EU-landen luiden noodklok: phytophthora slaat toe

Een lesje geschiedenis leert mensen al snel hoe schadelijk phytophthora kan zijn. De huidige situatie is dan wel niet zo nijpend als tijdens de Ierse hongersnood in de negentiende eeuw, de agrarische sector waarschuwt wel voor de desastreuze effecten die 'phytophthora infestans' kan hebben op aardappelgewassen. Volgens Copa-Cogeca kost deze ziekte de sector op jaarbasis €900 miljoen.

EU-actieplan
Op de internationale dag van de aardappel, 28 mei, riep de organisatie op om een Europa breed actieplan te lanceren om zo phytophthora het hoofd te kunnen bieden. Met de komst van nieuwe mutaties kunnen agressieve stammen zich in rap tempo ontwikkelen in een gewas, waardoor telers die vasthouden aan hun standaard spuitschema bedrogen uitkomen. Ook in Nederland roept de Taskforce phytophthora telers en de gehele aardappelsector op om alle zeilen bij te zetten tegen de gevreesde ziekte.

Inmiddels is op veel plekken in Nederland phytophthora gevonden. De ziektedruk is hoog door de aanwezigheid van veel aardappelopslag en een latente besmetting in het pootgoed waardoor planten plotseling ziek zijn geworden. Aardappeltelers zitten erbovenop met de veldspuit en zijn vroeg in het seizoen al meerdere malen door het gewas gereden. Vooral in de vroeg gepote aardappelen is het spannend.

Schimmel slaat toe
In Duitsland roepen belangenbehartiger DBV en aardappelorganisatie Unika ook op om erbovenop te zitten wat phytophthora betreft. Ook daar hebben telers met een zeer hoge ziektedruk te kampen. Een combinatie van vochtig en warm weer is ideaal voor verspreiding van de ziekte. In Polen maakt onderzoeksinstituut IOR-PIB melding van een zeer vroege aantasting in de aardappelen. Dat is zo'n twee tot drie weken eerder dan gebruikelijk. Dit ondanks een lange droge periode. Onweersbuien met veel regen hebben in combinatie met hoge temperaturen voor ideale omstandigheden gezorgd voor de schimmel. Ook wordt melding gemaakt van schade door de coloradokever.

De Europese aardappelproductie – en daarmee de hele keten – wordt door phytophthora bedreigd, zo zegt Copa-Cogeca. Dit is vooral te wijten aan het gebrek van goed werkende gewasbeschermingsmiddelen. Zeker nadat in de laatste jaren resistentie is opgetreden tegen twee belangrijke werkzame stoffen. "De gereedschapskist van de teler moet weer gevuld worden", zegt Olaf Feuerborn van Unika. "Het is aan alle partijen in de keten om daarvoor te zorgen. 

Nieuwe middelen vereist
Copa-Cogeca vult daarbij aan dat zowel korte als langetermijnmaatregelen nodig zijn die de Europese oogst veiligstellen. Denk aan meer onderzoek naar middelen en resistente rassen, waarvan de genen nu veelal doorbroken zijn. Het roept op om de bestaande middelen niet te verbieden en hard te werken aan breed werkende fungiciden die de snel evoluerende schimmel het hoofd kunnen bieden. Telers kunnen ook zelf iets doen door afvalhopen af te dekken, aardappelopslag te bestrijden en zo proberen zo schoon mogelijk te werken.