De Russische president Vladimir Poetin erkent het toenemende aardappeltekort in zijn land. Tijdens een televisieoptreden sprak hij openlijk over de impact van de tegenvallende opbrengsten en de daaruit voortvloeiende prijsstijgingen.
"De afgelopen dagen heb ik een ontmoeting gehad met vertegenwoordigers van verschillende bedrijfssectoren, waaronder de landbouw. Het blijkt dat we niet genoeg aardappelen hebben", zei Poetin. Hij voegde daaraan toe dat hij met de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko had gesproken, die hem vertelde dat alles al aan Rusland is verkocht.
Exportverbod
In sommige regio's nemen bestuurders al zelf maatregelen. Zo verbood de gouverneur van de regio Kaliningrad, Aleksej Besprozvanny, afgelopen week de export van aardappelen uit de regio. Dit nadat de lokale prijzen fors waren gestegen en er tekorten begonnen te ontstaan. Ondertussen houden veel Russen hun hart vast: de stijgende aardappelprijzen raken de portemonnee van vrijwel elk huishouden. Aardappelen zijn een van de basisvoedingsmiddelen in de Russische keuken en spelen een belangrijke rol in nationale gerechten. Door de prijsstijgingen van aardappelen en andere basisvoedingsmiddelen wordt het voor veel gezinnen steeds moeilijker om betaalbare maaltijden op tafel te zetten.
Recordstijgingen drijven aardappelprijzen op
Loekasjenko's persdienst grapte eerder al dat Wit-Rusland extra aardappelen had geplant om aan de Russische vraag te voldoen. Toch klagen Wit-Russen zelf al maanden over de beperkte beschikbaarheid en de matige kwaliteit van aardappelen in de winkels. De autoriteiten in Minsk hebben in april prijsverhogingen toegestaan voor aardappelen, kool en uien. Begin mei erkende Loekasjenko dat er inderdaad sprake was van een tekort.
In Rusland zijn de aardappelprijzen het afgelopen jaar geëxplodeerd. Volgens het Russische statistiekbureau Rosstat stegen de handelsprijzen vorig jaar met 92%. In mei was de prijsstijging 166,5% ten opzichte van mei vorig jaar. Dat is de hoogste prijs ooit sinds het begin van de statistieken in 2002. Daarmee zijn aardappelen op dit moment het snelst in prijs stijgende voedselproduct in Rusland. De groothandelsprijzen zijn eveneens historisch hoog. Cijfers van de agrarische statistiekdienst AB-Center laten zien dat de prijzen begin april met maar liefst 285,5% hoger lagen dan april vorig jaar, van 11,4 roebel (€0,13) naar 42,4 roebel (€0,47) per kilo. Dat maakt Rusland tot de duurste aardappelmarkt ter wereld. Ter vergelijking: de gemiddelde wereldmarktprijs ligt rond €0,17 per kilo.
Prijsbeperkingen en import versoepeld
De oorzaak van de crisis ligt in een tegenvallende oogst in 2024, toen Rusland slechts 7,3 miljoen ton aardappelen produceerde. Een daling van 1,2 miljoen ton ten opzichte van het voorgaande jaar. Oorzaken zijn onder meer onverwachte vorst, langdurige droogte en slechte weersomstandigheden in belangrijke teeltregio's. Minister van Landbouw Oksana Lut schat de jaarlijkse binnenlandse vraag op ongeveer 8 miljoen ton, waardoor het land momenteel kampt met een structureel tekort.
De Russische regering probeert het tij te keren met maatregelen zoals het toestaan van belastingvrije import van aardappelen uit zogenoemde 'bevriende landen'. Ook worden noodoplossingen overwogen, zoals prijsbeperkingen. Vicevoorzitter van de Doema, Boris Tsjernysjov, pleit voor tijdelijke staatscontrole op de aardappelprijzen in de winkels. "Aardappelen worden soms het tweede brood genoemd", schreef hij in een brief aan minister van Economische Ontwikkeling Maksim Resjtnikov. "Scherpe prijsschommelingen in zo'n maatschappelijk belangrijk product leggen een zware last op het budget van miljoenen gezinnen."
Met de zomer in aantocht hopen boeren op betere weersomstandigheden en een mogelijk herstel van de oogsten, maar experts signaleren dat het nog maanden kan duren voordat de situatie op de aardappelmarkt zich stabiliseert.