Wie een aantal weken terug gezegd zou hebben dat de aardappelmarkt onder de €20 zou zakken, zou voor gek zijn verklaard laat staan dat de markt zou terug zakken naar €10. En toch is het ondenkbare gebeurt. Viaverda/Fiwap noteerden woensdag 23 april €10 tot €12,50 (- €4,25 in twee weken tijd) voor Fontane en Challenger, met als opmerking dat de stemming 'Rustig' is en dat er voldoende (lees te veel) aanbod is.
Vanuit de hoek van de verwerkers is het oorverdovend stil. Wat is er gebeurd en wat gaat er nog gebeuren met de aardappelmarkt die twee seizoenen achtereen rond deze tijd van het jaar gemiddeld €35 per 100 kilo liet zien? Blijkbaar is er een ontwikkeling geweest, en die is wellicht nog gaande, die lastig waarneembaar is voor belanghebbenden in de aardappelmarkt.
Behoefte aan grondstof groot
Fritesaardappelen worden geteeld en afgeleverd dan wel bewaard om later te worden afgeleverd in een black box (lees: fabriek), het eindproduct wordt vervolgens wereldwijd afgezet. De afzet van eindproduct is de laatste jaren als een speer gegaan, de ene friteslijn of fabriek was nog niet bijgebouwd of de andere was al weer in ontwikkeling. Verder was er ook een enorme behoefte aan grondstof om de friteslijnen te laten draaien om aan de honger naar eindproduct te kunnen voldoen. Tot een paar weken geleden.
Het afkoelen van de markt van eindproduct is al wat langer gaande, echter de signalen werden een beetje genegeerd. Er was immers niet op te schakelen en de voorraad aardappelen was bekend. Nu er dan hard aan de noodrem is getrokken, willen vrijwel alle fritesverwerkers in Europa geen aardappelen meer kopen. Eerst de duur gecontracteerde aardappelen ophalen en zoveel mogelijk wegblijven van het restant (meelever en/of vrij product) met als resultaat een imploderende marktprijs.
Overgang nieuw seizoen onder druk
Dat de actuele situatie in de markt de overgang naar het nieuwe seizoen (2025/26) niet helpt, lijkt helder. De keuze gelet op het areaal voor oogstjaar 2025 is genomen op het moment dat er in de aardappelmarkt nog naar boven werd gekeken en dat verwerkers door goede voorwaarden te bieden telers animeerden tot het telen van meer areaal. Hoewel het areaal in Frankrijk tijdig nog wat afgeschaald lijkt te zijn, zal het EU-4-areaal wel met minimaal 5% toenemen. Bij een normaal groeiseizoen zijn de vooruitzichten voor oogstjaar 2025 niet erg positief. Feit is echter niet zozeer het areaal en het groeiseizoen - hoewel dat wel mede de stemmig bepaalt - maar meer het grillige verloop van de wereldwijde afzet van eindproduct. Op de fritesafzet is blijkbaar lastig te sturen, wat uiteindelijk ook weer de teler raakt en verder kan gaan raken voor oogstjaar 2026. En zoals een insider het verwoordt: "We zijn weer terug bij af, echter we weten het nog niet."