Afrekenweek aardappelen kan tonnen schelen

Termijncontracten worden afgewikkeld op de finale cash settlement (CS), maar ook veel fysieke contracten worden afgerekend op basis van de CS van week 17. Telers en verwerkers gaan overeenkomsten aan op basis van de prijs van week 17 (met eventuele bewaarvergoedingen), maar ook klikcontracten die niet geklikt zijn en nog niet geleverd, worden afgerekend op basis van de CS van week 17. Een ruwe inschatting maakt dat zeker een half miljoen ton aardappelen in Nederland afgerekend worden op basis van die ene week. Iets wat het een gewichtige en belangrijke week maakt in een aardappelseizoen. Zowel voor de kopende partijen als voor de verkopende partijen.

Nu in week 17 de openstaande contracten van het aardappeltermijncontract april 2022 zijn afgewikkeld kan de balans worden opgemaakt. Wat zegt het niveau van de finale CS over rendementen in de aardappelteelt? Puur statistisch gezien hebben we de afreken-/CS prijs van week 17 van de afgelopen tien jaar op een rijtje gezet. Daarnaast is er gekeken naar wat het verschil was met de CS van twee weken eerder (week 15) en van twee weken later (week 19). Hoe volatiel (bewegelijk) is de aardappelmarkt in deze periode en hoeveel verschil maakt het in het financieel resultaat wanneer de aardappelen twee weken eerder of twee weken later worden verhandeld. De uitkomst laat verbazingwekkende resultaten zien.

Praktijkvoorbeeld
Stel iemand heeft een contract voor 1.000 ton fritesgeschikte aardappelen die afgerekend worden op de finale CS van week 17. Wat zou hij/zij hebben verdiend of ingeleverd op basis van het afrekenen op de CS in week 15 over de afgelopen tien jaar? En hoe zijn de financiële verschillen wanneer er wordt afgerekend op basis van de CS van week 19? In onderstaand schema zijn die verschillen inzichtelijk gemaakt gerelateerd aan de CS van week 17.

Samengevat:

1. Het verschil tussen verkopen op basis van de CS van week 15 of week 17 kost de verkoper €79.000
2. Het verschil tussen verkopen op basis van de CS van week 19 of week 17 levert de verkoper €133.000 op
3. Het verschil tussen verkopen op basis van de CS van week 15 of week 19 levert de verkoper €212.000 op

Conclusie

• Afrekenen op basis van week 15 geeft een duidelijk lager financieel resultaat voor een teler, in de afgelopen tien jaar. Van de tien jaren is enkel 2013 lager in week 17 dan in week 15. Alle andere jaren tendeert de markt vanaf week 15 elk jaar omhoog.
• Afrekenen op basis van week 19 geeft een duidelijk hoger financieel resultaat voor een teler. Deze stijging is ook substantieel hoger dan de stijging van week 15 naar week 17. Daarbij is er in de afgelopen tien jaar drie jaar lager genoteerd dan in week 17 (2019, 2017 en 2013), overigens allemaal slechte prijsjaren (lager dan €10).
• Samengevat levert twee weken later de aardappels op prijs zetten voor telers substantieel financieel voordeel op, en bij slechte prijsjaren (markt onder de €10) zullen zij sneller afscheid moeten nemen van hun product.