China's snelle opkomst als gigant op de fritesmarkt

De opkomst van westerse fastfoodketens in China heeft geleid tot een toenemende vraag naar frites. Yum China Holdings, dat merken als KFC, Taco Bell en Pizza Hut exploiteert, opende alleen al in 2021 meer dan 1.200 nieuwe vestigingen en streeft ernaar om tegen 2026 20.000 restaurants te hebben. Volgens de eigen cijfers heeft het bedrijf momenteel 15.861 winkels, waarvan er 11.283 KFC's zijn.

Ook McDonald's overtrof begin 2022, eerder dan gepland, zijn doel van 4.500 vestigingen. De fastfoodketen opende in 2023 1.000 filialen. Tegen het einde van 2027 moet het aantal restaurants richting de 10.000 gaan volgens Zhang Jiayin, de Chinese CEO. Daarmee wordt China de grootste afzetmarkt voor de fastfoodketen, zelfs groter dan de thuismarkt de VS. Lokale ketens zoals Wallace breiden zich ook snel uit, vooral in iets kleinere steden, wat allemaal bijdraagt aan de toenemende vraag naar verwerkte aardappelproducten.

Groei van de industrie
Grote investeringen vormen de kern van China's aardappelverwerkingshausse. In Ulanqab in Binnen-Mongolië – ook wel China's aardappelhoofdstad genoemd – opende Lamb Weston in november 2023 een ultramoderne verwerkingsfabriek. Met een jaarlijkse capaciteit van 113.000 ton diepvriesaardappelproducten en een investering van $250 miljoen laat het bedrijf zien te geloven in de groeiende vraag. Het bedrijf heeft ook een fabriek in Shangdu, eveneens in Binnen-Mongolië.

Ook Chinese bedrijven schalen op. Kaida Hengye, een prominente Chinese verwerker, heeft geïnvesteerd in nieuwe technologie in zijn fabriek in Beijing. Snow Valley in Zhangjiakou, dat tot 2018 samenwerkte met Aviko Potato, is een van de bedrijven die de productie heeft opgevoerd. In 2022 produceerde het bedrijf 150.000 ton diepvriesfrites. Aviko nam op zijn beurt in 2020 een meerderheidsbelang in de lokale producent Hongyuan Louis. In zijn fabriek in Xilinhot worden jaarlijks 50.000 ton frites geproduceerd. Tussen 2005 en 2020 zijn er veel nieuwe spelers bijgekomen, naast de gevestigde westerse namen.

Verschuiving in wereldwijde bevoorrading
De opkomst van China op de exportmarkt voor frites is opvallend. In oktober vorig jaar werd het totaal van 2023 al overtroffen. Dit markeert een belangrijke mijlpaal sinds China in 2022 netto-exporteur werd. Deze groei is deels te danken aan verstoringen in de toeleveringsketens van traditionele exportlanden, waardoor landen als Indonesië en de Filipijnen nu bij China aankloppen voor hun import van frites.

2024 eindigde met een kleine exportdaling, maar 2025 begon sterk. In maart werden bijna twee keer zoveel frites geëxporteerd als een jaar eerder. Belangrijke afzetmarkten als de Filipijnen, Japan en Thailand hebben grote bestellingen geplaatst. Mogelijk speelt China in op recente politieke ontwikkelingen die de wereldhandel bemoeilijken of onzekerder maken en waardoor handelsstromen verschuiven. 

Nu er hoge prijzen worden gevraagd voor producten uit Europa en de VS, bevindt China zich in een comfortabele positie. Vooral in Azië is het land meer dan concurrerend en maakt het optimaal gebruik van de situatie. De prijs per ton is gedaald, wat Chinese frites aantrekkelijk maakt voor vooral Aziatische kopers. Japan was traditioneel een belangrijke afnemer van Amerikaanse frites, maar dat is niet langer het geval. De lijst van exportlanden groeit gestaag en China beschikt over voldoende aanbod om aan de vraag te voldoen. De VS en grote Europese exporteurs merken deze ontwikkeling als eersten.

Uitdagingen en de toekomst
Hoewel de groeikoers van de sector veelbelovend is, zijn er ook uitdagingen. Het volume aardappelen beperkt de productiecapaciteit en het behouden van een constante aardappel- en friteskwaliteit blijft een uitdaging. Met investeringen in technologie en infrastructuur proberen bedrijven deze problemen op te lossen. China importeert nog steeds een kleine hoeveelheid frites, maar de invoer is aanzienlijk gedaald. De VS blijft de grootste leverancier en wist begin dit jaar zelfs zijn exportvolume iets te verhogen, ondanks de op handen zijnde handelsoorlog van president Trump. Turkije en België zijn andere belangrijke leveranciers, gevolgd door Nederland.

Verschuiving in de wereldmarkt
China's strategische focus op het versterken van zijn aardappelverwerkende industrie weerspiegelt een bredere ambitie om de landbouwexport te diversifiëren en zijn positie in wereldwijde voedselketens te versterken. Frites en andere fastfoodsnacks worden steeds meer onderdeel van het dagelijkse leven in China, maar het is vooral het exporttempo dat een stempel drukt op de wereldmarkt voor frites.