Tijdens de laatste vergadering van Vitor Constancio in het bestuur van de Europese Centrale Bank (ECB) maakte de tweede man een opmerking, waarvan ik dacht dat die voor de financiële markten belangrijker was dan zeker 90% van wat president Mario Draghi ooit heeft gezegd.
Vitor Constancio, tot voor kort de vicepresident van de bank, zei namelijk dat al die monetaire middelen, die we tot voor kort onconventioneel noemden (0% rente, de onbeperkte financiering voor banken en het opkopen van obligaties), voortaan tot de standaarduitrusting van de monetaire gereedschapskist behoren. De bank kan en zal die in de toekomst veel eerder inzetten.
Geen normaal beleid
Een van de zaken die ik destijds veelzeggend vond, is dat Draghi zweeg. Naast hem zat een collega te vertellen dat het monetaire beleid in de eurozone radicaal anders en nooit meer normaal wordt (dat was wat Constantcio letterlijk zei) en de ECB-topman zweeg. Ik moest meteen aan 'wie zwijgt, stemt toe' denken. Voorzover er een kleine kans was dat die vlieger niet opging, heeft Draghi duidelijk gemaakt dat de kans dat Constancio onzin sprak (en de topman niet ingreep uit respect) gelijk is aan 0.
Donderdag 14 juni kondigde de ECB aan dit jaar te willen stoppen met het opkopen van staatsobligaties. Tijdens de persconferentie zei Draghi dat dit niet betekent dat het beleid (ook wel bekend als quantitative easing) verdwijnt. "Het blijft een instrument in de monetaire gereedschapskist, het is een standaard onderdeel van het monetair beleid", aldus de ECB-president.
Dit is belangrijk, omdat het een ieder vertelt zijn verwachtingen (ten aanzien van de ECB) voor de komende jaren bij te stellen. Nu de economische situatie genormaliseerd is, betekent het niet dat de ECB haar beleid zal normaliseren. Dat Draghi eind volgend jaar vertrekt, is niet relevant in dit opzicht. Een groot deel van de personen die er binnen het ECB-bestuur zo over denkt, blijft namelijk gewoon zitten. En als sommige bestuurders worden vervangen, dan is de kans bijna 100% dat ze opgevolg worden door centrale bankiers die er net zo over denken.
Vanaf september
Zelfs als de ECB eind dit jaar stop met quantitative easing, zal dat alleen formeel het geval zijn. Dit omdat zij het maandelijkse bedrag vanaf september wil halveren: van €30 miljard naar €15 miljard. Wat niet stopt, zijn de zogeheten herinvesteringen. Dit is het geld dat de ECB ontvangt als eigenaar van talloze staats- en bedrijfsobligaties (rentebetalingen en aflossingen) en vervolgens gebruikt om nieuwe staats- en bedrijfsobligaties te kopen. Dat gaat de bank zeker nog heel 2019 (zo niet langer) doen.
Naar schatting gaat het gemiddeld om maandelijks €15 miljard. Dat betekent dat het beleid van quantitative easing in feite gewoon doorgaat. In december koopt de ECB obligaties ter waarde van €15 miljard en sluit het quantitative easing-loket, maar het herinvesteringenloket blijft open. En daar koopt de ECB diezelfde obligaties ter waarde van gemiddeld €15 miljard!
Oftewel: het enige wat verandert, is dat het opkopen van obligaties per 1 januari een andere label krijgt. We noemen het vanaf die dag niet meer quantitative easing, maar herinvesteringen.
Foto: Shutterstock.com