Wet legt hogere Franse contractprijs vast

Franse akkerbouwers dubben over de aardappelteelt voor 2022. Daarbij steekt het dat de afzet van aardappelproducten zoals frites ogenschijnlijk ongemoeid wordt gelaten door de coronapandemie. De verwerkings- en exportcijfers zijn goed te noemen. Fabrieken breiden uit in capaciteit en areaal in eigen land. Bijvoorbeeld Aviko, die deze herfst zijn eerste lijnen in Poperinge inschakelde. Noord-Frankrijk moet het gros van de aardappelen leveren die Aviko, maar ook Agristo en onder andere Clarebout, nodig hebben.

Alternatieven
Energie, diesel, kunstmest en meer. Alles is fiks in prijs gestegen, zo oordeelt UNPT. Deze meerkosten kunnen niet anders dan doorberekend worden in de kostprijs. Daarnaast bevinden de koolzaad- en tarweprijs zich nog steeds op een bovengemiddeld hoog niveau. Een alternatief is dus aanwezig voor wie wil minderen. Ook de prijs van suikerbieten heeft zich iets gebeterd en de vooruitzichten voor 2022 zijn eveneens goed.

Inmiddels hebben ook Franse telers de eerste aardappelcontracten voorgeschoteld gekregen. UNPT noemt geen prijzen, maar wel dat de prijsverhogingen onvoldoende zijn om de hogere kostprijs te dekken én nog wat aan de teelt over te houden. Die opmerking is enerzijds opmerkelijk, omdat de contractprijzen in Frankrijk meestal hoger liggen dan we in Nederland en België gewend zijn. Fabrieken zoeken namelijk actief areaal en zijn bereid daarvoor te betalen. Kort gezegd: de partij met de dikste portemonnee krijgt de meeste aardappelen op papier.

In lijn met het eerdere bericht van de NEPG schermen de Fransen met minimaal €30 tot €40 prijsverhoging per ton. Daarnaast moet ook de manier van prijsbepaling anders, zo schrijft de organisatie. Contracten in de toekomst moeten de kosten indexeren en hier actief op inspelen om telers voor de alsmaar stijgende risico's te behoeden.

Nieuwe wet beschermt teler
De aardappelorganisatie voelt zich gesterkt door de Franse overheid. Sinds 2018 is in het land namelijk de zogenoemde EGAlim-2 wetgeving in voorbereiding. Kortgezegd wordt bij wet vastgelegd dat het inkomen van de boer beschermd wordt. De wet werd in 2018 al opgezet maar pas half oktober van dit jaar aangenomen en geïntegreerd. EGAlim-2 kent vier belangrijke pijlers:

• Teler en verwerker sluiten contracten voor minimaal drie jaar af met een kostendekkende prijs. De prijs wordt geïndexeerd zodat jaarlijks op kostprijsstijgingen (en dalingen) kan worden geanticipeerd.
   
• De verwerker/handelaar is verplicht transparant te zijn naar zijn afnemers. Bijvoorbeeld een supermarkt. Over de productprijs kan niet onderhandeld worden en de prijs moet voor iedere klant gelijk zijn.
   
• De distributeur bepaalt de prijs voor de consument met behoud van de winst voor de boer en transparantie voor de consument.
   
• Bij geschillen treed het landbouwministerie op als tussenpartij. Ook kunnen maatregelen worden opgelegd en een minimumprijs geëist.

Ook Noord-Amerika kent zo'n wetgeving waar onder andere aardappeltelers gebruik van kunnen maken in hun contractprijsonderhandelingen. Het aanbieden van zogenaamde wurgcontracten wordt hiermee onmogelijk gemaakt. Zaligmakend is het niet, maar het is wel een stok achter de deur. De Franse telersorganisatie voelt zich zo gesterkt in het vertrouwen dat de aardappelteelt mee kan én mee moet in de aanbevolen prijsstijgingen.