Zowel telersorganisatie Belpotato.be als de verwerkers, verenigd in Belgapom, roepen Belgische aardappeltelers op om dit jaar te focussen op de kwaliteit en niet de kilo’s. De markt raakte eind vorig seizoen in onbalans en is dat nog altijd. Dat zet de relatie tussen teler en afnemer soms op scherp.
Begin augustus pakte de algemene media de situatie in aardappelland op, toen een 'perfect storm' werd gecreëerd waarbij nog relatief veel oude aardappelen in opslag lagen en de nieuwe oogst zich ook al aandiende. Gekoppeld aan een lagere verwerking en verminderde fritesvraag zorgde dat voor een fors overaanbod dat nu resulteert in totale afwezigheid van de vrije markt.
Excuses voor opmerking
Telers zagen de vrije marktprijzen in enkele weken terugvallen naar bijna nul en luidden de noodklok. Of die kreet terecht was, daarover ontstond discussie. "You win some, you lose some", zo zei Belgapom-directeur Christophe Vermeulen tegen Belgische media. Ofwel: je kunt niet altijd zes gooien, waarmee hij doelt op twee slotakkoorden met bijzondere hoge vrije aardappelprijzen in de vorige twee seizoenen. In een recente videoboodschap komt de directeur daar wel van terug. "Als die opmerking bij sommigen in het verkeerde keelgat is geschoten, wil ik me daarvoor verexcuseren", zo zegt hij.
Vermeulen vergelijk de situatie tussen verwerker en teler als een huwelijk. Alles draait om een goede communicatie en wederzijds begrip. Belgapom onderschrijft dat een combinatie van factoren: kostprijs- en productieverhoging, sterke eurokoers en een verminderde vraag naar frites in Azië ervoor zorgen dat de markt nu onder druk staat. Vermeulen: "De sector is inventief en probeert met oplossingen te komen, maar dat heeft tijd nodig. Daar vragen we begrip voor, net zoals wij voor de telers begrip toonden wanneer de teelt tegenzat. Ik ben dan ook een beetje ontgoocheld dat dit blijkbaar niet wederzijds is. Zeker wanneer het ook nog eens externe factoren betreft waar een verwerker niets aan kan doen."
Of de Europese fritesproducenten inderdaad geen aandeel hebben in de situatie, daarover mogen telers zelf beslissen. Feit is dat de verwerkingscapaciteit de laatste jaren gigantisch is toegenomen. Voor al die extra lijnen is alsmaar ingezet op forse areaalgroei, wat ertoe heeft geresulteerd dat dit jaar in de EU-4 55.000 hectare extra fritesaardappelen zijn gepoot. Het vroege poten en de vele zonuren hebben tot een goede productie geleid, ondanks de droogte die in veel regio's een rol speelt. Vraag en aanbod zijn daarmee momenteel niet in evenwicht.
Speculatie
Het recente en huidige forse overaanbod aan aardappelen, dat via allerlei wegen is en wordt weggewerkt naar bijvoorbeeld veevoer en vergisting, is volgens Belgapom een tijdelijk fenomeen. Vooral de vroege oogst heeft ermee te maken. Speculeren over de markt van de hoofdoogst is volgens Vermeulen nog te vroeg. "Het weer kan in enkele weken tijd de situatie volledig doen veranderen."
De verwerkersorganisatie kan zich vinden in de recente oproep van Belpotato.nl. Zij roepen hun telers op om tijdig de aardappelen dood te spuiten en te oogsten, zodra de gewenste grofte en het juiste onderwatergewicht zijn bereikt. Dit heeft als voordeel dat risico's worden vermeden en vlot geoogst kan worden. Daarnaast is het beter voor de bodem en ontstaat de kans om een groenbemester in te zaaien.
Afspraken nakomen
De telersorganisatie roept afnemers op om hun gemaakte afspraken na te komen, zowel qua volume als kwaliteit en leveringsperiode. Daar zet de organisatie zich voor in en ook moedigt ze sectoroverleg aan. Daarmee is Belpotato een van de weinige telersorganisaties die momenteel actief van zich laat horen, in deze bijzondere tijden voor de aardappelsector.