Ondanks het oplaaien van nieuwe varianten van het coronavirus weet de wereldwijde export van frites nog steeds voorzichtig stappen te zetten. Hoofdzakelijk doordat overzeese exportmarkten meer product afnemen. Binnen Europa zijn de kaarten anders geschud.
In de herfst van 2020 hebben de Amerikaanse en Europese fritesexport beide herstel getoond. De cijfers lopen enkele maanden achter, waardoor niet duidelijk is hoe de traditionele consumptiemaand december heeft gepresteerd. Niveaus van voor de coronacrisis zijn nog altijd ver buiten bereik.
Goede cijfers
In Europa lopen de meest actuele exportcijfers tot en met oktober. Die zien er goed uit. Een exportcijfer van 167.500 ton ligt nog altijd onder het niveau van een jaar eerder, toen ruim 177.000 ton werd uitgevoerd. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat dit een recordexport was. Kijkend naar het huidig seizoen, dan zijn de cijfers echt niet slecht. Het exportcijfers is zelfs het op 3 na grootste ooit.
Voor zowel Europa als Noord-Amerika geldt dat de belangrijke exportmarkten herstellen en meer product afnemen. Voor de EU is dat het Midden-Oosten, met landen als Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit. In zijn totaliteit neemt dit gebied iets minder product af ten opzichte van een jaar eerder, maar per land is wel herstel merkbaar. Ook gaat de frites voor een hogere prijs over de toonbank ten opzichte van vorig jaar.
Comeback van China
De andere grote bestemming, Zuid-Amerika, schrijft een daling op van goed 9%. Brazilië importeerde minder product, maar het is vooral Argentinië die het dit seizoen af laat weten. Opvallend is de komst van China, die in oktober een recordhoeveelheid importeerde ten opzichte van de andere maanden in 2020.
Gebieden die procentueel groei laten zien zijn Australazië (met een kwart omzetgroei), Afrika, Noord-Amerika en de Pacific. De EU – met België en Nederland als zaakaanvoerders – hebben als groot voordeel dat de prijs lager ligt dan die van Amerikaanse frites. Mede daarom wordt in toenemende mate frites naar de VS verscheept. De export nam in september bijna een kwart toe.
Weinig Europese vraag
Zo goed als de export buiten de EU loopt, zo slecht gaat het binnen de Unie. Kijken we naar het totale volume van de EU-5, dan is over september een verlaging van 9% met een jaar eerder zichtbaar. Vooral omdat een vijfde minder frites binnen de EU werd afgezet. Over heel het jaar ligt de export 10% onder het niveau van een jaar eerder. Nieuwe lockdowns zorgen ervoor dat de consumptie in Europa niet op gang komt, maar eerder afzwakt. Vooral de Belgische industrie heeft flink te lijden. In september daalde de export met 20%, terwijl Nederland nog een klein plusje noteerde. Duitsland en Polen noteren groeicijfers van 5% en 10%.
De situatie in de Verenigde Staten is vergelijkbaar met die van de EU. De fritessector drijft op een robuuste exportvraag vanuit met name Japan en Mexico. Een golf aan uitbraken in het eigen land temperen de verwachtingen daar, al is de consumptie veel minder geraakt dan in de EU het geval is. In de VS wordt namelijk veel meer thuisbezorgd, terwijl Europeanen toch vooral frites buiten de deur eten.
Trendbreuk
Amerikaanse cijfers over november laten een kleine groei zien ten opzichte van oktober. Ondanks dat de export naar de nummer 1 afnemer, Japan, nog altijd onder vorig jaar ligt, herstelt het zich wel in 2020. Ook andere Aziatische landen kochten meer Amerikaanse frites. Mexico, de nummer 2, nam 40% meer product af ten opzichte van een maand eerder. Daarmee vertoont het land een trendbreuk ten opzichte van alle andere bestemmingen, die juist minder frites afnemen dan voor de crisis. In Mexico is dat omgedraaid. Dit is te wijten aan een handelsdeal die de landen hebben gesloten.
Nederland en België kunnen profiteren van de positieve Amerikaanse stemming. Canada is verreweg de grootste leverancier, maar in november zag België het exportvolume naar de VS met 40% groeien. De Nederlandse export nam 20% toe. Ook Duitsland exporteerde procentueel veel meer, maar in absolute tonnen is het volume relatief klein.
Amerikaans seizoen eindigt hoger
De Canadese fritessector doet het goed. Exportcijfers liggen daar weer op het niveau van voor de crisis. Het land verkoopt vooral zijn producten aan de VS – die wel minder product afneemt – maar andere bestemmingen maken dat verlies goed. In zijn geheel in de Noord-Amerikaanse markt meer crisisbestendig dan de Europese. Insiders in de VS rekenen dat seizoen 2020-21 bijna 6% meer volume omzet dan een seizoen eerder. Door een toenemende vraag dalen de opgebouwde fritesvoorraden. Zowel in de export als binnenlandse markt wordt een goed herstel verwacht ten opzichte van seizoen 2019-20.
Nieuwe statistieken van het landbouwministerie USDA verlagen de Amerikaanse aardappelproductie met 3% ten opzichte van hun vorige schatting. Insiders denken dat import vanuit de EU toeneemt met 64.000 ton dit seizoen. Vooral aan het einde van het seizoen is het de vraag of fabrieken over voldoende aardappelen kunnen beschikken. Verwerkers zijn nu al bezig om voorraden te verschuiven zodat fabrieken kunnen blijven draaien in gebieden waar minder is geoogst.
Kansen voor Europa
Voor België en Nederland is een aantrekkende Amerikaanse vraag – gekoppeld aan een krappe beschikbaarheid – positief nieuws. Ook andere bestemmingen kunnen meer product af blijven nemen, zolang het coronavirus niet opnieuw sterk de kop opsteekt. Dat is wat nu de Europese markt parten speelt. Ook de komende maanden wordt de interne markt daardoor bedreigd. Herstel wordt niet of nauwelijks verwacht. Aangezien dit wel de markt is met het grootste volume blijft het een stempel op de export drukken.