Analyse Aardappelen
Aardappelsector Europa verder in het nauw
In de aardappelsector zijn waarschijnlijk niet veel telers of andere deelnemers in de aardappelketen die zich een extremere start van het seizoen kunnen heugen. Ook afgelopen week was het verre van zonnig en is er lokaal weer meer dan voldoende regen gevallen. Daar komt volgens de weerberichten de komende week nog geen verandering in. Er kan lokaal weer veel regen vallen, waardoor de schade verder toe blijft nemen in alle gewassen.
Dit artikel lezen?
Word abonnee en krijg direct toegang
Kies het abonnement dat bij je past
In met name het zuiden van Nederland en verder in België zijn er afgelopen week wel weer aardappelen gepoot. Toch liggen er met de maand juli al aan de horizon nog altijd percelen onaangeroerd. Daarmee is het groeiseizoen in een aantal gevallen al voor een deel of soms grotendeels mislukt en is een normale opbrengst niet meer in zicht. Het heeft er alle schijn van dat de aardappelmarkt in de EU-4 landen in een soort perfecte storm is beland: alles wat mis kan gaan, lijkt wel mis te gaan.
De neerslag begon al in oktober vorig jaar, op een moment overigens dat Belgapom €10 per 100 kilo noteerde (niet voor te stellen nu). Vanaf dat moment lijkt het bijna constant te nat zonder dat het verder een echte winterperiode was. De vele regen veroorzaakte vorig groeiseizoen grote problemen bij de oogst. Het rooien verliep uiterst moeizaam en er zijn veel aardappelen verloren gegaan. Een en ander laat zich nu zien in de ontwikkeling van de markt 'oude' oogst. Zo wordt er voor fritesgeschikte Fontane meer dan €60 betaald, een record wat voor het tweede jaar op rij wordt gehaald. En het seizoen is nog niet ten einde. Zo worden voor een gewild ras als Agria al hogere prijzen gemaakt.
Van tekort naar tekort
Komende vanuit een tekort situatie wordt er dus richting een nieuwe tekort situatie gegaan voor oogst 2024. De uitdaging is voor alle belanghebbenden bijzonder groot, waarbij nog niemand weet hoe deze ontstane uitzonderlijke marktsituatie aan te vliegen. Uit een inventarisatie 'langs de velden' blijkt dat de sector er rekening mee moet houden dat er nu al minimaal 15% minder gaat worden gerooid dan wat er in een normale situatie mogelijk geweest was. De totale EU-4 oogst is volgens deze verwachting lager dan 20 miljoen ton, wat (logischerwijze) leidt tot een aanhoudend krappe markt. Het zal met name het vrije deel aardappelen zijn waar een tekort aan komt, wat het nog explosiever maakt. Het grootste volume is immers gecontracteerd.
Nog even de punten een rij:
- Slechte structuur door extreem nat najaar in 2023
- Tekort aan pootgoed voor het geplande areaal.
- (Te?) laat planten van aardappelen in met name Zuid-Nederland en België
- Op sommige reeds geplante percelen is zeer veel neerslag wat leidt tot schade en opbrengst reductie
- De enorme phytophthora druk die door natte weer lastig te bestrijden is
- Toename van de verwerkingscapaciteit en vraag naar versgebakken product
Al deze problemen/uitdagingen zorgen ervoor dat de termijnmarkt voor het april 2025 contract inmiddels €40 noteert, een record voor deze de tijd van het jaar. Met betrekking tot de termijnmarkt is het aanbod beperkt, ondanks het hoge prijsniveau. Telers zijn terughoudend met verkopen of klikken, aangezien ze niet weten wat er boven de grond gaat komen en in welke mate er reeds op papier is verkocht. Een tweede seizoen op rij met niet te voorspellen extremen gaat ook voor de komende jaren voor nog meer uitdaging zorgen. Pootgoed gaat daarbij onder andere een issue zijn, maar ook om de consumptieteler gemotiveerd te houden om fors uitgebreide fritesverwerkingslijnen te vullen.