'Fritesexport in 6 jaar met 5,5 miljard euro gestegen'

Op de eerste dag van Potato Europe in Lelystad, vandaag (woensdag 3 september), presenteert Rabobank haar World Potato Map aan vertegenwoordigers van onder andere Vavi, NAO en BO Akkerbouw. Het is de tweede keer dat de bank een kaart publiceert met daarop alle aardappelhandelsstromen wereldwijd. In die periode van zes jaar is de sector explosief gegroeid. Vooral door de internationale handel in frites en andere diepgevroren aardappelproducten.

Hoge kosten
De exportwaarde steeg van $7,7 miljard naar $13,2 miljard (omgerekend €11,35 miljard). Het uitgevoerde volume groeide van 8,1 naar 9,2 miljoen ton in die periode. Een toename van 1,1 miljoen ton of 13,5%. Niet alleen zorgde een grotere vraag en hogere prijzen voor deze stijging, ook aan de kostenkant is er wat veranderd, legt strateeg groenten en fruit Cindy van Rijswick van RaboResearch uit. "De kosten voor het telen en verwerken van aardappelen zijn wereldwijd aanzienlijk gestegen. Vraag naar aardappelproducten kwam vooral door een gestegen import uit de VS, het VK, Mexico, Saudi-Arabië, Duitsland en Spanje."

Niet langer domineren Europese en Noord-Amerikaanse verwerkers het wereldtoneel. China en India zijn veranderd van netto-importeur naar netto-exporteur voor aardappelproducten. Zo bereikte China een samengestelde jaarlijkse groei van 79% tussen 2019 en 2024. India komt op 45% en Egypte op 16%. RaboResearch denkt dat deze landen hun verwerkingscapaciteit en exportvolumes blijven uitbreiden. Vooral door een stijgende vraag naar frites in het Midden-Oosten en Azië.

De twee landen gaan ook aan kop als het gaat om de aardappelproductie wereldwijd. Naar schatting bedroeg het wereldaardappelvolume 372 miljoen ton, waarvan China bijna een kwart in handen heeft en India 16%. De EU volgt met 12% van de wereldproductie. In de EU en VS staat de aardappelproductie juist sterk onder druk, vooral op het vlak van de hectareopbrengsten.

Geopolitiek
Het is vooral Europa dat nu voor een grote uitdaging staat. De Europese aardappeloogst is dit jaar groot, wat in lage aardappelprijzen resulteert. Daarnaast is het geopolitieke speelveld flink gewijzigd. Van Rijswick: "Voor dit seizoen is de situatie flink anders dan in de periode die op de World Potato Map centraal staat. Door importtarieven en ongunstige wisselkoersen is het zeer lastig geworden om aardappelproducten naar de Amerikaanse markt te exporteren, terwijl juist die een grote afnemer is."

De stijgende kosten hebben volgens de strateeg iedereen in de keten getroffen. Van teler tot verwerker en ook de consument. Het prijsverloop van diepgevroren frites is grillig. Vanaf januari 2022 schoot deze omhoog. Vooral in China en India zijn de prijzen tot en met begin dit jaar weer behoorlijk gedaald. In België en Nederland gaat dat in een iets trager tempo. Alleen in de VS blijft de prijs ongekend hoog.

Pootgoed stabiel
Nederland blijft goed voor ongeveer de helft van alle pootgoedexport wereldwijd. In totaal bedroeg het volume 1,83 miljoen ton, tegenover 1,81 miljoen ton in 2019. RaboResearch denkt dat de productie hier steeds verder onder druk komt te staan, door klimaatverandering en andere regelgeving, waardoor de concurrentiepositie van ons land onder druk komt te staan.

De World Potato Map 2019-2024 is hier te downloaden.