Duitslands liefde voor aardappelen is diepgeworteld in traditie maar, in de 21e eeuw staat het gewas centraal in een snelgroeiende industrie. Nu de wereldwijde vraag naar diepgevroren en verwerkte aardappelproducten toeneemt, is Duitsland uitgegroeid tot een cruciale spil in de Europese aardappelverwerkende keten. Stormachtige groei is bij de oosterburen niet te zien, maar stilzitten doet de sector zeker niet.
Vraag een insider om de Europese aardappelverwerkingsindustrie te analyseren en de kans is groot dat hij of zij direct wijst op de groeicijfers van Frankrijk of België. Duitsland wordt bij de meeste mensen in de sector niet als eerste genoemd. Maar dat betekent niet dat er niets gebeurt, verre van zelfs. Duitsland houdt een van de grootste troefkaarten van de aardappelindustrie in handen.
Een groeiende markt
De cijfers spreken voor zich. Volgens gegevens van Grand View Research groeit de Duitse markt voor verwerkte aardappelproducten van $4,8 miljoen (€4,19 miljoen) in 2024 tot $6,9 miljoen (€6,03 miljoen) in 2030, met een samengestelde jaarlijkse groei van 6,1%. Het grootste en snelst groeiende segment is dat van diepvriesaardappelproducten, waarbij frites de leiding neemt. Van alle Europese landen heeft Duitsland het hoogste groeipercentage en een marktaandeel van 32% binnen Europa.
Deze groei wordt aangedreven door een toenemende vraag naar fastfood in zowel de retail- als horecasector. Door drukke levensstijlen en de uitbreiding van fastfoodrestaurants kiezen Duitse consumenten steeds vaker voor kant-en-klare en eenvoudig te bereiden producten. Diepvriesfrites is daardoor een vast onderdeel geworden van zowel huishoudens als restaurantkeukens.
{{dcamiSnapshot(904_1748875918)}}
Export vertraagt
Niet alleen de binnenlandse consumptie speelt een rol. Duitsland speelt ook een belangrijke rol in de exportmarkt. In de tweede helft van vorig jaar vertraagde de export van diepvriesfrites, hoewel de voorgaande jaren gunstig waren. In november en december werd respectievelijk meer dan 48.000 en 47.500 ton geëxporteerd. In september 2023 werd zelfs een record gevestigd met 73.512 ton, vergeleken met 43.305 ton in dezelfde maand een jaar eerder.
{{dataviewSnapshot(10_1749537045)}}
Verschuiving naar industrie
Het jaar 2012 markeerde een dieptepunt in de recente aardappelgeschiedenis van Duitsland, toen het areaal consumptieaardappelen daalde tot 157.700 hectare. Sindsdien is de sector geleidelijk verschoven richting industrieaardappelen en weg van tafelaardappelen. Een trend die ook zichtbaar is in andere Europese landen zoals Frankrijk. In 2023 bereikte het areaal een recordhoogte van 217.900 hectare, een stijging van 27% in tien jaar tijd. De groeiende vraag van aardappelverwerkers in Duitsland en de buurlanden is hier de belangrijkste motor achter.
Belangrijke spelers
Aan de basis van deze groei staan wereldspelers die hun aanwezigheid op de Duitse markt flink hebben uitgebreid. Een voorbeeld is Aviko, die zijn positie verstevigde in Duitsland met onder meer de overname van de Dolli Werk-fabriek van fabrikant Amberger in 2017, en de samenwerking met Unilever in 2020 rond de Stavenhagen-fabriek, die nu diepvriesaardappelproducten produceert voor retail en horeca.
Andere internationale reuzen zoals Lamb Weston en McCain Foods bedienen de Duitse markt vanuit naburige Europese landen. Afgelopen zomer ging het gerucht dat het Canadese McCain vergevorderde plannen had voor een productielocatie in het Noord-Duitse Peine. Hoewel het daarna stil werd, vermoeden insiders dat de plannen er nog steeds zijn. De overstap van overvolle teeltgebieden in België en Noord-Frankrijk naar Noord-Duitsland is logisch. Het gematigde klimaat is gunstig voor de aardappelteelt en de concurrentie is er kleiner.
Lokale spelers
Naast de multinationals beschikt Duitsland ook over een robuuste groep lokale spelers die een belangrijke rol spelen. Een van de grootste is het familiebedrijf Agrarfrost uit Aldrup in Nedersaksen. Samen met lokale telers verbouwd het bedrijf meer dan 11.000 hectare aardappelen. Agrarfrost is gespecialiseerd in diepvriesfrites, aardappelkroketten, rösti en andere specialiteiten.
Een andere gevestigde naam is Wernsing Feinkost uit Essen (Oldenburg), actief in het QSR-segment. Andere spelers in deze sector zijn onder meer Friweika eG (Weidensdorf, Saksen) en Pahmeyer (Werther, Westfalen). Friweika richt zich vooral op supermarkten en horecaleveranciers in Oost- en Midden-Duitsland.
Investeringen en uitbreiding
In de afgelopen vijf jaar zijn de investeringen in de Duitse aardappelverwerkingsindustrie sterk toegenomen. Zowel binnenlandse als buitenlandse bedrijven hebben kapitaal geïnvesteerd in nieuwe fabrieken, moderniseringen en R&D-programma's. Lokale middelgrote verwerkers zijn begonnen met automatiseren om concurrerend te blijven. Ondanks het groeipad zijn er ook uitdagingen. De aardappelopbrengsten staan onder druk door extreme weersomstandigheden. Droogte, hittegolven en langdurige regenperiodes bemoeilijken een stabiele aardappelproductie. Ook personeelsgebrek in de voedingsindustrie zorgt voor wrijving, wat bedrijven ertoe aanzet om verder te automatiseren. Dat verhoogt de efficiëntie, maar roept ook vragen op over werkgelegenheid in rurale productiecentra.
Vooruitblik
De Duitse aardappelverwerkingssector staat op een kantelpunt. Met sterke consumentenvraag, forse investeringen en een focus op technologische vooruitgang is de sector klaar voor verdere groei. De export, met name van frites, groeide de laatste jaren gestaag, al is het tempo lager dan in Frankrijk of België. Maar nu die landen onder druk staan qua productiecapaciteit, kan Duitsland wel eens de beste kaarten in handen hebben voor de komende jaren.