'Dot plot'. Naarmate een vergadering van het rentecomité van de Fed (de Amerikaanse Centrale Bank) met een persconferentie na afloop dichterbij komt, des te vaker zijn die 2 woorden te horen onder analisten, beurshandelaren en economen.
Zij refereren daarmee aan het gevoel dat de leden van het comité hebben over wat de Fed moet doen met de officiële rente. In de grafiek, met op de verticale as de rente in procenten en op de horizontale as de tijd, geeft elk lid met een puntje aan waar de rente in zijn/haar ogen op zou moeten staan. Dit zogeheten 'dot plot' verschijnt na elke vergadering met een persconferentie.
In de laatste editie van dit 'dot plot' (zie de grafiek hieronder) zien we dat 4 leden vinden dat de rente dit jaar niet meer omhoog hoeft, 11 leden zijn van mening dat de rente nog 1 keer omhoog moet en 1 comitélid zou de rente graag 2 keer verhoogd willen zien. Volgend jaar moet de officiële rente in de Verenigde Staten, volgens een ruime meerderheid van het comité, op iets boven 2% uitkomen.
Tekst gaat verder onder de grafiek.In het 'dot plot' zien we dat 4 leden vinden dat de rente niet meer omhoog hoeft. Bron: Fed
Dat is normaliter het stuk van het 'dot plot' dat veruit de meeste aandacht krijgt. In mijn ogen vertelt juist het stuk voor de jaren 2019, 2020 en verder ons iets zeer belangrijks. Dat is belangrijk voor iedereen die verder vooruitkijkt.
Denkbeeldige lijn
Kijk nog eens goed naar het 'dot plot' hierboven en probeer de grootste concentratie van punten te verbinden met een denkbeeldige lijn. Als je dat doet, dan zal je zien dat de lijn langzaam maar zeker omhoog kruipt. De mediaan (het middelste punt als we alles van hoog naar laag sorteren) komt volgend jaar uit op 2,1% om in 2019 naar 2,7% te klimmen, waarna in 2020 2,9% wordt bereikt. En daar gebeurt iets opvallends en veelzeggends!
Het mediane getal voor na 2020 is 2,8%, lager dus dan in 2020. So what, denkt u nu wellicht, maakt dat dan wat uit, 2,9% of 2,8%? Nou, qua niveau niet. Maar het gaat mij ook niet om het niveau, maar de richting.
Wat het rentecomité van de Fed namelijk impliceert is dat de huidige operatie van renteverhogingen tot 2020 zal duren, dat het tempo waarmee de rente omhoog zal gaan trager zal zijn dan dat van een slak, dat het gros van de voorgenomen renteverhogingen in 2019 plaats zal vinden (in 2020 zou de rente van 2,7% naar 2,9% gaan, dus 1 renteverhoging) én dat dat het einde van de genoemde operatie zal zijn. Daarna begint de Fed weer met rente te verlagen blijkbaar.
Vuurtje gaat niet uit
Dit is om meer dan 1 reden relevant. In de eerste plaats zou het niet verbazen als 2018 en 2019 de langetermijnrentes in de Verenigde Staten onder stevige opwaartse druk komen te staan. Doorgaans betekent dat hetzelfde voor de langetermijnrentes in de eurozone.
In de tweede plaats geldt dat een officiële rente van 2% à 3% is de VS gewoonweg te laag is uitgaande van 2% á 2,5% inflatie en circa 2% economische groei per jaar. Om van een beetje neutraal monetair beleid te kunnen spreken, zou de Fed-rente toch echt met een 4 voor de komma moeten beginnen.
Met andere woorden: het monetaire beleid blijft veel ruimer dan vóór de crisis. In het verleden heeft u vaak kunnen lezen en kunnen horen dat de Europese Centrale Bank (ECB) in feite maar 1 opgave heeft: haal de Fed niet in.
Kijkend naar de ECB
Als de officiële rente in de Verenigde Staten dus noemenswaardig lager blijft, dan is de kans groot dat dit ook voor de ECB-rente zal gelden. En dat betekent dat, wanneer de EURIBOR-tarieven straks wellicht gaan stijgen, het zeer onwaarschijnlijk is dat ze de niveaus van vóór de crisis zullen halen. Dat is áls de EURIBOR-tarieven überhaupt noemenswaardig stijgen.
Kijken we naar de geluiden, die uit Frankfurt komen, dan zal de ECB de officiële rente pas eind 2018 of zelfs in 2019 voor het eerst in jaren gaan verhogen. Mocht het zo zijn dat de Fed zich tegen die tijd gaat opmaken voor een nieuwe periode van renteverlagingen, dan zou de fase van renteverhogingen door de ECB weleens kort kunnen duren. Dit zijn allemaal overwegingen die zeer relevant zijn voor personen die op het punt staan om een lening aan te gaan of door te rollen met een looptijd van pak ‘m beet 2 á 3 jaar.
Tussen nu en het voorjaar van 2018 zal de samenstelling van het rentecomité van de Fed veranderen. Al die nieuwe leden kunnen hele andere opvattingen hebben over de rente van de Fed. Dat klopt. Ze kúnnen hele andere opvattingen hebben.
Echter, vergeet niet dat haviken (centrale bankiers die graag de rente verhogen) onder centrale bankiers een ernstig bedreigde, zo niet bijna uitgestorven, vogel is. Het kan dat de haviken de Fed overnemen, maar persoonlijk zou ik mijn geld daar niet op willen zetten.