemaken om snel te vergeten.

Wat het bovenstaande allemaal betekent voor de rentes in de eurozone voor de komende jaren, korte én lange rentes, wat ‘voorlopig’ is in de zin dat de rentes ‘voorlopig laag zullen blijven’ en waarom je er rekening mee moet houden dat de ECB haar monetaire beleid zeer ruim zal houden en de Fed veel minder dan nu wordt verondersteld zal verkrappen, daarover zullen we het uitgebreid hebben tijdens onze masterclass financiering en kapitaalmarkten op 14 februari.