Verbod Imazalil daagt teler van pootgoed uit

Imazalil is een belangrijk gewasbeschermingsmiddel dat wordt ingezet om ondermeer zilverschurft, phoma en fusarium te bestrijden. Normaal gesproken wordt het middel bij inschuren direct over het product verneveld. De werkzame stof komt onder andere in de middelen Diabolo en Magnate voor. Sinds 1 maart is het echter verboden om dit toe te dienen op agrarische producten die voor consumptie of veevoer worden afgezet. Naast pootaardappelen wordt Imazalil breed ingezet op fruit. Het is onduidelijk of dit in de EU nu ook voor fruit verboden is.

Het knelpunt zit hem vooral in de afzet richting het consumptiesegment. Onder andere in seizoen 2015-2016 gebeurde dit veel. In een enkel geval laten telers het pootgoed doelbewust grover groeien, wanneer de consumptiemarkt gunstig gestemd is en de kilopbrengst per hectare tegen lijkt te vallen. Daarnaast kan het gebeuren dat een partij pootgoed niet afgezet kan worden. Hoeveel tonnen jaarlijks richting consumptie wordt afgezet is niet exact te zeggen. Handelshuizen strooien niet rond met cijfers.

Ad Fioole, Regiohoofd bij de NAK, maakt een simpele rekensom: ‘Afgelopen seizoen bemonsterde de NAK 1 miljoen ton pootgoed. De totale oppervlakte beslaat in Nederland ongeveer 40.000 hectare. Je komt dan uit op 25 ton per hectare. De opbrengst ligt echter veel hoger, 35 tot 40 ton/ha. Dit verschil verdwijnt voor een groot gedeelte in de consumptiemarkt.’

De meest voor de hand liggende optie is het pootgoed pas na sorteren te behandelen, zodat de bovenmaat onbehandeld blijft. Echter, dat is niet altijd gewenst. Een ras als Spunta – het grootste pootgoedras in Nederland én Noordwest-Europa – moet bij inschuren behandeld worden om fusarium in te perken. Zo zijn er meer gevoelige rassen die om een directe behandeling vragen.

Omdat gangbare pootgoedtelers nog niet eerder met dit bijltje hebben gehakt merk je in de praktijk dat wordt afgetast wat de beste optie is. De beste oplossing is niet te noemen. Sommige zoeken het in de teelt, zoals het tijdig doodmaken om bovenmaat te voorkomen. Een optie die tafelaardappeltelers zullen toejuichen maar die voor de portemonnee van de pootgoedteler slecht kan uitpakken. Alternatieve gewasbeschermingsmiddelen zijn niet voorhanden. Mechanische optisch zijn er ook, zoals het gebruik van een voorsorteerder die de bovenmaat bij uitschuren uit de partij draait. Je levert iets in op inschuurcapaciteit (10-15%) en de partij mag niet teveel grond bevatten. Zowel Grimme als Miedema zien dit jaar geen plotselinge toename in de verkoop van deze machines.

Het lijkt erop dat telers ‘huiverig’ zijn te investeren in techniek, zonder dat ervaring is opgedaan. Voorraadrooien wint aan populariteit maar hier zitten haken en ogen aan. ‘Als teler moet je het goed in de vingers hebben’, legt Delphy-adviseur Laurens Persoon uit. ‘Wanneer het zeer droog is met rooien kan bij voorraadrooien extra beschadiging optreden. Fusarium krijgt zo een extra kans.’ Persoon denkt dat er nog een kansje is dat Imazalil terugkomt wanneer blijkt dat het de sector sterk benadeelt. Hier wordt voor gelobbyd. Hij benadrukt dat snel drogen de clou is. ‘Zilverschurft krijgt dan geen kans door condensvorming te voorkomen. Pootgoed dat in het voorjaar met Moncereen Pro is behandeld heeft al een kleine voorsprong op zilverschurft.’

Hoe de handelshuizen omgaan met Imazalil behandeld pootgoed verschilt per bedrijf. Allen hebben ze hun telers laten weten wat het beleid zal zijn. Sommige kiezen ervoor de behandelde partijen te vernietigen, wanneer blijkt dat deze geen bestemming hebben. De kosten hiervan worden door de pool gedragen. HZPC heeft haar systeem aangepast voor het verbod. ‘We hebben een aantal rassen als hoog risico aangekaart’, legt directeur Gerard Backx uit. ‘Deze rassen moeten bij inschuren direct met Imazalil behandeld worden. De argumentatie moet wel juist zijn. Dit is op korte termijn de beste oplossing.’ Kan een gedeelte van de behandelde aardappelen niet als pootgoed worden afgezet, dan wordt de teler hier niet voor afgestraft.

Kortom, één oplossing voor de Imazalil-hindernis is niet te noemen. Feit is dat de risicogrens moet worden opgetrokken. Blindelings behandelen is er niet meer bij. Er moet kritisch naar de partij en afzetmogelijkheden worden gekeken. Wordt wel door behandelen bij inschuren overgegaan, dan moet de focus ook liggen op een goed dekkende behandeling. Het laatste hoofdstuk in deze kwestie is nog niet geschreven.

De een z'n dood is de ander zijn brood, zo luidt het spreekwoord. Wordt de tafelaardappelmarkt schaars, door het wegvallen van veel bovenmaats pootgoed, dan kan dit voor de aardappelprijs positief uitpakken. 'In mijn werkgebied, het zuidwesten, zie ik sommige verpakkers maanden op bovenmaatse poters draaien', zegt Fioole. 'Sommige bestemmingen vragen om grondvrije partijen en pootgoed komt dan eerder in aanmerking. Hoe graag verpakkers voor pootgoed kiezen hangt ook af van de generatie.'