De Amerikaanse aardappeloogst pakt dit seizoen opnieuw fors kleiner uit. Dat brengt vooral fritesproducenten in een lastig pakket omdat voldoende grondstof lastig te vinden is. Voor de Europese aardappelverwerkers creëert het kansen op de Noord-Amerikaanse markt, of gaat Canada er met de winst vandoor?
Ging de Amerikaanse aardappelsector deze zomer nog uit van 19 miljoen ton aardappelen, inmiddels is deze schatting fiks naar beneden bijgesteld. De meest recente opbrengstraming van eind oktober komt niet verder dan 402,1 miljoen cwt. Omgerekend zo'n 18,2 miljoen ton. Dat is een daling van 350.000 ton met oogstjaar 2021, oftewel 2% minder. Dat klinkt niet veel, maar afgelopen jaar was al de kleinste oogst sinds 2013. De gemiddelde hectareopbrengst in de dertien belangrijkste aardappelproducerende staten bedraagt dit jaar naar schatting 50 ton per hectare. Dat is 2,2 ton minder dan het meerjarig gemiddelde en een nipte 200 kilo meer dan vorig seizoen is gerooid.
Idaho produceert minder
Sinds de vorige schatting hebben insiders de totale opbrengst al met meer dan 450.000 ton verlaagd. Vooral de grootste aardappelstaat Idaho levert minder aardappelen. Juist hier wordt het gros van de (frites)aardappelen geteeld. In Idaho daalt het volume met 9%. In de staat Washington, de nummer twee qua fritesaardappelproductie, wordt 6,5% minder geoogst.
In Idaho werd ruim 10.000 hectare minder gepoot. Akkerbouwers kozen er vaker voor granen of voergewassen als luzerne vanwege het interessante prijsniveau en de lagere teeltkosten. Een koud en nat voorjaar gevolgd door droge zomermaanden heeft behoorlijk wat opbrengst gekost: geschat zo'n 3 ton per hectare. In Washington daalt de hectareopbrengst zelfs met bijna 6 ton per hectare. Voor een sterk geconditioneerde teelt zoals in Noord-Amerika is dat fors. Eveneens zijn een moeilijk voorjaar en extreem hete zomer hier de veroorzakers van. Wat het uiteindelijke volume helpt, is het feit dat het areaal – volgens het USDA – met 4.000 hectare toe is genomen. Insiders verwachten dat die uitbreiding iets kleiner is, hoogstens 3.200 hectare. De uiteindelijke opbrengst kan daarmee lager uitpakken dan nu geschat.
Verwerker in lastig pakket
Een voordeel voor de aardappeltelers zijn de gunstige rooiomstandigheden. De temperaturen zijn prima geweest, soms te warm zelfs, met aanhoudend droog weer. De kwaliteit van het product is goed. Omdat vooral in de fritesaardappelgebieden (Idaho en Columbia Basin) minder tonnen zijn gerooid, bevinden verwerkers zich in een lastig pakket. Juist zij hebben meer grondstof nodig om bijgebouwde lijnen aan de praat te houden. Vrije tonnen worden daarom in rap tempo waar mogelijk opgekocht. Een voordeel is dat prima productkwaliteit, waardoor het verwerkingsrendement op een hoog niveau ligt.
Ook Canada rekent dit jaar met een kleinere aardappeloogst. Die bedraagt naar schatting 5,62 miljoen ton. Dat is een daling van 1,2% met vorig jaar, maar in 2021 werd dan ook een recordhoeveelheid aardappelen geoogst. In de prairiestaten zijn de aardappelen nagenoeg allemaal gerooid. Alleen op Prince Edward Island rijden de rooiers nog. Akkerbouwers hebben dit seizoen meer fritesaardappelen gepoot. Juist in deze provincies – Alberta en Manitoba – liggen de opbrengsten iets lager.
Azen op aardappelen
Canadese aardappelverwerkers zitten veel ruimer in hun jas qua beschikbaarheid van aardappelen. Grote kans dat Amerikaanse partijen daarom fritesaardappelen opkopen in het buurland en naar hun fabrieken verschepen vanwege het productietekort daar. De Canadese fritesexport loopt als een trein. In het tweede kwartaal werd bijna een vijfde meer uitgevoerd. Ook de Europese spelers profiteren van krapte op de markt in de VS. In augustus werd 10% meer frites geëxporteerd door België, Nederland en Duitsland. Gezien de Noord-Amerikaanse productie blijft in seizoen 2022/23 een sterke vraag naar frites gehandhaafd vanuit de VS.