De situatie op de aardappelmarkt in Europa is vrijwel overal hetzelfde. De markt staat onder zware druk van een grote oogst en verminderde vraag. Toch zijn er wel degelijk verschillen per land merkbaar. Ook de tafelaardappelmarkt staat onder druk, al is de situatie niet vergelijkbaar met die voor fritesrassen. Droogte wordt een steeds groter thema. Het zorgt voor spanning, maar (nog) niet voor hogere prijzen.
In het Verenigd Koninkrijk is de situatie grotendeels vergelijkbaar met het vasteland van Europa. Droog en nog eens droog. Dat is al heel het seizoen, met name in Oost-Engeland, het geval. Juist daar worden de meeste aardappelen verbouwd. Telers hebben de laatste tijd noodgedwongen percelen doodgespoten omdat anders de onderwatergewichten wel erg hoog opliepen. Door frequent beregenen zijn de opbrengsten overigens niet slecht te noemen.
Agria gevraagd
De markt kent een heel eigen dynamiek en daarmee ook prijsstelling. De handel in aardappelen voor fish & chips-zaakjes is kalm, maar er worden nog wel redelijke prijzen betaald. Afgelopen week werd voor onder andere Agria nog €25,50 per 100 kilo betaald. Dat is dan gesorteerd en opgezakt product. Voor Sagitta ligt het prijsniveau tussen de €18,50 en €20. Voor tafelaardappelen wisselen de prijzen behoorlijk. Gevraagde rassen worden, gesorteerd en verpakt, nog voor bedragen boven de €20 tot €23 verhandeld. Vrije aardappelpartijen van een minder gevraagd ras komen meestal niet verder dan €6 tot €9.
Daarmee zit de Engelse aardappelmarkt een behoorlijk stukje hoger dan wat we in Nederland of elders in de EU-4 gewend zijn. Voor Agria afland is hier €10 betaald, met die opmerking dat de Britse prijs dus gesorteerd en verpakt is.
Ook in Spanje worden soortgelijke prijzen voor Agria betaald. Telers krijgen €26 voor topkwaliteit, wat terugloopt naar €16 voor mindere partijen en het ras Colomba. Volgens overheidscijfers lag de gemiddelde telersprijs op €40,50 eind augustus, wat een derde lager is dan een jaar geleden. De hoofdoogst in Noord-Spanje (Castilla y León) is een heel eind gevorderd.
Hitte kost kilo's én afzet
Het land wordt dit jaar geteisterd door hittegolven. Het kwik tikt geregeld de 40 graden aan en dat heeft ook gevolgen voor de aardappelgewassen. Frequent beregenen houdt de situatie iets onder de duim, maar het beïnvloedt de groei wel nadelig. Een directe ramp is dat niet, want tonnen zijn er genoeg. Vervelender is dat de hitte ook voor een verlaagde consumptie zorgt, wat weer voor een slappe markt zorgt. Blijkbaar geldt voor de Spaanse telers ook dat señoritas bloot ook de handel dood betekent.
Dit beeld is ook in Portugal, Frankrijk en Duitsland zichtbaar. Over een heel seizoen gezien is de export van tafelaardappelen meer dan prima geweest, maar het warme en zonnige weer in juni en juli heeft niet voor meer afzet gezorgd. De retail heeft juist minder aardappelen verkocht. Hopelijk wordt dat gecompenseerd door een hogere fritesafzet.
Ziektedruk
Na twee jaren met een extreem hoge ziektedruk hebben telers in West-Europa dit seizoen relatief weinig met phytophthora te maken gehad. Een schrale troost. In Polen is dat wel anders. Lokaal vielen eind augustus soms fikse buien. Een hoge luchtvochtigheid én temperatuur zorgen ervoor dat de gevreesde aardappelziekte soms flink om zich heen slaat. Problemen met knolphytophthora liggen in deze fase van het seizoen ook op de loer.
De opbrengsten zijn dit jaar niet slecht, maar wel erg wisselend. Op niet-beregende percelen valt het gewoon tegen. Over de markt zijn Poolse aardappeltelers niet te spreken. Geregistreerde marktprijzen schommelden afgelopen maand tussen de €14 en €21 voor gesorteerd en verpakt product. Dat is nauwelijks kostendekkend. De markt, zeker voor fritesaardappelen, wil helemaal niet. Ontstaat er al iets ruimte, dan staan Duitse bedrijven in de rij om de vraag in te vullen. Afgelopen seizoen steeg de aardappelimport van Polen met ruim een vijfde, tot 187.500 ton. Daarvan leverde Duitsland 112.000 ton, ruim een derde dus. Ook Nederland leverde meer aardappelen.
Slappe stemming
Op hoofdlijnen is de situatie in de Europese aardappellanden vergelijkbaar, al zijn er op details wel degelijk verschillen. De marktprijzen liggen in de landen om ons heen meestal hoger, maar de schijn bedriegt een beetje. Zo gaat het vrijwel altijd om gesorteerd en verpakt product en geen bruto-productprijzen. Het overaanbod aan aardappelen zorgt ervoor dat er geen ruimte ontstaat, waardoor de marktstemming overal als slap wordt betiteld.