Het officiële Poolse statistiekbureau heeft de voorlopige areaalcijfers voor 2020 gepubliceerd. Hieruit blijkt dat het aardappelareaal dit jaar met ruim 5% toeneemt. Net als ieder jaar is er echter discussie over de juistheid van deze prognose. Neemt de fritesaardappelteelt überhaupt toe?
Het Poolse overheidsstatistiekbureau GUS raamt de aardappeloppervlakte in het land voor 2020 op 325.000 hectare. Een stijging van 5,5% met hun cijfers voor 2019, toen het uiteindelijk op 307.000 hectare uitkwam. Deze cijfers liggen hoger dan wat het Poolse landbouwinstituut IERiGÅ» denkt. Ook insiders vinden de stijging opmerkelijk.
Extreem weinig grondwater
De Poolse landbouwsector kampt voor het derde jaar op rij met extreme droogte. In West-Europa verliep groeiseizoen 2019 gunstiger, maar niet in Oost-Europa. Na een hete en droge zomer volgde een droge herfst en winter. Vochtreserves konden zo niet worden aangevuld. De winter verliep bijna zonder vorst en sneeuw, uitzonderlijk voor dit land. Het resulteert in een extreem laag grondwaterpeil.
Vooral het zuiden is extreem droog. In Noord- en Oost-Polen is de situatie iets beter. In de maand mei vielen enkele tientallen millimeters regen, wat zeker welkom was. Het echte groeiseizoen gaat nu beginnen en ook in Polen is het warm geweest. Zelfs 40 millimeter regen is daarmee slechts een druppel op de gloeiende plaat.
Fritesfabrieken ingezet op minder
Insiders rekenen met een vergelijkbaar tot licht toegenomen aardappelareaal dit seizoen, ten opzichte van 2019 (toen 280.000 hectare). Het is lastig een totaalbeeld te vormen van de verschillende sectoren. Fritesfabrieken als McCain, Farm Frites – maar ook het Poolse Fritar – hebben hetzelfde beleid gevoerd als in West-Europa, aangaande de vastprijscontracten. Er is ingezet op minder fritesaardappelen. Na 2 extreme jaren, waarin lang niet altijd aan contractverplichtingen kon worden voldaan, was die trend ook al minderend in het land. De chipsaardappelmarkt is wel positief, maar ook hier wordt geen forse uitbreiding verwacht.
In het tafelaardappelsegment zijn vooral meer vroege aardappelen gepoot. Een stevig prijsniveau heeft daarvoor gezorgd. Het areaal voor de hoofdoogst is naar verwachting gelijk, of iets groter. Ook in Polen is de consumptie teruggevallen door het coronavirus. Bijvoorbeeld in bedrijfskantines en restaurants. Mogelijk zijn meer zetmeelaardappelen uitgeplant, omdat de consumptiemarkt weinig kansen bood, zo is het idee. In het officiële cijfer zijn deze meegenomen.
Grootte van de oogst
Het statistiekbureau rekent met een gemiddelde hectare-opbrengst van bijna 25 ton per hectare voor alle soorten. Dit betekent in theorie bijna 8 miljoen ton aardappelen, vergelijkbaar met 2019. Normaal gesproken wordt 3,5 miljoen ton fritesaardappelen geoogst, maar dit aandeel neemt in 2020 af. De 2 droge jaren hebben flink ingehakt op de gemiddelde opbrengst. Wordt gerekend met een goed groeiseizoen, dan kan de totale opbrengst nog veel hoger uitvallen.
Eigen oogst eerst
Inmiddels wordt de tafelaardappelmarkt deels gevoed met eigen Poolse oogst, aangevoerd uit de vroege teeltgebieden. Dit zijn niet-huidvaste aardappelen en daarmee niet wasserijgeschikt. Vooral uit Spanje worden aardappelen ingevoerd, maar ook mondjesmaat uit Nederland. De Pools-Portugese supermarktketen Biedronka – met 3.000 winkels in het land – liet recent weten louter Poolse aardappelen te gaan verkopen. Het bedrijf raakte in opspraak over het labelen van importaardappelen als Pools. Naar verluidt verplicht het verpakkers alleen nog Poolse aardappelen te leveren. Dit kan voor een verschuiving in de markt zorgen, zeker wanneer ook andere supermarktketens volgen.
Normaal gesproken importeren handelaren aan de start van het nieuwe seizoen. Zijn de lokale prijzen voldoende gedaald, pas dan wordt overgeschakeld. Op dit moment blijven de prijzen op een redelijk niveau staan en wordt al overgeschakeld. Dat is vroeg.
Nachtvorst hindert niet
Ondanks dat het in mei record koud was, met meerdere nachten -7 en veel wind, waren de primeuraardappelen goed beschermd. Vorstschade komt vooral in de hoofdoogst voor. De gewassen herstellen zich wel, met wat vertraging. Droogte blijft probleem nummer 1 voor de sector in het land. Zeker nu de aardappelgewassen zich ontwikkelen, vocht vragen en veel verdampen. De komende 10 dagen wordt licht wisselvallig weer verwacht met temperaturen rond of boven de 20 graden.