Verschillende aardappelverwerkers geven aan dat ze dit seizoen weinig tot geen moeite hoeven te doen om telers te motiveren een vaste-prijscontract af te sluiten. Daarmee is het contracteren in een recordtempo verlopen, zowel in Nederland als België. De Belgische verwerker Clarebout kiest er zelfs voor om collectief het volume te verlagen, na een grote belangstelling van telers.
Eind februari verstuurde Clarebout Potatoes, de grootste aardappelverwerker van België, een bericht naar zijn telers. Het bedrijf heeft naar eigen zeggen voor seizoen 2025/26 een 'overweldigend' aanbod aan aardappelen gehad. Daardoor is het bedrijf genoodzaakt bij alle telers het contractvolume met 10% te verminderen.
Dat dit kan gebeuren is volgens inkoopdirecteur Yves Capoen niet zo bijzonder. "Wij werken altijd met een contractaanvraag of voorstel voordat het definitieve contract wordt opgemaakt", licht hij toe. "Telers kunnen hun wensen kenbaar maken, waarbij wij ons best doen hieraan tegemoet te komen. Het is niet voor het eerst dat Clarebout ervoor kiest om het definitieve volume lager uit te laten komen."
Nederlanders blijven bij uitbreiding
Een rondgang langs verschillende aardappelverwerkers in Nederland en België leert dat deze stap opvallend genoemd mag worden. Het wordt zeker niet door veel collega-verwerkers gevolgd. Wel wordt opgemerkt dat het contracteren dit jaar vlot is verlopen. Eind februari zaten bijna alle aardappelen al 'in de boeken'. De meeste verwerkers waren voorafgaand aan het seizoen op zoek naar meer volume, vanwege productie-uitbreidingen. Het was geen probleem om dat volume bij telers los te krijgen. Ook pootgoed is dit seizoen voldoende voorhanden.
Sommige partijen vissen dit jaar soms achter het net. Daarbij is vooral sprake bij aardappelhandelaren of teler-handelaren. Een deel van het volume dat zij normaal gesproken beschikbaar stellen is dit seizoen overbodig. Verwerkers hebben vanwege de beschreven situatie weer wat te kiezen. Ze proberen te optimaliseren en kijken scherp naar teeltlocatie, rassen, grondkeuze en meer. Die luxe was er in de laatste hectische jaren niet. Grote vrije volumes vastleggen, daar is nu even geen behoefte aan.
Fikse uitbreiding
De reden waarom in België wel wordt gekort – in ieder geval door Clarebout – heeft volgens Capoen direct te maken met een enorme potentiële areaaluitbreiding. "In Noord-Frankrijk stevende die af op 15% tot wel 20% en dat ligt niet in lijn met de verwerkingscapaciteit en afzet van het eindproduct. We merken dat bestaande telers uit willen breiden. Ook melden veel nieuwe telers zich." Wat niet helpt, is de stroef lopende afzet van frites. België kreeg in november 2024 de grootste klap te verduren binnen de EU-4. Er werd bijna 4% minder product afgezet, bovenop de correctie die in oktober al is doorgevoerd.
Belgische prijs daalt
De afzet van Nederland liep ook terug. Met 3,4% is de krimp ietsje kleiner dan bij de zuiderburen. Volumematig is het verschil groter. België miste bijna 8.700 ton, tegenover 5.200 ton vanuit Nederland. Na vele maanden van stabiele groei dipte ook de export van Frankrijk in november, met bijna 12% (7.400 ton). Duitsland zag als enige in de novembermaand zijn exportvolume toenemen met 10%.
Het prijsniveau laat een grotere differentiatie zien in november. Die van België daalde als enige, met €38 tot €1.230 per ton frites. Voor de andere landen steeg de prijs juist, nadat hij afgelopen najaar steeds iets afkalfde.
Zowel binnen als buiten Europa wordt minder frites afgezet door de fabrieken. Door een sterke competitie vanuit Noord- en Zuid-Amerika, maar ook Azië, worden bovendien meer aardappelproducten op de Europese markt gedrukt. Binnen de EU daalde het afgezette volume met ruim 7%. Buiten de EU is dat maar liefst 17%. Ook over december hebben EU-landen minder product afgezet, al is de krimp iets minder groot dan in november.
Meer grond
Dat het contracteren soepel verloopt, is niet ongewoon. Dat was bijvoorbeeld ook in 2023 het geval, toen eveneens de industrieën vroeg waren met hun prijzen en telers bereidwillig waren na flinke prijsverhogingen. Het is dit jaar vooral een gebrek aan alternatieven dat telers richting de aardappel drijft. Voor Nederland geldt daarbij dat er meer aanbod van huurgrond is voor de aardappelteelt. Het aantal stoppende melkveehouders is significant en biologische landbouwgrond gaat terug naar de gangbare landbouw. Ook zijn er stoppende veehouders die zelf hun geluk beproeven in de aardappelteelt.
Capoen benadrukt dat het nieuwe teeltseizoen nog moet beginnen. "Er kan nog veel gebeuren tijdens en na het poten en tijdens het groeiseizoen." Clarebout vindt het daarnaast cruciaal dat niet alle aardappelen gecontracteerd worden. "Het is belangrijk dat niet alle tonnen gecontracteerd worden, maar dat er een deel aardappelen voor de vrije markt overblijven. We werken alleen met tonnencontracten en telers hechten er veel waarde aan dat een deel vrij blijft."