Dat aardappeltelers in de EU-4 landen dit jaar meer aardappelen gingen poten, daar waren vriend en vijand het al lang over eens. Geen enkel gewas kan mee in het potentieel rendement van de aardappel. Toch valt de groei wellicht lager uit dan begin dit jaar werd ingeschat. Een fors verminderde vraag naar aardappelen heeft duidelijk impact.
Duitsland en Frankrijk hebben inmiddels officiële cijfers voor aardappelen gepresenteerd, al zijn die nog niet helemaal compleet. Voor Nederland en België moeten we het doen met goede schattingen. Wat het lastig maakt, is dat de situatie in maart heel anders is dan in mei. Aan de start van het pootseizoen werd nog uitgegaan van flinke groei in de EU-4, maar toen verwerkers hun contractvolumes begonnen terug te schroeven heeft dat wel degelijk impact gehad op de arealen. Het definitieve effect daarvan is nog onduidelijk.
Nederland: Mogelijk kleine groei
Voor Nederland zijn nog helemaal geen areaalprognose gedaan. Afgelopen jaar daalde het totale aardappelareaal licht. Het CBS komt op 154.710 hectare, wat 3.000 hectare minder is dan in het jaar ervoor ofwel 1,9% krimp. Vooral dankzij minder consumptieaardappelen (5.000 hectare of 6,5%). Dit jaar is alles vlot gepoot en is de beschikbaarheid van grond ook relatief goed. Uien zijn de grootste concurrent, maar er is een betere balans in beide teelten gekomen. Ook het steeds meer beschikbaar komen van voormalige graslanden door stoppende veehouders, zorgt voor groei van het areaal.
DCA Market Intelligence raamt het totale areaal vorig jaar op 156.510 hectare en die voor dit jaar op 158.900 hectare. Dat is 2.390 hectare meer, goed voor 1,5% groei. Dit is wel een half procent minder dan de 159.630 hectare van het vijfjarig gemiddelde.
België: Onzekerheid in groeipercentage
Voor België moeten we varen op de cijfers die Viaverda en Fiwap aan het begin van dit voorjaar hebben gepubliceerd, op basis van een enquête die onder ruim 200 telers is gehouden. Daar kwam toen een totaal consumptieareaal van 106.000 hectare uit rollen, wat goed is voor 6% groei. Dit betekent het grootste areaal ooit bij onze zuiderburen. De groei van het Belgische aardappelareaal wordt door DCA Market Intelligence ingeschat in op 2.5 %.
Deze bevraging werd gedaan vóór dat verwerkers en handelaren gingen snijden in hun contractvolumes. Dat die 6% niet gehaald wordt is daarom zeer groot. Toch zit een plus er wel in, waarmee het op een record blijft afstevenen.
Duitsland: De grootste groeier
Uit cijfers van statistiekdienst Destatis komt een areaalcijfer van 296.000 hectare aardappelen rollen (consumptie, zetmeel en pootgoed). Dat is 13.500 hectare ofwel 4,8% meer dan vorig jaar werd geplant. Het gaat om het grootste areaal in vijfentwintig jaar tijd. Noordrijn-Westfalen groeit stevig door in areaal, met 9% groei tot 145.800 hectare. Daarmee groeit bijna de helft! van alle Duitse aardappelen in de voor ons naburige deelstaat. Op twee staat Nedersaksen met 46.200 hectare, wat 3,1% groei is. Beieren krimpt opnieuw, met slechts 1,4%, tot 35.600 hectare. Procentueel gezien staat Saksen-Anhalt bovenaan. Daar groeit het areaal met 15,4% tot 15.700 hectare.
Destatis heeft de reputatie om een echte cijfergoochelaar te zijn. In 2023 en 2024 werden achteraf forse correcties doorgevoerd, omdat de aanvankelijke schatting niet klopte. In beide voorjaren was het nat en werd er zeer laat nog gepoot. Dit jaar zitten alle aardappelen vlot in de grond. Het is daarom aannemelijk dat het cijfer van een krappe 5% aardig dicht bij de waarheid ligt. Een verdeling tussen de aardappelsegmenten heeft de statistiekdienst helaas nog niet gemaakt. Waarschijnlijk zit verreweg de grootste groei bij de fritesaardappelen, die een enorme opmars in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen heeft gemaakt.
Frankrijk: Groei doet significante stap terug
Half april leek het erop dat Frankrijk dit jaar zelfs met een krimp in de aardappelteelt te maken ging krijgen. Een maand later kwam het landbouwministerie Agreste toch met nieuwe cijfers op de proppen, die aantonen dat er 1,4% meer consumptieaardappelen zijn uitgepoot ten opzichte van 2024. Dit brengt het areaal naar 172.000 hectare wanneer we de areaalcijfers van het ministerie volgen. Duidelijk is dat Franse telers minder hebben gepoot dan eerder gedacht, wat vooral het gevolg is van lagere contractvolumes bij aardappelverwerkers en handelaren.
DCA Market Intelligence rekent met iets hogere cijfers. Vorige week kwam het areaal consumptieaardappelen op 178.000 hectare. Reken je dat door met 1,4% groei dan kom je op zo'n 180.500 hectare. Het totaal, inclusief zetmeel en pootgoed, wordt door DCA MI voor dit jaar op 233.900 hectare gezet. Een behoorlijk forse groei van 5,3%. Het areaal zetmeelaardappelen groeit waarschijnlijk helemaal niet in het land. Pootgoed wel iets.
Conclusie: Nieuw record, maar ook in opbrengst?
Tel je alle arealen bij elkaar op dan kom je in de EU-4 op een totaal van 795.500 hectare en dat is een record. Het is bijna 26.000 hectare of 3,4% meer dan vorig jaar werd gepoot. Vindt een correctie in dat cijfer plaats, dan is dat hoogstwaarschijnlijk naar beneden toe. Op zich is die groei niets geks, gezien de extra capaciteit die in de EU-4 is bijgebouwd.
Bij een vijfjarig gemiddelde opbrengst van 42 ton per hectare (voor alle soorten) komt de totaalopbrengst bij dit areaal uit op 33,41 miljoen ton. Vorig jaar werd nog 32,55 miljoen ton gerooid. Houdt de droogte aan, dan kan dit impact gaan hebben op de uiteindelijke opbrengsten. Vooral voor de vroege en middenvroege soorten is dat nu aan de orde. Voor de hoofdoogst heeft het niet veel impact, al kan een laag aantal stengels en knollen wel minder kilo's betekenen. Een recordareaal betekent niet per definitie ook een recordoogst.