Dicht vroeg voorjaar het aardappelgat?

De fritesproducenten hoopten op een vroeg voorjaar, zodat ze vroeg in het seizoen over nieuwe aardappelen konden beschikken. Die hoop is nu uitgekomen, want eind februari gingen de eerste aardappelen al de grond in.

Vroege start
Traditioneel gezien zijn het vooral de telers van primeuraardappelen, en dan met name op eiland Tholen, al (zeer) vroeg aan de gang met poten. Een enkeling heeft het er ook op gewaagd om consumptieaardappelen te poten, in de hoop te kunnen profiteren van het hoge prijsniveau en een mogelijk tekort. Daarbij gingen onder andere de rassen Frieslander en Solist de grond in.

In het zuiden van Nederland zijn sporadisch ook al wat fritesaardappelen gepoot. De contractprijs voor aardappelen (af land), geleverd vanaf week 28 of 29, is fors verhoogd. In individuele gevallen wordt een nog hogere prijs geboden wanneer eerder geleverd kan worden. Een groot nadeel is dat vooral het pootgoed van de vroege rassen zeer beperkt beschikbaar was, met name het geliefde ras Premiére.

Duitse pootwerkzaamheden
Ook in andere West-Europese landen is gestart met pootwerkzaamheden. De Palts is het Duitse primeurgebied en volgens de telersvereniging blijft het areaal (4.000 hectare) dit jaar stabiel: voornamelijk tafelaardappelen, maar ook fritesaardappelen. Insiders schatten dat 25% tot 30% van de aardappelen nu in de grond zit. De grond is droog en heeft een goede structuur. Het poten is (half februari) is daarmee circa 1 week eerder dan gemiddeld op gang gekomen.

In het Duitse Rijnland is minder gebeurd. Naar schatting zit circa 10% van de aardappelen daar nu in de grond. Het betreft vooral tafelaardappelen en een klein beetje fritesrassen. Duitse tafelaardappeltelers verwachten een groter aanbod uit Egypte, Israël en Spanje. Dat zou de marktprijzen negatief kunnen beïnvloeden. Ook de brexit kan de markt voor primeuraardappelen beïnvloeden.

Oostenrijk en Zwitserland
Ook in Oostenrijk zijn mondjesmaat aardappelen al gepoot, net zoals in Zwitserland. Door de grote vraag naar grondstof wordt in Oostenrijk soms zelfs tafelaardappelen gekocht voor de verwerking. Het areaal kan, door een tekort aan pootgoed, echter niet uitbreiden. Voor uien wordt wel een flinke stijging verwacht.

In Polen is de temperatuur in februari ook flink opgelopen, vooral in het westen en zuidwesten is het droog. Afgelopen winter is er weinig sneeuw gevallen, vergeleken met het noord(oost)en. Er is toen aandacht aan de granen gegeven. Akkerbouwers zijn aarzelend, omdat maart opnieuw wat winterweer kan brengen. Het gebied Poznán is het vroege teeltgebied van Polen. Daar is het deze week mooi weer, maar wordt het volgende week kouder en wisselvallig.

Warm in Frans teeltgebied
Rondom de Franse stad Bordeaux, diverse aardappelverwerkers zijn hier actief met de teelt van vroege fritesaardappelen, steeg de temperatuur in februari tot zomerse waarden. Volgens insiders zijn dankzij het weer volop aardappelen gepoot. Al heeft regen ook daar gezorgd dat het werk stil kwam te liggen. Het blijft wisselvallig, al valt de neerslag mee. De temperatuur klimt naar verwachting wel weer op.

In het Verenigd Koninkrijk is eveneens (zeer) vroeg gestart met het poten, dankzij het mooie weer. Aan de oostkust worden vooral tafelaardappelen geteeld, de fritesaardappelen volgen pas later. Droogte is een groot punt van zorg; op de zandgrond is beregening dan ook een must. Waterbassins zijn, dankzij de droge winter, nauwelijks gevuld. Een watertekort in het groeiseizoen is daarom aannemelijk.

Invloed op de markt
De vroege start heeft ervoor gezorgd dat er even wat druk van de ketel is gehaald. Concreet brengt het echter geen verlichting voor de verwerkers. Daarvoor is het weer de komende weken bepalend. Blijft het overwegend koud, dan is de opgebouwde voorsprong gering. Het aprilcontract op de aardappeltermijnmarkt sloot donderdag 28 februari op €29,60 per 100 kilo en krabbelde vervolgens weer op. Zon of regen en kou beïnvloeden het marktverloop, maar vooralsnog niet de praktijk.

Het weer in de belangrijkste aardappelteeltgebieden is te volgen via een speciale pagina van Boerenbusiness. Hierop is te zien dat het duidelijk is opgewarmd in West- en Centraal-Europa. Overal wordt wisselvallig weer verwacht met lagere temperaturen. Daarmee neemt de kans toe dat de pootmachines pas in de tweede helft van maart weer aan het werk kunnen.