'Telers met goede resultaten overtuigen'

Emsland Stärke, de Duitse zetmeelaardappelverwerker met onder andere een grote fabriek in Emlichheim – net over de grens bij Emmen – is genoodzaakt zijn basisprijs opnieuw te verhogen dit jaar. Emsland Group heeft een prima jaar achter de rug. Door forse krimp van de Europese zetmeelindustrie is een vraagmarkt gecreëerd, waar het bedrijf de vruchten van plukt. Om het areaal op peil te houden, en het liefst licht uit te breiden, is er een duidelijke strategie. Die ontwikkelt het in nauwe samenspraak met de eigenaren. Zij zijn verenigd in een coöperatieve telersorganisatie. Deze Erzeugergemeinschaft (EZG) is verreweg de grootste aandeelhouder van het concern.

Boerenbusiness sprak met CEO Gerrit-Jan Wesselink en Lambert Vette, voorzitter van de EZG en zelf aardappelteler in Duitsland, over de kansen en uitdagingen waar het bedrijf voor staat.

Op het kantoorgebouw prijkt de naam van jullie telersorganisatie. Betekent dit dat zij eigenaar zijn?
LV: "Dat klopt. De EZG heeft het grootste deel van de aandelen van Emsland Group in bezit. Daar keert het bedrijf dividend over uit. In totaal gaat het om circa €30 miljoen aan dividend in de laatste tien jaar. De EZG kiest ervoor om een deel uit te keren aan haar leden, een deel wordt achtergehouden als strategische reserve, een deel belegd en een deel hebben we gestopt in de bouw van dit nieuwe kantoorpand. Emsland huurt het grotendeels van ons, want als telersorganisatie hebben we natuurlijk niet zoveel plek nodig."

Emsland Group is dus in feite te gast bij zijn eigen telers?
GJW: "Inderdaad, zo kun je het zien. Beide organisaties vinden het erg belangrijk dat telers gemakkelijk toegang hebben tot de organisatie van het bedrijf. Je stapt hier als teler binnen en kunt direct persoonlijk contact hebben met de medewerkers van de grondstofinkoop. Dat geldt overigens ook als je telefonisch of anderzijds contact zoekt. Geen onnodige barrières of meerdere lagen met mensen. Wij vinden dat een groot goed en het zorgt ervoor dat we heel dicht bij onze telers blijven staan. Zo houdt het management feeling met de telers én de werkvloer in de fabriek. Dat is ook wat de telers van ons verwachten: weten wat er bij hen speelt en wat er in het veld gebeurt."

Dat klinkt nogal anders dan hoe het er bij sommige Nederlandse coöperaties aan toe gaat?
LV: "We hebben ook Nederlandse telers, die eveneens lid zijn van de EZG. Emsland Stärke-boeren gaan anders om met ons model, dat coöperatief werkt. Telers zijn erg betrokken en hebben een emotionele band met het bedrijf. Dat is ook historisch zo gegroeid. Wij zien het als onze kracht. Voor een Nederlander is dat even wennen, maar ook zij waarderen de betrokkenheid."

Emsland Group heeft een prima jaar achter de rug, met significant meer omzet en winst. Hoe staat de zetmeelmarkt ervoor?
GJW: "Europabreed hebben we jaar-op-jaar een forse krimp gezien. Onder andere in Frankrijk, maar ook in delen van Duitsland. De vraag naar producten blijft verhoudingsgewijs positief, waardoor de markt in de meeste velden gezond is op dit moment. In Denemarken en Polen zie je de teelt wel uitbreiden, maar de concurrentie met andere aardappelsegmenten is hier groot. Afgelopen jaar hebben we er alles aan gedaan om ons areaal iets te laten stijgen, wat maar moeilijk lukte. Wanneer je achteraf ziet dat wij stabiel blijven in een krimpende markt, dan is daar toch een positieve noot uit te halen."

Om maar even bij 2024 te blijven. Hoe is dat seizoen verlopen?
LV: "Ook vorig teeltjaar kende veel uitdagingen. In zijn geheel viel er opnieuw meer dan 1.000 millimeter neerslag, al was die wel iets beter verdeeld ten opzichte van 2023. Toen kregen we veel water tijdens de oogst. Afgelopen najaar gelukkig niet, waardoor het rooien beter verliep."

Blijft de strategie op groei gericht?
GJW: "We bouwen hard aan vernieuwing en in sommige segmenten uitbreiding van de capaciteit hier in Emlichheim. Het basisproces van de zetmeelverwerking wordt in delen vernieuwd. Ook komt er een nieuw logistiek centrum. Op sommige andere locaties in Duitsland vernieuwen we eveneens. Zo is de vlokkenproductie op de locatie in Hagenow in de laatste vijf jaar tijd verdubbeld. Qua areaal proberen we dit minimaal gelijk te houden en het liefst iets te groeien. Aanvankelijk leek dat een uitdaging, gezien de concurrentie van de fritesindustrie, maar die stemming is nu omgeslagen. We merken daardoor meer interesse bij telers. Vooral in vlokken- en granulaataardappelen."

In het gebied rond Emlichheim staan al veel aardappelen en de concurrentie van andere teelten is groot. Moet je dan niet de pijlen op een andere regio richten?
GJW: "Het klopt dat in bijvoorbeeld Oost-Duitsland theoretisch veel meer grond beschikbaar is. Het zijn daar veelal grote landbouwbedrijven met een granenbouwplan. Onze ervaring is dat juist deze bedrijven niet zomaar starten met de aardappelteelt. De bereidwilligheid van een bestaande teler om meer hectares te verbouwen is groter dan om een nieuwe teler in te laten starten. Het vraag een forse initiële investering en de risico's zijn groot. We hebben daarom ook hier meer areaal nodig."

Moeten jullie opboksen tegen de komst van meer fritesaardappelen?
LV: "De sterke vraag naar fritesaardappelen in de laatste jaren heeft inderdaad een grote impact. We zien dat ook in dit gebied, waar het teelttechnisch kan. Niet alle gronden zijn geschikt om fritesaardappelen op te telen. Bovendien is bewaren een heel ander verhaal dan bij zetmeelaardappelen. Met de gerealiseerde uitbetalingsprijzen in de laatste twee jaren – die op kunnen lopen tot boven de €200 per ton – denken we dat zetmeel- en vlokkenaardappelen voor telers interessant blijven."

Hoe schatten jullie de internationale markt voor zetmeelproducten in?
GJW: "De markt voor aardappelvlokken is de afgelopen jaren steeds gegroeid. Daar is Emsland Food in meegegroeid. Toch maakt de markt ook hierin momenteel pas op de plaats, zo merken we nu. Wij hebben bij zetmeel het voornemen ons niet op de bulkproducten te focusseren, maar op hoge kwaliteit-producten. In dat segment blijft de markt stabiel.  We moeten in de wereldwijde markt competitief blijven en ons best doen voor klant en teler."