Na maanden van onderhandelen en zonder notering is PotatoNL inmiddels weer zeventig dagen actief. Nederland is jaren het toonaangevende land geweest in de EU-4 als het gaat om aardappelhandel en verwerking. De maandenlange pauze en comeback van PotatoNL laten wel hun sporen na.
Inmiddels is Nederland ingehaald door België en lijkt de Nederlandse aardappelhandel en teelt eerder volgend dan toonaangevend te zijn. Ook op de termijnmarkt was de Nederlandse notering altijd belangrijk voor het maken van de cash settlement (CS). Inmiddels wordt PotatoNL officieel niet meer meegenomen en is niet geheel duidelijk wat de bijdrage is vanuit Nederland in de CS.
Spread
Het grote verschil tussen de Nederlandse notering en de overige buitenlandse noteringen is dat Nederland gebruik maakt van een spread. Daarmee wil PotatoNL de breedte van de handelsrange weergeven en de hoogste en laagste prijs van de gedane zaken van afgelopen week transparant maken. Zeker in een sterk dalende markt is het lastig om dan de juiste prijs in te kaderen.
Afgelopen weken is er een ruime spreiding tussen de hoogste en laagste notering van PotatoNL, categorie 1. Daarbij zit een verschil van tussen de €7,50 (week 12 2025) en €13 per 100 kilo (week 3 2025). Ga je kijken naar de gemiddelde notering van PotatoNL, categorie 1, dan noteert deze structureel hoger dan in de omringende landen.
Daar zit een verschil in van gemiddeld €4,975 per 100 kilo over de afgelopen zeventig dagen ten opzichte van de Belgapom. Duitsland, België en Frankrijk kiezen voor één notering die de markt weerspiegelt. Daar kun je ook iets van vinden, maar geeft wel duidelijkheid aan telers wat hun aardappelen op dat moment waard zijn. Nederlandse telers kunnen denken dat hun aardappelen bijvoorbeeld €25 waard zijn (bovenkant notering), terwijl de inkoper denkt dat ze €17,50 waard zijn (onderkant notering). Dit geeft verwarring en helpt feitelijk de markt niet om deze transparant te maken.
PotatoNL
Aardappelverwerkers hebben contracten in omloop die meeleverkilo's afrekenen op de dagprijs. Als telers en verwerkers er onderling niet uitkomen, vind de afrekening plaats op de gemiddelde beursnotering van PotatoNL, categorie 1. Als een verwerker bijvoorbeeld Fontane moet afrekenen op de gemiddelde PotatoNL, categorie 1, dan heeft hij in Nederland de aardappelen in de afgelopen zeventig dagen €4,975 duurder ingekocht dan wanneer hij dat doet op basis van de Belgapom.
Verwerkers kopen gemiddeld tussen de 10% en 20% van hun aardappelbehoefte in op basis van meeleverkilo's of op dagprijs. Stel als voorbeeld dat bij een totale verwerking van 3,5 miljoen ton aardappelen in Nederland 4% ingekocht wordt op de gemiddelde beursnotering PotatoNL, categorie 1. In dat geval hebben deze verwerkers een inkoopnadeel van ongeveer €10 miljoen ten opzichte van hun concurrenten die inkopen op bijvoorbeeld Belgapom. Voor de Nederlandse telers is dat goed nieuws. Het werpt wel de vraag op of de systematiek van PotatoNL en het gebruik van de notering, ook in het Noordwest-Europese speelveld, op termijn houdbaar is.