Belangrijke wijziging bij de ECB op komst

Het proces van herinvesteringen betreft het herbeleggen van de inkomsten van de ECB, verkregen doordat de bank jarenlang obligaties heeft opgekocht. Als eigenaar daarvan krijgt de bank rentebetalingen en aflossingen binnen, met die opbrengsten blijft de ECB ook na 31 december van dit jaar obligaties opkopen. Het gaat daarbij om bedragen tussen de €160 miljard en €200 miljard per jaar.

Wijziging van het beleid
Onlangs is echter een subtiele wijziging aangekondigd, die verregaande gevolgen kan hebben op de rentes in de Europese Unie. Volgens de huidige regels moet de ECB het geld namelijk uiterlijk 2 maanden na ontvangst herbeleggen. Kortom: als de bank medio juli €5 miljard aan rentebetalingen en aflossingen zou ontvangen, dan moet dat geld uiterlijk eind september herbelegd zijn.

Een andere regel is dat de rentebetalingen en aflossingen op of van staatsobligaties herbelegd moeten worden in het land van herkomst. Kortom: wanneer een Duitse staatsobligatie afloopt en afgelost wordt, dan moet dat geld in Duitsland blijven. Dit geldt echter alleen voor de opbrengsten op staatsobligaties. Voor de vrijgekomen gelden op bedrijfsobligaties geldt dit niet. Dat geld mag dan ook herbelegd worden in bedrijfsobligaties in de gehele eurozone.

Verklaring van de ECB
Het bestuur van de ECB heeft aangegeven dat zij verwacht na september, onder de voorwaarde dat de inflatiecijfers het idee van de bank bevestigen dat de inflatie op de middellange termijn richting de 2% zal stijgen, het maandelijkse aankoopbedrag van de obligaties tot en met eind december te verlagen naar €15 miljard (voorheen was dit €30 miljard). Vervolgens wil zij stoppen met het doen van netto-aankopen.

Het bovenstaande komt uit de persverklaring van de ECB. De crux zit hem echter in het stuk: "... te stoppen met het netto-aankopen van obligaties". Waarom is dat zo belangrijk? Nou, omdat in de regels staat dat de binnenkomende gelden uit de staatsobligatiesportefeuille "herbelegd moeten worden in het land van herkomst, in de periode waarin de bank bezig is met het netto-aankopen van obligaties". Dat betekent dat die bepaling, als de bank stopt met de aankopen, niet meer geldt en het geld overal in de eurozone belegd kan worden.

Tijdens diezelfde persverklaring maakte ECB-topman Mario Draghi een opmerking die in dit opzicht zeer belangrijk is. Draghi zei dat de ECB van plan is om de regels over de herinvesteringen de komende maanden tegen het licht te houden. "Dat is een belangrijk besluit. Het gaat niet zomaar om een besluit", aldus Draghi. En daar heeft hij gelijk in. Tijdens de jaarlijkse ECB-conferentie in Sintra (Portugal) herhaalde hij dat weer en voegde hij eraan toe dat het vooral zal gaan om het "ritme van het herinvesteringsbeleid".

Regels schrappen
Als we dit alles samen bekijken, dan zou het zomaar kunnen dat de ECB ergens in de komende maanden besluit om de regel dat er binnen 2 maanden herbelegd moet worden te schrappen. In combinatie met de eerder genoemdebepaling dat het geld in het land van herkomst moet blijven, kan betekenen dat de ECB in de loop van 2019 zo'n €160 miljard tot €200 miljard vrij kan besteden aan obligaties en die kan inzetten wanneer en waar zij dat nodig acht. Dit kan betekenen dat de bank obligaties kan opkopen van een euroland waar de rentes (om wat voor reden dan ook) beginnen te stijgen (bijvoorbeeld Italië).

Het gevolg daarvan kan eventueel zijn dat de bank (in tijden van onrust) in de markt kan stappen en de rust kan herstellen. Echter, het kan ook een nieuwe bron van onenigheid worden binnen en buiten het bestuur van de ECB. Ik ben de eerste die toegeeft dat dit wel heel veel wegheeft van een 'linguïstisch-juridische spijkers op laag water zoeken'. 

Een feit is en blijft echter dat (in de wereld van de centrale banken) de plek van elke komma cruciaal kan zijn, net zoals de precieze betekenis van woorden. Daar niet op letten zou ernstiger zijn, dan 'spijkers' zoeken op laag monetair water.

Foto: Shutterstock.com