Fritesfabrieken in de Verenigde Staten snijden fors in het areaal te contracteren aardappelen. Met name in de grootste teeltgebieden – in Idaho en Washington – kunnen telers dit jaar flink minder aardappelen op contract vastleggen. Insiders denken dat het totale areaal dit jaar weleens fors kan dalen en dat wekt verbazing op.
McCain heeft zijn telers in de Pacific Northwest (Washington, Idaho en Oregon) laten weten voor oogstjaar 2025 maar liefst 15% minder fritesaardappelen te contracteren, zo melden insiders. Lamb Weston maakte eerder al bekend dat eveneens te snijden in de contractvolumes. Cavendish, een andere grote verwerker, laat de volumes met 10% dalen. Alleen Simplot laat de volumes vrijwel ongemoeid volgens geluiden uit de markt. Het bedrijf heeft daar zelf nog geen harde uitspraak over gedaan. De contractonderhandelingen zijn deels nog gaande.
Gezonde markt
Verrassend is deze vrij heftige correctie wel, gezien de marktsituatie in het land. Afgelopen najaar werden in de VS 18,95 miljoen ton aardappelen geoogst. Dat is een daling van 1 miljoen ton ten opzichte van het jaar ervoor, goed voor 5% minder aardappelen. Door een iets kleinere oogst is sprake van een gezonde markt. De verkoop en export van frites is goed te noemen. Tegelijkertijd exporteren EU-landen als België en Nederland nog altijd een behoorlijk volume diepgevroren frites naar de VS. Dat geldt ook voor Canada.
De aardappelverwerkers sorteren dus voor op mindere tijden. De vraag daarbij is ook of Amerikaanse telers nu een gok gaan wagen en voor eigen rekening poten. Dat is iets wat, ten opzichte van Europa, veel minder gebeurt. Net als bij ons hebben ook daar telers te maken met een gebrek aan alternatieve teelten die soortgelijke saldo's leveren. Wat ook niet helpt, is dat het pootgoed in veel gevallen al bij de bedrijven aanwezig is.
Laagste areaal in 25 jaar?
Waar de definitieve areaalverwachting op uit gaat komen is koffiedik kijken. Idaho en Washington zijn verreweg de twee grootste aardappelstaten met een areaal van 131.525 hectare in de eerstgenoemde en 60.700 hectare in de tweede. Dat is goed voor de helft van alle aardappelen in de VS. Wordt daarin gesneden, dan heeft dat grote impact. Vorig jaar kromp de teelt met bijna 4%. Goed voor 14.440 hectare.
Kijkend naar de huidige beweging is opnieuw zo'n krimp niet ondenkbaar. Wanneer van 3% tot 4% areaalreductie sprake is, kom je uit op 360.000 hectare. Dat betekent het laagste areaal sinds 2010, toen een lage productie van 16,63 miljoen ton werd behaald.
Afhankelijk
Aan de andere kant van de grens is de situatie vergelijkbaar. Ook daar wordt gerekend met verlaging van het (frites)aardappelareaal, al zijn er niet zulke duidelijke signalen van verwerkers die snijden in het contractvolume. Waar de Canadezen vooral mee zitten is hun enorme afhankelijkheid van de export naar de VS. Van het totale exportvolume frites en aardappelproducten gaat 87% naar hun buurland. Het land voert wel product uit naar andere landen, maar dat gaat om relatief kleine volumes.
Vier jaar op rij kende Canada een forse aardappelproductie. Die schoot in 2021 naar bijna 5,5 miljoen ton en bereikte afgelopen seizoen een record van 5,75 miljoen ton. Opvallend is dat het areaal behoorlijk stabiel bleef, met 155.260 hectare. Dat is de grootste oppervlakte sinds 2007. Voor dit jaar gaan insiders uit van 5% minder aardappelareaal, wat de teelt op 147.500 hectare zet. Dat zou de kleinste oppervlakte in vijf jaar tijd betekenen.
Zwaard van Damocles: handelstarief
President Trump dreigt met een importheffing van 25% op Canadese aardappelproducten. Die situatie hangt als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de Canadese sector. Wordt dit dreigement uitgevoerd, dan heeft het grote impact op de afzet en dus ook de aardappelmarkt in het land. Canada probeert zijn afhankelijkheid wel af te bouwen, wat in de huidige exportmarkt niet eenvoudig is.