In België lopen vijf onderzoeken naar oneerlijke handelspraktijken in de aardappelhandel. De onderzoeken zijn gericht op schending van de zogenoemde UTP-wet.
Begin dit jaar hebben enkele afnemers in België aardappelcontracten ingetrokken of eenzijdig gecontracteerde hoeveelheden verminderd. Diverse organisaties hebben daarover klachten ingediend en daarop is actie ondernomen.
De economische inspectiedienst van de Federale Overheidsdienst Economie (FOD Economie) zegt het onderzoek naar betrokken ondernemingen op eigen initiatief uit te voeren. Het onderzoek is gericht op de vraag in hoeverre de wet is overtreden betreffende oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen.
De zogenoemde UTP-wet moet er voor zorgen dat kleine en middelgrote leveranciers beter beschermd zijn tegen grotere afnemers. In deze wet is een zwarte lijst opgenomen van handelspraktijken die in alle gevallen verboden zijn. Op deze lijst staat onder meer het door de afnemer eenzijdig wijzigen van de voorwaarden van een leveringsovereenkomst. Daarin is ook opgenomen dat een afnemer niet mag annuleren op een zodanig korte termijn dat de leverancier geen alternatief meer kan vinden.
Drie proces-verbalen
Het onderzoek heeft inmiddels geleid tot drie proces-verbalen. Dat wordt gezien als een eerste noodzakelijke stap naar het opleggen van sancties aan bedrijven waar misstanden zijn geconstateerd. Dat kan uitmonden in een schikking, maar het kan ook leiden tot administratieve of strafrechtelijke vervolging. In geval van oneerlijke handelspraktijken kan een bevoegde minister of directeur-generaal van de Economische Inspectie er ook toe besluiten om het bedrijf via een stakingsvordering te laten stoppen door de rechtbank.
Volgens FOD Economie kan het aantal onderzoeken nog worden uitgebreid. Het onderzoek is volgens de dienst erg complex. Daardoor kan het nog wel even duren voordat de balans kan worden opgemaakt.
Onaanvaardbaar
De Belgische aardappelorganisatie Belpotato.be nam begin maart met grote verbazing kennis van getekende contracten die eenzijdig werden aangepast zonder enige vorm van overleg. "Dit is onaanvaardbaar", concludeerde de organisatie die in de afgelopen jaren veel heeft gedaan om de gedragscode voor het opmaken van contracten in de aardappelteelt te vernieuwen. "Wederzijds respect en vertrouwen zijn essentieel voor een goede relatie tussen telers en hun afnemers."
Naar aanleiding van de problemen dit voorjaar wordt de gedragscode opnieuw aangescherpt. Een werkgroep onder leiding van FOD Economie hoopt eind deze maand nieuwe spelregels vast te stellen voor het aangaan van contracten in de aardappelteelt.
Volgens FOD Economie staan de problemen van het contracteren van aardappelen die dit jaar de kop opstaken hoog op de agenda van de federale minister van Economie en Landbouw David Clarinval. "Ik wil billijke handelsrelaties in de aardappelsector. De dit jaar vastgestelde misbruiken zijn onaanvaardbaar", zegt Clarinval in een bericht van de Belgische Boerenbond.