PotatoNext vraagt de leden om financiering

PotatoNext werd in 2023 opgericht door de tafelaardappeltakken van Nedato, Agrico en Agrico-dochter Leo de Kock te bundelen. Inmiddels heeft ze twee oogstjaren achter de rug. De definitieve cijfers laten nog op zich wachten, maar volgens CEO Harry van der Linden duurt dat niet lang meer. De laatste controles worden uitgevoerd. PotatoNext meldt op de website een netto jaaromzet van €80 miljoen. Om de startschuld af te kunnen bouwen en over voldoende solvabiliteit te beschikken, vraagt ze leden om deel te nemen aan een (gedeeltelijk) vrije ledenfinanciering.

Verplichte ledenfinanciering
Het financieringsprogramma omvat drie verschillende regelingen, waarmee telers tijdens de algemene vergadering op 2 juli hebben ingestemd. Het gaat om een verplichte ledenfinanciering, waarbij 3,7% van de gerealiseerde bruto-omzet per teler (over oogstjaar 2024) wordt ingehouden. Leden stellen dit bedrag voor drie, vijf of zeven jaar beschikbaar. Na deze periode kiezen zij opnieuw uit een van de drie periodes voor het verplichte deel.

Daarnaast zijn er twee vrijwillige financieringsregelingen, waarmee de coöperatie nog eens €1,5 miljoen hoopt op te halen. De vrijwillige ledenfinanciering kent dezelfde voorwaarden als die van de verplichte ledenfinanciering, alleen ligt hier de renteopslag 0,25% hoger. Daarbij worden rentepercentages uitgekeerd die gestaafd zijn op Euribor-rentes en de Europese kapitaalmarkt IRS. Tot slot is er een rekening-courant-financiering, waarmee de coöperatie op korte termijn werkkapitaal hoopt te genereren. Deze kent een looptijd van een jaar.

Niets geks
Dat een coöperatie te rade gaat bij haar leden om in de financieringsbehoefte te voorzien is volgens Van der Linden niets geks. "We volgen hierin de regels zoals opgesteld door de NCR (Nationale Coöperatieve Raad red.). Ook Agrico kent bijvoorbeeld een ledenfinanciering, net als veel andere coöperaties. Vanwege de opzet is PotatoNext met een startschuld begonnen. Onze twee sorteer- en verpakkingslocaties in Purmerend en Oud-Beijerland worden gehuurd. Dat is geen ideaal uitgangspunt voor het aanvragen van een financiering."

PotatoNext kiest er naar eigen zeggen bewust voor om geen externe financiële partij te zoeken voor het vereiste kapitaal. "In principe is het niet de bedoeling dat je als coöperatie winst maakt, het geld moet naar de leden in de vorm van een goede poolprijs", haakt coöperatievoorzitter Gertjan van Dueren den Hollander aan. "Wil je het vermogen laten groeien, dan kan dat door winstinhouding. Dit is echter dood vermogen. De coöperatie vergoedt liever rente aan haar leden dan aan een bank."

Kapitaalintensief
Wat het financiële plaatje niet eenvoudiger maakt, is dat het bedrijf een bijzonder liquiditeitsverloop kent. De grote schommelingen hebben ook de CEO verbaasd. "Wij betalen een voorschot bij levering van de aardappelen door de leden. In juli betalen we de eindafrekening over de oogst van afgelopen jaar. Als coöperatie schieten we daarnaast het pootgoed voor. De coöperatie beschikt over voldoende liquide middelen. Wanneer in juli de eindafrekening onder verrekening van pootgoed moet worden uitbetaald, dan leunt PotatoNext (als organisatie in opbouw) fors op haar financiering. Wel zijn wij een kapitaalintensief bedrijf gezien het feit dat de twee fabrieken veel investeringen vergen."

Telers stemmen voor
Tijdens de stemming op de laatste vergadering gaf driekwart van de aanwezigen zijn goedkeuring voor de voorgestelde ledenfinancieringen. Er zijn zo'n tweehonderd teeltbedrijven aangesloten, die gezamenlijk 3.200 hectare tafelaardappelen verbouwen in Nederland. Van Zeeuws-Vlaanderen tot de Eemshaven. Tijdens de vergadering werden ook de poolprijzen gepresenteerd. Ondanks de moeilijke aardappelmarkt in de tweede helft van het jaar wist PotatoNext positieve prijzen neer te zetten. "De telers waren niet ontevreden", meent Van der Linden.

Extra zuur en een kostenpost is de bijna 10% aan aardappelen waar geen markt voor was. Zowel bij eigen telers als geïmporteerde primeuraardappelen. Volgens Van Dueren den Hollander en Van der Linden was dat onontkoombaar. "Niemand in de sector zag deze situatie aankomen. Daarnaast is het voor ons belangrijk om nooit nee te hoeven verkopen", licht Van Dueren den Hollander toe. "Een jaar geleden was er aan het einde een groot tekort en waren de aardappelen duur. Daar wil je niet door verrast worden. Helaas pakte dat dit jaar heel anders uit."

Specialisme
De coöperatie beschikt feitelijk over een groter areaal dan nodig is voor het verkoopvolume. "Dit is nodig om altijd over de juiste kwaliteit te beschikken", aldus de voorzitter. "Tafelaardappelen telen is een specialisme. Inmiddels weten we op welke grond en bij welke teler ieder ras het beste presteert. Dat zijn er momenteel veertig verschillende. We hebben de expertise in huis om het best mogelijk product te telen én die kwaliteit naar de juiste plek af te zetten. Dat kan Nederland zijn, maar ook elders in Europa, Afrika of de Cariben."

Over de Nederlandse en Europese afzet zijn de bestuurders positief. "De cijfers laten zien dat de tafelaardappelmarkt stabiliseert", weet Van Dueren den Hollander. "Ik denk dat we met promotie nog veel kunnen bereiken. Nederland is een echt fritesland, zeker wanneer je uit eten gaat. Maar de aardappel is zo veelzijdig. Er zijn tal van gerechten mogelijk. Die zie je veel te weinig op de menukaart." In ons land is Albert Heijn verreweg de grootste klant. Voor de levering heeft PotatoNext meerjarige afspraken. Over de samenwerking zijn ze goed te spreken. "Albert Heijn is een bijzondere retailer, die veel waarde hecht aan vaste relaties", aldus Van der Linden. "Het bedrijf kijkt naar de hele keten, zeker ook de boer. Die positie moet gezond zijn."

Eigen fabriek
Met het binnenhalen van voldoende financiële middelen kan niet alleen op de korte termijn de financiële situatie worden verlicht. De droom is een eigen fabriek. "Nu hebben we twee huurlocaties en dat is niet ideaal", geeft de CEO toe. "We willen efficiënter kunnen werken, aardappelstromen gescheiden houden en zelf product kunnen opslaan, om maar wat te noemen. Een nieuwe fabriek bouw je niet zomaar en het vinden van een locatie is al een uitdaging. Dat is iets voor de lange termijn."

De voorgestelde financieringsrondes lopen tot het einde van deze maand. Dan hoopt de coöperatie voldoende geld op te hebben gehaald bij haar leden. Het is nog vroeg, maar daarover is het voorzichtig positief gezien de eerste signalen. "We moeten het samen doen, daar kun je het mee verdienen", besluit Van Dueren Den Hollander. "Gezamenlijk draag je de risico's." Hij noemt zichzelf geen echte coöperatieman, 'maar de tafelaardappelteelt is zo specialistisch en complex met alle certificeringen, dat je die denk ik het beste op deze manier kunt organiseren'.