Aardappelopbrengst lang niet overal een topper

Grote verschillen in een klein landje. Waar akkerbouwers in onder andere Flevoland of Groningen afgelopen week de regen alweer snel zat waren, konden hun Zeeuwse en Brabantse collega's nog maar amper met de rooier het land in vanwege de droogte. Het grote verschil in neerslag is al heel het jaar zichtbaar en laat ook zijn sporen in de opbrengstcijfers zien. 

Neerslagverschillen
Data van het KNMI maakt de onderlinge verschillen goed duidelijk. Station Vlissingen had tot september slechts 283 millimeter dit jaar, waar deze maand nog ruim 30 millimeter bijviel. Kijk je alleen naar het groeiseizoen (vanaf 1 april) dan kom je niet verder dan 165,5 millimeter. De Bilt komt tot en met augustus op 322 millimeter, wat niet eens zoveel meer is dan het zuidwesten. In Groningen is dat anders, daar komt het totaal al op 400 millimeter en viel in september bovendien flink wat water. Soms wel 100 millimeter of meer. Dat geldt ook voor de kop van Noord-Holland en delen van Overijssel.

In Noord-Frankrijk en België viel eveneens maar weinig neerslag. Niet voldoende om de aardappelruggen echt goed nat te maken. Dat is wel nodig om de aardappelen zonder beschadigingen te kunnen rooien. Beregenen is lang niet overal mogelijk. Telers willen graag gebruik maken van het stabiele weer, maar dat moet qua omstandigheden ook kunnen. Neerslag van betekenis zit de komende veertien dagen niet in de pijplijn. Ook zijn de wat koelere temperaturen een voordeel voor de oogst.

Groei eruit
In de verschillende proefrooicijfers voor de hoofdoogst is zichtbaar dat de fritesaardappelen aan het einde van hun groei zitten. De Belgische monsteraars, waaronder Viaverda en Fiwap hebben begin september voor het laatst de Vlaamse en Waalse fritesaardappelen bemonsterd. Op de meeste percelen is het loof namelijk al doodgespoten. Door de vroege pootdata komt het totale seizoen uit op gemiddeld 145 groeidagen, tegenover 121 vorig jaar. Dat is terug te zien in de opbrengsten.

Gemis nagroei
De opbrengst voor Fontane komt uit op 47,8 ton per hectare, inclusief 15% aftrek. Opvallend is dat er tussen de Waalse en Vlaamse percelen relatief weinig verschil zit, minder dan een ton. Wat ook opvalt is de heterogeniteit van de percelen. Een vijfde haalt geen 40 ton, terwijl ruim 40% boven de 50 ton zit. Volgens de onderzoekers is dat wel te verklaren. Aan het seizoenseinde is vaker een grote spreiding te zien door de aanwezige nagroei of ontbreken daarvan.

Op de 35 percelen wordt de opbrengst van het vijfjarig gemiddelde dus (net) niet gehaald. Die ligt op 49 ton per hectare. In de grafiek is te zien dat de curve van het gemiddelde heel het seizoen is gevolgd, maar door de droogte en warmte in augustus uiteindelijk nét niet de kilo's zijn gehaald door veel gewassen. Wel zijn de aardappelen behoorlijk grof, wat te wijten is aan een lager knolaantal. Eveneens door droogte. Dat geldt ook voor het onderwatergewicht. Dat is al heel het seizoen bijzonder hoog.

Netjes rooien
Ondanks de grove knollen is hol nergens een probleem. Doorwas is op een enkel perceel een issue, groeischeuren sporadisch. De onderwatergewichten lopen van 362 tot bijna 500, met een gemiddelde van 432 gram. Dat is weer een uitdaging bij het netjes in de schuur krijgen, wat met de huidige droogte toch al niet zo eenvoudig is. In een jaar met overschotten is het zeker zaak om de aardappelen netjes binnen te krijgen. Waar mogelijk wordt dan ook veelvuldig beregend.

Eveneens in week 37 heeft handelshuis Bruwier een nieuwe monstername gedaan. Hun Fontane-percelen komen op 58,7 ton per hectare uit en dat is behoorlijk meer dan in de voorbije vijf jaar werd gehaald. Challenger komt op 57,3 ton per hectare uit. Die opbrengst wordt vooral door de vroege pootdata gehaald. Inmiddels zijn de percelen grotendeels afgestorven. Deze week (week 39) wordt nog een laatste monstername gedaan. 

De cijfers van Aviko, voor alle rassen en gebieden, komt in week 37 uit op 65 ton per hectare en dat is het hoogste cijfer van de laatste zeven jaar. Netto komt dit uit op 55,25 ton per hectare. De onderwatergewichten boven de 410 en dat is eveneens het hoogste cijfer van de laatste zeven jaar. Ook Aviko is nog niet klaar met bemonsteren, al toont de groeicurve wel een afvlakkende lijn.

Droog weer
Zoals gezegd is het voor wie niet kan beregenen nog een hele uitdaging om netjes te kunnen rooien op de zwaardere gronden. Zo maken telers geregeld melding van afkeur wanneer een partij net niet aan de specificaties voldoet. West-Europa is in de ban van een hogedrukgebied waardoor de wind uit het zuiden en zuidoosten komt. Dat betekent stabiel en droog weer. Mogelijk dat daar in de loop van oktober verandering in komt, wanneer we te maken krijgen met restanten van een ex-orkaan. Dat brengt warmere lucht met zich mee, maar ook meer neerslag.

Mondjesmaat zijn akkerbouwers in Nederland begonnen aan de hoofdoogst in de afgelopen twee weken. Die dient zich overal wel eerder aan dan gebruikelijk, als gevolg van de vroege pootdata. Regen afgelopen week zorgde even voor iets vertraging. Vooral in het zuidwesten zit al een deel achter de planken. Deze week gaat het op veel plekken pas echt beginnen, al zijn er in het midden en noorden van het land ook nog de nodige uienpercelen binnen te rijden.